صدام و رویای رهبری جهان عرب صفحه 76

اروپا و آفریقا قرار گرفته است و سواحل آن در دریای مدیترانه و دریای سرخ به آن اهمیت ویژه ای می بخشد. همین موقعیت ویژه موجب گردیده تا این کشور به عنوان پلی برای انتقال تمدن ها و فرهنگ ها به نقاط دوردست عمل کند.(تکیه ای،1375،85) افزون بر آن طی سال های سال هر حادثۀ مهمی که در قاهره رخ داده، نتایج اجتناب ناپذیری بر تمام جهان عرب داشته است. مانند 1. زمانی که ناصریسم در مصر در اوج خود بود و جهان عرب متأثر از اندیشه های ناصر به خروش آمد 2. رشد جریان اسلام گرایی در مصر با سابقۀ طولانی آن ریشه در اوایل قرن 20 دارد و تأثیر آن در پیدایش جریان های فکری اسلام گرا در کشورهای عربی 3. رهبری جهان عرب در مقابله با اسرائیل در مقطعی از تاریخ 4. صلح طلبی این کشور با اسرائیل و پذیرش این سیاست پس از گذشت یک دهه توسط سایر اعراب همگی نشان از نقش محوری مصر در تحولات جهان عرب و منطقۀ خاورمیانه و اثر پذیری بقیۀ اعراب از این کشور دارد.(کدیور،1373،19) از این رو جهت گیری سیاسی رهبران مصر همیشه برای سایر کشورهای عربی مهم بوده است و اینکه مصر موافق یا مخالف این رژیم ها باشد برای آنها پشتیبان یا خطر محسوب می شده است.(الهی،1388،284) در اینجا به بررسی تحولات مصر در دوره جمال عبدالناصر می پردازیم؛ دورانی که مصر به عنوان رهبر جهان عرب برگزیده شد و ناصر رهبری اعراب را بر عهده گرفت. کشورهای عربی در سایۀ ناصریسم تلاش کردند تا به نوعی خلأ قدرت در منطقه را پر کنند و وحدت، استقلال و استعمار ستیزی خود را به رخ امپریالیسم بکشانند.

رهبری جمال عبدالناصر

رهبری ناصر در زمانی متبلور شده بود که رقابت شدید نظامی و دیپلماتیک بین بلوک کمونیست و غرب در جریان بود.(Dekmejian,1971,43) جنگ 1948 اعراب و اسرائیل و شکست آسان ارتش های عربی، وارفتگی نظام سیاسی عرب را آشکار کرد. موضوع شکست از اسرائیل برای بسیاری از رهبران عربی که