صدام و رویای رهبری جهان عرب صفحه 17

جبران احساس حقارت

احساس حقارت واقعی کودک آن چنان که برای اقتصاد روانی او مهم است، معیار اهمیت احساس حقارت یا ناامنی او نیست؛ چرا که این امر به شدت بستگی به برداشت فرد از خودش دارد. نمی توان انتظار داشت که کودک در موقعیت های ویژه، برآورد صحیحی از خود داشته باشد و حتی از بزرگترها نمی توان این انتظار را داشت! حقیقت این است که مشکلات با سرعت زیادی در حال افزایش است. کودک در موقعیت بسیار پیچیده ای رشد خواهد کرد که به طور حتم نمی توان میزان حقارت او را با اطمینان تعیین کرد. کودک دیگری بهتر می تواند موقعیت خود را تفسیر کند. اما در مجموع، اگر تفسیری را که کودک از احساس حقارت می کند در نظر بگیریم، می بینیم که تعبیر او روز به روز تغییر می کند تا زمانی که این تعبیرها به صورت واحدی در می آیند و کودک ارزیابی خود را به طور صریح بیان می دارد و در کردار خود این ارزیابی (دایمی) را حفظ می کند. مطابق با این هنجار متبلور شده یا (خود ارزیابی جاودانی)، روندهای جبران که کودک برای رفع احساس حقارت خود به کار می گیرد، به سمت این هدف و اهداف دیگر هدایت خواهد شد. مشابه این مکانیسم جبران کننده که روان انسان به کمک آن سعی در خنثی کردن احساس زجرآور حقارت دارد، در مورد اندام ها و اعضای بدن نیز به چشم می خورد. برای مثال وقتی یکی از اعضای حیاتی بدن انسان دچار آسیب می شود، اعضای دیگر رشد بی رویه پیدا می کنند و بیش از حد کار می کنند. از این رو، اگر قلب در جریان گردش خون دچار مشکل شود، برای به دست آوردن نیروی جدید از تمام اعضای بدن کمک می گیرد و به همین دلیل اندازۀ آن از یک قلب معمولی بزرگتر می شود. به همین شکل، وقتی فرد احساس حقارت می کند یا تصور کوچک و درمانده بودن او را عذاب می دهد، تمام همّ و غمّ خود را برای غلبه بر این (عقدۀ حقارت) به کار می گیرد.(آدلر،1379،57 و 56)

مبحث «مکانیزم جبران» که آدلر در مقولۀ حقارت عضوی از آن سخن راند، در هدایت حرکت زندگی روانی نیز دخالت دارد، در اینجا هم همه چیز