صدام و رویای رهبری جهان عرب صفحه 204

تجزیه خوزستان

استان خوزستان به عنوان کانون اقتصادی و نفتی، داشتن بنادر آبادان، خرمشهر (با دسترسی به رود بهمن شیر)، ماهشهر، امام خمینی (ره) و وجود رودهای کارون، کرخه، دز، هندیجان، جراحی، مارون و اروند که عموماً از پرآب ترین رودهای ایران هستند و زمین های کشاورزی حاصل خیز آن، از اهمیت ژئوپلیتیک بسیار بالایی برای عراق برخوردار بود. تصرف خوزستان، افزون بر حل تنگنای ژئوپلیتیک عراق در دسترسی به خلیج فارس، مخازن و منابع سرشار نفت ایران را در اختیار عراق قرار می داد.(کاویانی راد،1388،82و81) بدین ترتیب تسلط عراق بر خوزستان موقعیت عراق را در منطقه به طور چشمگیری ارتقاء می بخشید؛ بطوری که افزایش طول کرانۀ ساحلی عراق و همچنین سلطه بر منابع نفتی خوزستان، تسلط بر اتحادیۀ عرب و تغییر جایگاه عراق در ساختار نظام ژئوپلیتیک منطقه ای و جهانی و بالطبع تحکیم مبانی فکری حزب بعث و مشروعیت آن در جهان را در پی داشت.(بویه،1390،42) دستاویز عراق برای رسیدن به اهداف خود وجود اقلیت عرب خوزستان بود که آن را در کانون توجه و مداخلات زمامداران بغداد قرار داد. به طوری که روابط گستردۀ عراق با گروهک ها و شیوخ قبایل عرب استان، در استراتژی ژئوپلیتیکی این کشور جایگاه ویژه ای یافت. عراق تلاش می کرد با القاء آموزه های پان عربیسم و جذب نواحی عرب نشین، موجبات جدایی خوزستان را فراهم کند. چنین پنداری موجب شد در مرحله اشغال، زمامداران عراق نسبت به همراهی و کمک اقلیت عرب استان جایگاه ویژه ای قائل شوند. به باور آنان این همراهی سبب می شد اشغال خوزستان رنگ آزاد سازی به خود بگیرد. (بویه،1390،42)

به همین دلیل بود که در اولین کنگرۀ حزب بعث که در 4 آوریل 1947 در دمشق برگزار شد. در قطعنامۀ کنگره تأکید شد اعراب «نباید با ایران که ناحیۀ احواز [اهواز] را در تصرف دارد دوستی کنند.»(Devlin,1976,24) درنشریۀ حاوی متن قطعنامۀ اولین کنگرۀ حزب و در صفحه 186 آن، استان خوزستان