صدام و رویای رهبری جهان عرب صفحه 14

مؤلفه های نظریه آدلر

اشاره

آدلر در کتاب جنبه نظری و عملی روانشناسی فردی که در سال 1928 انتشار یافته اساس نظریه خود را توضیح داده است. آدلر، برخلاف فروید که غریزه ها را انگیزه اصلی رفتار می دانست، بر جنبۀ اجتماعی بودن انسان تأکید می ورزید. وی همچنین منبع اصلی انرژی و انگیزه های بشری را میل به قدرت می دانست و با نپذیرفتن مرز مشخص بین خودآگاه و ناخودآگاه، مکانیزم واپس زنیِ فروید را رد کرد. او همچنین امیال پرخاشگرانه را جانشین امیال جنسی، که مورد تأکید فروید بود، کرد.(کریمی،1374،95) ویژگی های اصلی نظریه آدلر را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:

1. اصل احساس حقارت

اشاره

اصل احساس حقارت(1)

بر حسب نظریۀ آدلر، احساس حقارت یکی از مهم ترین واقعیت های زندگی روانی بشر است و اهمیت آن از این جهت است که حقارت پدیده ای اتفاقی و تصادفی نیست بلکه با سرشت انسان درآمیخته است. انسان در برابر طبیعت تنها موجودی است که فاقد کلیۀ وسایل دفاع طبیعی است. موقعیت او این ناتوانی و محرومیت را کاملاً آشکار می سازد، پس برای کسب منافع و برتری خود، آدمی باید با زحمت بسیار این کاستی طبیعی را جبران کند. آنچه مسلم است انسان بدون احساس نارسایی و تهی دستی از وسایل دفاع در وجود خویش و ساختمان جسمانی اش، هرگز قادر نبود که در توسعۀ دانش و فن به چنین پیشرفت و پیروزی دست یابد. بنابراین موقعیت و امکان توسعه برای انسان را ترس از زندگی (هستی، پی آمدهای جهان واقع) یا احساس حقارت می سازد و انسان در راه سیر تکامل خود برای غلبه بر مشکلات مجبور است که دست به فعالیت های سازنده بزند. آدلر در کتاب « مفهوم زندگی» می گوید:

«راستی چه کسی می تواند در این امر تردید کند که طبیعت به جبران بی مهری اش در مورد انسان، نیرویی از احساس حقارت به او عنایت کرده تا بدین

1- 1.inferiority