صدام و رویای رهبری جهان عرب صفحه 26

است. وضعیت نقایص سه گانه در شخص و استعدادهای وی و نیز زمینه های اجتماعی و امکانات آن، راه های گوناگونی را پیش روی هر فرد قرار می دهد و وجه خاصی برای جبران احساس حقارت رقم می زند و شیوۀ زندگی معینی تحقق می یابد.(منصور،1369،26-24) در چنین چارچوبی تأکید روزولت بر انجام دادن «کارهای بزرگ» و «شدت عمل» احتمالاً نشانه ای از سازوکارهای دفاعی او علیه احساس حقارت مربوط به ضعف های دورۀ کودکی است. در حقیقت چگونگی تلاش برای کنار آمدن با احساسات حقارت آمیز خود یا غلبه بر آنها بخشی از سبک زندگی ویژۀ شخص و بخشی از کارکردهای شخصیتی وی می­شود.(پروین ،1372،171)

5. اصل علائق اجتماعی

به نظر آدلر انسان با علاقۀ اجتماعی به دنیا می آید و اجتماعی بودن در فطرت و ذات بشر است؛ اما این امر به صورت بالقوه است و مانند سایر غرایز فطری برای پرورش و به فعلیت درآمدن نیازمند است که این امر از طریق تماس با عالم خارج صورت می گیرد. این تماس ابتدا از طریق مادر و خانواده و سپس مدرسه، معلمان، همکلاسی ها و سرانجام افراد دیگر در جامعه انجام می شود. حس برتری طلبی نیز ابتدا جنبۀ شخصی دارد؛ اما بعدها به صورت اجتماعی در می آید.(کریمی،1374،93) کودکانی که در محیط نازپرورد و یا فاقد محبت بزرگ می شوند و فضایی کامل از استقلال نفس و آزادی نمی بینند، به زودی کاشف وسیله ای می شوند که قالبی از ترس دارد و این دستاویزی است تا در کاربرد آن بتوانند توجه افراد پیرامون خویش را به خود جلب نمایند و به اصطلاح آنها را به خدمت خویش وادارند.(راتنر،1390،137) آدلر به نکته ای اشاره می دارد که سیر تکامل علاقۀ فردی به اجتماع تا علاقۀ جمعی اجتماعی را مشخص می نماید. وی معتقد است حس برتری جوئی هر فرد موجب می گردد که وی از یاری دیگران دریغ نورزد و در این راه قدم بردارد و همین امر به نوبۀ خود سبب تقویت حس اجتماعی فرد شود؛ اما از آنجا که برتری جوئی آدمی هیچگاه ارضاء نمی شود؛ چرا که اهداف بشر بصورت سلسله مراتبی و سلسله وار