ایل قاراپاپاق: تاریخ، آداب، رسوم، فولکلور و مونوگرافی صفحه 1

مقدمه:

درآغاز تابستان سال 1342 رخدادهای نه چندان مهم، برای سرگذشت و چگونگی زیست و تاریخ ایل قاراپاپاق کنجکاوم کرد.

شاید عامل قوی در این انگیزش،تحولی بود که در زندگی خودم پیش آمده بود. زیرا در آن وقت هم با تاریخ ایران و جهان بیشتر آشنا شده بودم و هم با فرهنگ ها و مردمان و عشایر متعدد از نزدیک تماس پیدا کرده بودم.

از همان زمان یادداشت نویسی و فیش برداری و جمع مدارک برای تهیه مقدمات تاریخ ایل قاراپاپاق را شروع کردم که تنها در صدد تصویر یک سیمای روشن از تاریخ ایل مزبور بودم. با گذشت سالها که تحصیلات و تحقیقات خودم به رشته هایی از علوم انسانی کشیده شد جریان این تحقیق نیز توسعه پیدا کرد و روند تحقیق را در بستر وسیعتری ادامه دادم.

این کار در طول 28 سال یکی از کارهای جنبی من بود. در اوایل سال 1369 یادداشت ها و مدارک و نتیجه بررسی ها به حد کافی رسیده بود لیکن از نظر وقت سخت در مضیقه بودم. مهدی (مسعود رضوی) برای سر و سامان دادن به یادداشت ها اصرار داشت همه آنچه را که گردآوری شده بود در اختیارش گذاشتم، اینک مشاهده می کنم که به اصطلاح چیز خوبی از آب درآمده است سنگ بنا و آجرهای بنای این کتاب از من است که مهدی ملاط آن را فراهم کرده و تنظیم نموده و آن را بر اساس یک روح واحد سازمان داده و به این صورت درآورده است که برای انجام این کار در عرض دو سال مسافرت ها و تحقیقاتی را نیز خودش انجام داده به طوری که مسائل بیشتری مربوط به فرهنگ و خصوصاً منوگرافی و فولکولورها بر آن افزوده است. در طول این مدت در قالب راهنمایی ها یاریش کرده ام اما روح شاعرانه وی در مواردی جریان بحث را از سلیقه من خارج کرده است که شاید خوانندگان محترم حق را به وی بدهند.

در محصول کار او یک عیب اساسی مشاهده می کنم که در عین حال از محسنات اساسی آن نیز هست. جریان سخن را طوری آورده است که گاهی دایره وسیع جهانی دارد و مانند هر کتاب عمومی همگان را در جایگاه مخاطب قرار می دهد و ناگهان به افق محدودتری سقوط می کند گویی، تنها با مردم دو استان آذربایجان سخن می گوید. این سقوط گاهی به شکلی در می آید که گویی فقط با مردمان یک روستا درد دل خصوصی می نماید. آن گاه مجدداً به طور تقریباً ناگهانی بر وسعت خطاب افزوده می گردد.

سبک بیان کتاب طوری است که هم به درد محققین علوم اجتماعی، (و یا صرفاً سیاسی) می خورد و نیز برای تاریخ دوستان (اعم از تاریخ توصیفی و تاریخ تحلیلی) مفید است. خصوصاً برای دست اندرکاران مردم شناسی، مردم نگاری یک منبع خوبی می باشد با این که ممکن است بخش ها یا مطالبی از کتاب در نظر افراد غیر متخصص در علوم اجتماعی (از جمله برای بعضی از افراد ایل قاراپاپاق) بی اهمیت و مطالب پیش پا افتاده ای تلقی گردد. محققین توجه دارند که عرضه و ارائه چنین کتابی در مورد عشیره و ایلی مانند قاراپاپاق نظر به سکوت متون تاریخی در مورد آن و کمبود مرجع های لازم تا چه حد دشوار است.

برای این که این کتاب پدید آید افراد متعددی از نظر تهیه اسناد و مدارک و دستکم از خاطرات خودشان مضایقه نکرده اند که نامشان در جا به جای متن کتاب آمده است.