صدام و رویای رهبری جهان عرب صفحه 55

را جایگزین دکترین نیکسون کرد تا خلأ قدرت در منطقه را پوشش دهد.

دکترین امنیتی کارتر

جیمز ارل کارتر با نام مخفف جیمی کارتر در 2 نوامبر 1976 به عنوان دوازدهمین رئیس جمهور امریکا وارد کاخ سفید شد.(غرایاق زندی و دیگران،1390،59) کارتر در عرصۀ سیاست خارجی معتقد بود دنیا با توجه به پدیدۀ جهانی و گستردۀ ضد امریکایی گرایی(1)،

باورش به امریکا را از دست داده است و از این رو، دولت ایالات متحده، می بایست اهداف سیاست خارجی خود را با ارزش های اصولی تر خود همچون صلح و حقوق بشر دنبال کند. (Spanier,1995, 174) اما با پیروزی انقلاب اسلامی در منطقه در چرخشی آشکار سیاست خارجی خود را تغییر داد. در فوریۀ 1979 (1357) انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید. شاه، ژاندارم منطقه و متحد قدرتمند امریکا در خاورمیانه، سرنگون شد و ایران، قدرتمند ترین کشور حاشیۀ خلیج فارس، از حیطۀ نفوذ غرب خارج شد. بدین ترتیب سیاست خارجی امریکا در منطقه با بزرگ ترین شکست رو به رو شد زیرا در پی سرنگونی شاه، پیمان سنتو، لغو و حلقۀ مرکزی کمربند امنیتی غرب به دور کمونیسم گسسته شد و راهبرد منطقه ای امریکا (دکترین نیکسون) بازوی قدرتمند نظامی خود را از دست داد و ایالات متحده در رسیدن به هدف اصلی سیاست خارجی خود یعنی حفظِ ثبات، امنیت و برقراری توازن بین شرق و غرب در خاورمیانه ناکام ماند.(مرکز مطالعات استراتژی امریکا،1364،5) افزون بر این، با انحلال دو مرکز مراقبت استراتژیکی امریکا در بهشهر و کبکان، موقعیت ایالات متحده در نظارت بر فعالیت های اتمی شوروی و تحرکات نظامی آن کشور در شمال ایران نیز به طور کامل تضعیف شد.(کاردانکوس،1367،238)

در حالی که دولت کارتر هنوز از گرفتاری ناشی از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران آسوده نشده بود، دو حادثۀ مهم دیگر در اواخر سال 1979 ضربۀ شدیدی

1- 1.Anti-Americanism