صدام و رویای رهبری جهان عرب صفحه 215

نتیجۀ منازعات ایدئولوژیکی شیعیان با بعثی ها سبب شد تا صدام بیش از پیش موجودیت عراق را نا امن و رؤیای خود را در خطر ببیند؛ گذشته از آن صدام به هیچ روی به حکومت انقلابی نوپای ایران اعتماد نداشت و نسبت به هر گونه تحول سیاسی و نظامی در اطراف خود هراسان بود، به ویژه آنکه شیعیان عراق از هر نظر نشان دادند، زمینه های کودتا و شورش را دارند. آنچه موجب هراس صدام می شد قدرت نهفته در ایران و طرفداران آن در منطقه بود. نتیجۀ ترس از تحولات ایران و امکان تهدید عراق از سوی ایران، یکی از علل مهم حملۀ عراقی ها بود.(قربانی،1382،17) باید توجه داشت که این ترس از آنجا نشئت می گرفت که در ایران تحول بسیار مهمی چون انقلاب اسلامی به وقوع پیوسته بود. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، تمامی معادلات و مناسبات سیاسی و نظامی و . . . منطقه و حتی عراق را تحت تأثیر قرار داده بود. بیداری دینی در کشورهای اسلامی منطقه، بی تأثیر شدن پیمان های نظامی و سیاسی و ساختار سیاسی این کشورها را موجب شده بود.(محمدی،1373،23-19) صدام احتمالاً به این موضوع می اندیشید که حمله به ایران و تضعیف، تحقیر یا سرنگونی آن، هم منبع خطر را تضعیف یا نابود می کند و هم مردم عراق متوجه یک دشمن خارجی می شوند و برای حفظ وحدت ملی از حرکت های اعتراض آمیز نسبت به حکومت بعثی دست بر می دارند.(درویشی،1395،37)

ژاندارمی منطقه

جمهوری اسلامی ایران فضای سیاسی جدیدی در منطقه به وجود آورد و از لحاظ منطقه ای، نظامی و بین المللی، موقعیت قبلی خود را که قدرتی بزرگ در منطقه بود، از دست داده بود و به یک کشور حاشیه ای در معادلات منطقه ای تبدیل شد. چنین وضعیتی برای عراق که سودای برتری طلبی در سر می پرواند و خواهان موقعیت بهتری در خلیج فارس بود، اغوا کننده بود. روزنامه کریستین ساینس مانیتور در این باره نوشت: فروپاشی قدرت ایران که نقش کلیدی در توازن