پیشرفت معلولان صفحه 59

به وضع فرهنگی و اجتماعی آنها بر ایران آورد و همگان را نسبت به مطلوبیت وضع معلولین در فرانسه آگاه کرد. این آگاهی ها مؤثر واقع شد.(1)

فرخ خان امین الدوله سفیر ایران و همراهش رضا قلی میرزا حسین بن عبداللّه سرابی در انگلیس نیز از تیمارستانی در لندن بازدید کرد و شرح مفصلی از آن آورد.(2) همه این گزارش ها، به ایرانیان به ویژه خانواده هایی که معلول داشتند، القا می کرد که چرا معلولان ایران نباید، وضعی مثل اروپایی ها داشته باشند؟ و مدام مطالبه می کردند.

مشروطیت و معلولین

نهضت مشروطه ذاتاً یک جنبش اصلاح گرا بود، از این رو نمی توانست نسبت به معلولین کاری نکند. در این باره هنوز تحقیق جامع نداریم. لازم است از مشروطه خواهان شروع شود و آراء یک یک آنان رصد گردد. برای مثال سید جمال واعظ اصفهانی یک سال پس از مشروطه، با انتقاد از وضع اسفبار معلولان ایران، به مقایسه معلولان ایران و اروپا و کم کاری حاکمان در این زمینه پرداخت.(3)

طرفداران مشروطیت حداقل خواستار، تأسیس و ایجاد دارالعجزه بودند.(4)

حتی مجلس اول در خصوص فقرا، بیچارگان و معلولان مذاکراتی داشت و ساختن دارالعجزه تصویب شد تا بتواند مشکلات آنها را حل و فصل نماید.(5) یکی از دولت های مشروطه در 1334ق/ 1916م به اصلاح امور موقوفات پرداخت و بخشی از درآمد موقوفات را به امور معلولان اختصاص داد: «ماده سیم - سایر فقرات ماده اولی تخصیص خواهد یافت به تأسیس مدارس ایتام و فقراء و مریض خانه های عمومی و سایر مؤسسات خیریه از قبیل تأسیس دارالعجزه و اعانه و جمع آوری فقرا

1- . ایران فتحعلیشاهی، لانگلس، ص 84-85 و 96-98.
2- . سفرنامه فرخ خان امین الدوله، ص 366-372.
3- . شهید آزادی سید جمال واعظ اصفهانی، ص38.
4- . تاریخ انقلاب آذربایجان، ص88.
5- . حیات یحیی، ج2، ص 113 و 117.