صدام و رویای رهبری جهان عرب صفحه 114

و می خواهد رهبر عراق و رهبر امت شود.(شربل،1395،28) در همین راستا بود که اعضای حزب بعث موظف بودند اصل «اجرا کن سپس بحث کن» را همواره محترم بشمارند. به عبارتی یک عضو حزبی موظف است به دستورات صادره از سوی مافوق خود بدون چون و چرا عمل کند و بعد از اجرای دستور، علت را جویا شود! طبق این اصل وقتی حزب، کسی را به کشتن فرد بخصوصی مأمور می کند اول موظف است او را از بین ببرد و سپس علت قتلش را جویا شود.(النقیب،1368،89) بدین ترتیب شیوۀ حکومتی عراق، استبدادی مطلق و اقتدارگرایانه و دیکتاتوری کامل بود. تمام تصمیمات مهم را شخص رئیس جمهور می گرفت و تمام سازمان های دولتی خود را مطیع اوامر او می دانستند. وجود علائمی از مخالفت در هر شخص یا در هر سازمانی موجب حذف آن از حیات سیاسی، اجتماعی یا حتی از زندگی می شد. این خفقان حاکم بر مردم و دولت عراق، دست رئیس جمهور و سازمان های امنیتی او را برای هر نوع اقدامی باز می گذاشت. صدام سلطۀ خود بر قدرت را عمدتاً از طریق نهادهای امنیتی و سازمان های نظامی صورت می داد. بدین ترتیب خودکامگی حزبی و فضای نامطمئن و توطئه گر حاکم بر جامعۀ عراق، همراه با خشونت و سنگدلی موجب شده بود، گونه ای ترس و ترور و ناامنی فردی بر جامعۀ عراق سایه بیفکند، به نحوی که مردم به راستی از یکدیگر و به خصوص از بیگانگان و بالأخص از ایرانیان گریزان و خوفناک بودند.(شهیدزاده،1378،290)

3. خودشیفتگی

دکتر جرولد پست(1) که تمام تمرکز خود را بر روی روانشناسی سیاسی قرار داده معتقد است، صدام یک خودشیفتۀ بد طینت است که دچار خطرناک ترین نوع اختلالات شخصیتی می باشد. چنین شخصیتی برای دستیابی به اهدافش از هر وسیله ای برای سرکوب بهره می گیرد، بدون آنکه ذره ای وجدان از خود نشان دهد. وی همیشه در رؤیای داشتن شکوه و عظمت غوطه ور است. بدین ترتیب پست معتقد است، صدام خودپرستی و بزرگنمایی شدیدی از خود نشان می دهد، توجهی به درد و