ستارگان حرم: اختران حریم معصومه (س) - 30 صفحه 165

3. شیخ حسین، فرزند مولی حسن رشتی خمامی، (متوفای 1320ق) از شاگردان میرزا حبیب اﷲ رشتی. (1)

4. شیخ احمد خمامی رشتی، (متوفای 1320ق) که در حوزه ی علمیه نجف، نزد استادان برجستهای به مقام اجتهاد نایل آمد. (2)

ولادت و ایام کودکی

در نیمه ی قرن سیزدهم هجری قمری و در زمان فرمانروایی محمد میرزا قاجار 1250– 1264ق. تولد یافت. تحت تربیت پدری پارسا و مادری عفیف، دوران خردسالی خود را گذراند. محمد با ارشاد و هدایت والدش، وارد به مکتب خانه ی محلی شد تا آموزش های مقدماتی را آغاز کند. او که برای والدین خود احترام خاصی قائل بود به توصیه های دل سوزانه ی پدر گوش داد و نزد ملای مکتبی محل به فراگیری قرآن و برخی متون ادبی و داستانی اهتمام ورزید.

دروسی که محمد در مکتب خانه خمام آموخت عبارت بود از: آموزش سوره های کوچک پایانی قرآن کریم، گلستان و بوستان سعدی، جامع عباسی، ترسل «رسم الخط» در نامه نگاری نصاب الصبیان، کتاب هایی همچون: جودی، جوهری، الفیه، صرف و نحو عربی، کتاب چهل طوطی، مختارنامه، موش و گربه، عاق والدین و مقداری هم شاهنامه. او در مکتب خانه تا حدودی خوش نویسی را هم تمرین کرد. آموزش حساب سیاق و دینار نیز در برنامه این مکتب قرارداشت.

به نظرمی رسد که ایشان حدود سه سال به این شیوه درس خواند و خوشحال بود که می تواند قرآن کریم را تلاوت کند و آداب شرعی را آموخته و با مبانی مقدماتی اعتقاداتی آشنا شده و با مراسم و شعائر دینی هم مأنوس گردیده است. (3)

1- . معجم رجال الفکر و الادب، ج 2، ص 527.
2- . نقباء البشر، شیخ آقا بزرگ تهرانی، ج 1، ص 83.
3- . تاریخ ایران زمین، محمد جواد مشکور، ص 339؛ از مکتب خانه تا مدرسه، علی سیدین صص 66 – 81؛ گیلان در جنبش مشروطه، ابراهیم فخرایی، ص 48.