ستارگان حرم: اختران حریم معصومه (س) - 24 صفحه 223

دانشمند خیرخواه دولت و ملّت افتتاح شد... ان شاءاللّه من بعد آنچه راجع به قوانین عامه و معدلت تامه است، در این دارالعداله مبارکه مذاکره و اقدام خواهد گردید.

احقرالدّاعی شیخ فضل اللّه نوری، احقر ابوالقاسم الحسینی، احقرالعبد ریحان اللّه الموسوی».(1)

4. مشروطه دوم

اشاره

مرحوم سید ریحان اللّه پس از گذشت حدود 3 - 4 ماه از تلگراف گفته شده، در صفر 1327 ق. از حیث نظری و عملی، به حمایت جدّی از مشروطه می پردازد. به رغم تتبع بسیار، علّت این تغییر موضع را در آن فاصله کوتاه به دست نیاوردیم.

حمایت نظری از مشروطه

فتوای مرحوم سید ریحان اللّه بروجردی در دفاع از مشروطه، شبیه فتاوای دیگر عالمان مشروطه خواه است؛ البته بر اساس معنایی که از مشروطه می کردند، یعنی: تعیین حدود و ثغور امور، بسط عدل و قبض ظلم، تعیین حقوق و حفظ نفوس. فتوای آن بزرگوار هم ناظر به همین خواست عالمان مشروطه خواه است:

استفتا از سید ریحان اللّه مدّظله

«حجهالاسلاما!(2) به شرف عرض مستطاب عالی می رساند: جمعی از ما مردم مقلّد حضرت آقایان حجج اسلام عتبات عالیات هستیم و جمعی