صدام و رویای رهبری جهان عرب صفحه 75

اجرای اصلاحات ساختاری در قالب «گلاسنوست» و «پرسترویکا(1)» حل شد و شوروی نیز از سال 1985 سیاست منطقه ای خود را با کشورهای خلیج فارس بر مبنای نزدیکی سیاسی و همکاری متقابل اقتصادی بنا نهاد و پس از فروپاشی نیز ادامه داده است. (Sandwick,1987,193) امروزه، روسیه با کشورهای عضو شورا، حتی با عربستان و عمان، روابط اقتصادی و سیاسی دارد و لذا به نظر اعضای شورا تهدید اصلی خارجی از ناحیه ایران است.

البته بعد از بحران اشغال کویت توسط عراق (1990)، نگرانی کشورهای شورا از ناحیۀ ایران کاهش و روابط سیاسی آنان با ایران توسعه یافت، چنان که بعد از بحران مزبور، هیئت های سیاسی کشورهای یادشده به تهران آمدند و وزرای امور خارجۀ عضو شورای همکاری در دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد به ملاقات وزیر امور خارجه ایران رفتند و خواستار گسترش روابط ایران با این کشورها، به خصوص در زمینۀ امنیت و ثبات منطقه ای در خلیج فارس شدند. ولی پس از اشغال نظامی عراق توسط امریکا و سقوط رژیم بعث و صدام حسین، نگرانی های دولت های جنوبی خلیج فارس از ایران افزایش یافته است. (حافظ نیا و ربیعی،1392،265و264)

مصر، رهبر سنتی جهان عرب

اشاره

جمهوری عربی مصر از لحاظ وسعت، موقعیت جغرافیایی، تعداد جمعیت و پیشرفت، مهمترین کشور عربی می باشد. از این رو در میان کشورهای عربی، مصر به خاطر قدرت نظامی، قدرت اقتصادی و تجلی فرهنگی، نقش رهبری را داشت. به خصوص تعداد جمعیت آن از اهمیت بسزایی برخوردار بود.(الهی،1388،284) مصر یک کشور حقیقی ریشه دار با سابقه تمدنی چند هزار ساله و غیر از کشورهایی است که تاریخ و تمدن و هویت ندارند؛ در حقیقت مصر مرکز ثقل و نماد دنیای عرب است.(کدیور،1373،19) این کشور در تقاطع سه قارۀ آسیا،

1- 1.فضای باز سیاسی و اصلاحات بنیادی اقتصادی