صدام و رویای رهبری جهان عرب صفحه 102

ناسیونالیسم عربی است. در همین رابطه صدام به گونه ای نژاد پرستانه، قوم عرب را می ستود و برتر از سایر اقوام می دانست؛ بدین ترتیب سخت به ناسیونالیسم عربی پایبند بود و خصومت شدیدی با ایرانیان و شیعیان داشت. از این رو در دوران زمامداری وی، شیعیان و ایرانیان عراق شدیدترین خشونت ها را متحمل می شدند و از کمترین امکانات بهره مند بودند. از دیگر خصوصیات اخلاقی صدام می بایست به سلطه گری او اشاره کرد. صدام به نحوی بیمارگونه فزون خواه بود. به طوری که تنها به این که قدرت برتر در عراق باشد، اکتفا نکرد بلکه در پی دستیابی به قدرت مطلق در عراق و منطقه بود. به همین روی همۀ دستگاه ها و نهادهای سیاسی و نظامی عراق تحت امر و نظارت صدام قرار داشتند. خودشیفتگی و خود بزرگ پنداری از دیگر خصوصیات اخلاقی صدام است که ارتباط مستقیمی با وقایع دوران کودکی وی دارد. بدین ترتیب صدام در دستیابی به خواسته های خود رعایت اعتدال را نمی کند و تمامیت خواه است. همین روحیۀ افراطی گری موجب می گردد تا بخشش و گذشت در ویژگی های اخلاقی صدام معنایی نداشته باشد. به همین روی او کوچکترین انتقاد یا اهانت یا شوخی را با شدیدترین مجازات ها پاسخ می داد. اکنون به تفصیل بررسی ویژگی های اخلاقی صدام را پی می گیریم.

1. برتری قوم عرب

اشاره

نوع ناسیونالیسم عربی ساطع الحُصری، سامی شوکت، میشل عفلق یا خیر الله طلفاح به همان اندازه ضد غربی است که ضد ایرانی است. ساطع الحصری، در کنار دیگر متفکران پان عرب، چون میشل عفلق، هویت امروزین پان عربیستی در سدۀ بیستم را شالوده ریزی کرد. شیوۀ تفکر پان عربیستی، مانند دیگر فلسفه های شووینیستی، همچون نازیسم، پان ترکیسم، شووینیسم فارسی، نوردیسیسم، ناگزیر به خشونت و برخورد (در این مورد ضدیت با غربی ها و ایرانیان) می انجامد. میشل عفلق معتقد بود فضیلت ها در نژاد عرب است و بروز آنها را در گرو بیداری و نیرومندی احساسات ملت گرایی (ناسیونالیستی) در مردم عرب می دانست. به