صدام و رویای رهبری جهان عرب صفحه 66

انعقاد قرار داد کمپ دیوید و انزوای سیاسی مصر و سادات در جهان عرب موجب شد که مصر (و نه فقط جمال عبدالناصر) نقش سنتی خود را به عنوان رهبر جهان عرب از دست بدهد و این موضوع، فرصتی طلایی برای صدام فراهم کرد تا عراق را جانشین مصر کند.(حسینی،34،1395)

شورای همکاری خلیج فارس

در پی رخداد انقلاب اسلامی در ایران و نگرانی دولت های جنوبی خلیج فارس و سفر دو نفر از مقامات عالی نظامی امریکا به عربستان سعودی، در سال 1981، شش کشور عربی حوزۀ خلیج فارس (امارات متحده عربی، بحرین، عربستان، عما، قطر و کویت) شورای همکاری خلیج فارس را بدون حضور ایران و عراق تأسیس کردند.(حافظ نیا و ربیعی،1392،254) البته فکر تشکیل چنین شورایی در سال های اولیۀ دهۀ 1970(1350) نیز وجود داشت که ایران دورۀ پهلوی نیز می بایست در آن عضو باشد. ولی به علت مخالفت رژیم عراق و بدبینی برخی رژیم های عربی شبه جزیره، نسبت به نقش شاه، این شورا تشکیل نگردید.(الهی،1388،421)

ازآنجا که این کشورها، به جز عربستان، طی دهه های 50 و 60 و اوایل دهۀ 70 قرن بیستم به استقلال رسیدند. یکی از مشترکات این کشورها نوپا بودن و وابستگی امنیتی و اقتصادی به خارج است و طبیعی است که برای دستیابی به امنیت، اقداماتی را به صورت مشترک و مجزا انجام دهند.(حافظ نیا و ربیعی،1392،254) پس از انقلاب اسلامی و در طول سال 1359، در پی حملۀ همه جانبۀ عراق به ایران، کشورهای عربی منطقۀ خلیج فارس مقدمات پیش نویس پیمان «امنیت دسته جمعی» را تهیه کردند و در اسفند ماه همان سال، اتحادیه ای فنی مأمور پی ریزی اساسنامه شورای همکاری شد. اساس این طرح با محورهای ذیل مطرح گردید.

1. تحقق امنیت دسته جمعی در گرو امنیت فراملی است.

2. به خطر افتادن امنیت هر کدام از کشورهای منطقه امنیت دیگران را نیز تحت الشعاع قرار می دهد.