- سخن نخست 1
- اشاره 5
- تولد و خاندان 5
- سید محمد ابطحی کاشانی / آیت صداقت 5
- تحصیلات 6
- استادان 7
- 1. آقا میرسیّد علی یثربی 7
- اشاره 7
- 3. شیخ محمود تبریزی نجفی کاشانی 8
- 2. سیّد علی حائری 8
- 4. شیخ محمّد سلیمانی 9
- 5. شیخ عبداﷲ مدنی کاشانی 10
- 6. شهید محمّد صدوقی 11
- 7. سیّد محمّدباقر سلطانی طباطبایی 12
- 8. میرزا میرمحمد مجاهدی 13
- 9. شیخ عبدالجواد سدهی اصفهانی 14
- آیت اﷲ ابطحی بر کرسی تدریس 15
- همراه امام و پیشتاز در نهضت 16
- تبلیغ 16
- ویژگی های اخلاقی، علمی و اجتماعی 17
- آثار 20
- همسر و فرزندان 20
- 1. آیت اﷲ میر سیّد علی یثربی 21
- 3. آیت اﷲ سیّد عبدالاحد رضوی 21
- 2. امام خمینی رحمه الله 21
- از نگاه بزرگان 21
- 4. سیّد حسن خمینی 22
- وفات و مدفن 22
- ورامین، دیار دیانت و مقاومت 24
- علی ابوالحسنی (منذر) / دیدبان بیدار 24
- اشاره 24
- شیخ یداﷲ ابوالحسنی روحانی پارسا 26
- شیخ محمد ابوالحسنی مربی مبارز 27
- مشعلی در تاریکی استبداد 29
- تحصیلات شیخ علی در تهران (از دبستان تا دانشگاه) 30
- فعالیت های آموزشی در مدرسه حقانی 31
- شیخ مصطفی اعتمادی تبریزی فرزند آیت اﷲ حاج میرزا علی خواجه ای؛ 33
- اشاره 33
- علامه شیخ محمدعلی مدرس افغانی (1284-1365ش)؛ 33
- در محضر علمای حوزه علمیه قم 33
- شیخ محمدتقی ستوده اراکی (متوفی 1378ش)؛ 34
- جلال طاهر شمس گلپایگانی (1306 – 1374ش)؛ 34
- آیت اﷲ سید علی محقق داماد؛ 35
- آیت اﷲ حسین راستی کاشانی، (متولد سال 1306ش)؛ 36
- آیت اﷲ حسین شب زنده دار؛ 37
- آیت اﷲ شیخ ابوالقاسم خزعلی؛ 37
- شیخ جواد کربلایی؛ 38
- آیت اﷲ حاج میرزا یداﷲ دوزدوزانی؛ 38
- آیت اﷲ شیخ محمدتقی مصباح یزدی؛ 39
- آیت اﷲ شیخ حسین مظاهری؛ 40
- آیت اﷲ میرزا جواد تبریزی (1305 – 1385ش)؛ 42
- آیت اﷲ شیخ جعفر سبحانی (متولد 1308ش)؛ 42
- آیت اﷲ حسین وحید خراسانی (متولد 1300ش)؛ 43
- ارتباط های تأثیرگذار و برکت زا 44
- آیت اﷲ شیخ حسین لنکرانی (1268 – 1368ش)؛ 44
- اشاره 44
- سید مرتضی عسکری (1293 – 1386ش)؛ 46
- علامه سید محمدکاظم قزوینی (1307 – 1373ش)؛ 47
- متفکر شهید علامه آیت اﷲ مرتضی مطهری (1299 – 1358ش)؛ 47
- جلال آل احمد (1302 – 1348ش)؛ 50
- سید احمد فردید (1291 – 1372ش)؛ 50
- نویسند ه ای امین و باانصاف 51
- آثار و تألیفات 55
- غیرت دینی و همت بلند 58
- دیدگاه ها و دغدغه ها 64
- رحلت و محل دفن 68
- آیت اﷲ حسین نوری همدانی 69
- بیانات مراجع در فقدان مرحوم ابوالحسنی 69
- آیت اﷲ شیخ جعفر سبحانی 69
- آیت اﷲ شیخ لطف اﷲ صافی گلپایگانی 69
- آیت اﷲ علوی گرگانی 70
- آیت اﷲ سید عزاالدین حسینی زنجانی 70
- کارنامه ای نورانی و پربار 71
- آیت اﷲ حاج شیخ حسین مظاهری 71
- محمد حسن اعرابی / بازرگان امین 74
- پدربزرگ، آیت اﷲ حاج ملاغلامرضا قمی؛ (1255-1332ق) 74
- اشاره 74
- تولد 74
- آثار ملاغلامرضا قمی 77
- پدر، حاج شیخ محمد جواد مجتهد قمی (1295 - 1373ق) 79
- آثار 80
- سیره خانوادگی 81
- ازدواج مبارک 82
- رضا به تقدیر الهی 83
- در عرصه مبارزه 83
- رسیدگی به خانواده مبارزان 84
- خانه امن 84
- پس از پیروزی انقلاب 84
- نگاهی فراتر به جهان 85
- ویژگی های اخلاقی 85
- طیف معاشران 85
- پیام تسلیت امام خامنه ای دام ظله 87
- منابع 89
- یحیی انصاری شیرازی / حکیم زاهد 91
- اشاره 91
- اشاره 91
- نسب 92
- داراب، موطن مردی الهی 92
- تحصیلات مقدماتی آیت اﷲ انصاری 94
- خانواده و ایام کودکی نصیرالاسلام 94
- به سوی شیراز 96
- اقامت در مدرسه حجتیه قم 97
- تحصیل در سطح عالی حوزه 98
- فراگیری درس خارج فقه و اصول 99
- شاخه های شوق 100
- برساحل دریای حکمت 107
- ملاقات با مربیان اخلاق 109
- کرسی تدریس 111
- شاگردان 115
- آثار و تألیفات 117
- ارتحال 117
- سید عبدالحجت ایروانی / فقیه ایروان 119
- تاریخچه ایروان 119
- اشاره 119
- ولادت و نیاکان 120
- آثار و تحصیلات 121
- در نگاه دیگران 122
- خدمات فرهنگی و اجتماعی 122
- 1. مرحوم سید عبدالمجید ایروانی تبریزی رحمه الله 123
- وفات 123
- بازماندگان 123
- اشاره 123
- 2. حاج سید مرتضی ایروانی 127
- خاندان 129
- میر عبدالباقی بحرالعلوم رشتی / فقیه امین 129
- اشاره 129
- نسب و کودکی 130
- اشاره 130
- آیت اﷲ شیخ محمد حسن نجفی معروف به صاحب جواهر (متوفای 1266ق) 131
- آیت اﷲ حاج سید علی طباطبایی بحرالعلوم نجفی رحمه الله (متوفا ی 1298ق) 131
- آیت اﷲ شیخ حسن کاشف الغطاء (متوفا ی 1262ق) 132
- آیت اﷲ شیخ مهدی کاشف الغطاء (متوفای 1289ق) 132
- کمالات و فضائل 133
- مراجعت به زادگاه 133
- آثار علمی 134
- ازدواج مبارک 135
- رحلت غم انگیز 136
- شرح حال آقا میر بحرالعلوم رشتی 136
- فعالیت های سیاسی و اجتماعی 137
- میرآقا بحرالعلوم و مشروطیت 139
- شهادت مظلومانه 141
- اشاره 142
- آیت اﷲ سید حسن بحرالعلوم رشتی (1306ق – 1399ق) 142
- کرامت 142
- وفات 143
- تولد و خاندان 144
- علی حیدری کاشانی / مدرس زاهد 144
- اشاره 144
- تحصیلات 145
- استادان 146
- 1. آیت اﷲ سید محمد علوی بروجردی 146
- اشاره 146
- 2. آیت اﷲ محمد خالصی زاده 147
- 3. آیت اﷲ محمدباقر زند کرمانی 147
- 4. آیت اﷲ سید صدرالدین کوهپایی اصفهانی 148
- 5. آیت اﷲ میرزا علی آقا شیرازی 149
- 6. آیت اﷲ سید شهاب الدین نجفی مرعشی 150
- 8. آیت اﷲ آقا سید حسین بروجردی 151
- 7. استاد عبدالجواد سدهی اصفهانی 151
- 10. آیت اﷲ عباسعلی شاهرودی 153
- 9. آیت اﷲ سید محمد محقق داماد 153
- 11. سید محمدرضا گلپایگانی 155
- 12. امام خمینی رحمه الله 156
- 13. علامه سید محمدحسین طباطبایی 157
- 14. شیخ مهدی مازندرانی 158
- مرحوم حیدری، تدریس و شاگردان 159
- فعالیت های تبلیغی 159
- 1. حسین حیدری 160
- آثار 160
- مرحوم حیدری از نگاه دیگران 160
- 2. احمد حیدری 161
- 3. آیت اﷲ سید محمد ابطحی کاشانی 162
- 5. آیت اﷲ حسن شریعتی نیاسری 162
- وفات 162
- 4. آیت اﷲ سید علی محقق داماد 162
- اشاره 163
- ملا محمد خمامی رشتی / شهید مشروطه مشروعه 163
- طلیعه 163
- ولادت و ایام کودکی 165
- هجرت به رشت 166
- هجرت به نجف 167
- پرتو افشانی در رشت 168
- عالم عامل 170
- شاگردان 170
- صلابت و قاطعیت 173
- نقش آفرینی در جریان مشروطیت 176
- افشای شرارت 180
- جنجال آفرینی مخالفان 182
- شهادت آیت اﷲ خمامی 185
- علی دوانی / مورخ انقلاب اسلامی 189
- اشاره 189
- علی رجبی، معروف به دوانی 189
- مبارزات پدر با اشغالگران انگلیس 190
- پدر و مادر 190
- مادرم فاطمه 191
- دوران کودکی و نوجوانی 192
- اشتیاق به نجف 193
- ثبات قدم 195
- به سوی کربلا و نجف 196
- استادان نجف اشرف 197
- از مراد علی تا دوانی 197
- مدرسان قم 198
- عرصه های معنوی مرحوم دوانی 199
- توفیقات استاد 199
- 1. عشق و ارادت به اهل بیت علیهم السلام 199
- 2. خدمت به مادر و تأثیر دعای او 201
- 3. اخلاص و تعهد 202
- 4. تولی و تبری 203
- 5. خودسازی 204
- 6. بیتوته در مسجد سهله 204
- 1. همراهی همسر فداکار 205
- راز موفقیت مرحوم دوانی 205
- 2. آشنایی و مراودت با علما و فضلای بزرگ شیعه 206
- مبارزات 206
- ساده زیستی 208
- شعر استاد 209
- تدریس استاد 209
- شرکت در محافل علمی 211
- فهرست آثار 213
- 1. مفاخر اسلام 218
- معرفی دو اثر 218
- 2. نهضت روحانیون ایران 219
- جوایز و تقدیرنامه ها 221
- رحلت 222
- فرزندان 222
- پیام مقام معظم رهبری 222
- اشاره 224
- سید محمود روحانی رشتی / مجاهد نامور 224
- مقدمه 224
- اشاره 225
- تولّد و نیاکان 225
- 1. سید عبداﷲ بحرینی رشتی 225
- 2. آیت اﷲ سیّدمحمّد مجتهدی رشتی 227
- 3. سید عبداﷲ «برادر» 228
- تولّد و اساتید 228
- نماز باران 229
- بازگشت به رشت 229
- ویژگی های شخصی 231
- اشاره 232
- اشاره 232
- 1. نهضت مشروطیت 232
- فعالیت های سیاسی 232
- ب) مشروعه خواهان 233
- الف) مشروطه خواهان 233
- ج) مشروطه خواهان سکولار 234
- مبارزه با مشروطه خواهان سکولار 234
- اشاره 234
- 2. حمایت از نهضت جنگل 236
- 3. موضع گیری در برابر رضاخان 238
- چگونگی تدوین کتابچه تسویه حقوق 240
- تألیفات 240
- فرزندان 241
- رحلت 242
- اشاره 243
- آشنایی با جهرم 243
- حسین شب زنده دار / اسوه اخلاق 243
- تولد و خانواده 244
- تحصیلات و استادان 245
- تحصیل در جهرم 245
- در شیراز 247
- هجرت به قم 248
- تدریس 249
- ویژگی های اخلاقی و معنوی 250
- تعظیم بزرگان 251
- خاطراتی از عالم تأثیرگذار 252
- دلبستگی به آیت اﷲ حق شناس 253
- عبای کهنه 254
- نقل خاطره 257
- تعهد دینی 258
- ترویج و تبلیغ دین 259
- تلاش برای رفع نیاز مردم 260
- تسلّط بر خود 261
- مخالفت با هوای نفس 261
- رضا و تسلیم 262
- حفظ آبرو و شخصیت افراد 262
- مرید امام خمینی رحمه الله 263
- آیت اﷲ شب زنده دار از منظر بزرگان 264
- آثار تألیفی و فرهنگی 266
- شاگردان 267
- تأمین کتاب خانه 267
- همسر و فرزندان 268
- رحلت 269
- تولد و خاندان 270
- اشاره 270
- سیدحسین شیخ الاسلامی / شیدای خدمت 270
- تحصیل 271
- آثار 272
- تدریس 272
- تبلیغ 275
- فعالیت های سیاسی 277
- فضایل اخلاقی 280
- فعالیت های اجتماعی 280
- فرزندان 283
- وفات 283
- اشاره 284
- محمدحسن عبادی طالقانی / آیت شجاعت 284
- محل تولد 284
- پدر 285
- تولد و تحصیلات مقدماتی 285
- هجرت به تهران 286
- اقدامات عمرانی 287
- همراهی با فدائیان اسلام 288
- وفات 289
- دوستان 289
- برادری عالم 290
- ازدواج و فرزندان 291
- اشاره 291
- علت شهرت به عبادی 291
- اشاره 292
- 1. شیخ یحیی عبادی طالقانی 292
- تحصیلات 292
- آثار علمی 293
- 2. شیخ هادی عبادی طالقانی 293
- خدمات اجتماعی 293
- محمد عزیزی / دانشور قرآنی 295
- اشاره 295
- تولد 295
- هجرت برای تحصیل علوم دینی 296
- هجرت به عراق 296
- تقرب به مرجع عالی قدر سید حسین طباطبایی قمی 296
- ازدواج 296
- تدریس 297
- استادان 297
- همسایگی با امام خمینی در نجف 297
- بازگشت به ایران 298
- فعالیت علمی در ایران 298
- تواضع علمی 298
- نگارش تفسیر 299
- انگیزه مؤلف و زمان نگارش 300
- معرفی تفسیر و روش آن 300
- منابع تفسیر 303
- تألیفات 304
- نسخه شناسی 304
- وفات 305
- فرزندان 305
- ویژگی های اخلاقی 305
- کتابنامه 306
- تولد 307
- اشاره 307
- محمد فاضل لنکرانی / فقیه ولایت مدار 307
- ورود به حوزه علمیه 308
- دوران کودکی 308
- ارتباط با امام 310
- حیات علمی 312
- 1. تحصیل در دوره سطح 312
- مسئولیت ها 312
- 2. تحصیل در دوره خارج 313
- 3. تدریس 314
- 4. تحقیق و تألیف 315
- 5. نقش آفرینی در تشکیل جامعه مدرسین 319
- 6. تأسیس مراکز فقهی 319
- 7. مرجعیت 320
- حیات سیاسی 321
- اشاره 324
- ویژگی های اخلاقی 324
- 1. اخلاص 325
- 2. ساده زیستی 326
- 3. تواضع 329
- 4. اخلاق خانوادگی 329
- 5. توجه به مردم 330
- بیان آیت اﷲ بجنوردی 331
- اشاره 331
- 6. صبر 331
- 7. احترام به دیگران 331
- الف) تهجّد 332
- ج) سخاوت 332
- ب) پرهیز از غیبت 332
- رحلت 333
- منابع و مأخذ 334
تدریس استاد
استاد دوانی می فرمود: در نجف و قم، همواره تدریس و مباحثاتی داشتم. (1) ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از شهادت دوست صمیمی اش شهید مرتضی مطهری و شهید سید محمدحسین بهشتی، که از شدت حزن و اندوه، دیگر نتوانست منبر برود و به صورت مهمان، در چند دانشگاه به تدریس پرداخت.
قصه آخرین منبر، در سوگ شهید مطهری و بیان فضایل او را در کتاب مفاخر اسلام چنین نوشته:
... یک باره
به یاد این افتادم که حیف بود چنین عنصر لایق و مجموعه کمالات و... مغزش متلاشی شود و... ناگهان فک پایینم گرفت، دهانم بند آمد، هرچه کردم نتوانستم به سخن ادامه بدهم، بعضی حضار می گفتند: رنگت مانند گچ سفید شده بود.
لحظه ای استراحت کردم تا حالم عادی شد. و بعد که به دکتر معالجم - که هردونفر ما را می شناخت - مراجعه کردم، گفت: چرا با این حالت، خاطرات خود را از شهید مطهری، آن هم روی منبر بازگو کردی؟ دچار شوک شده ای، دیگر در مجلس ختم شرکت نکن، نه بنشین و نه برو منبر. از آن موقع تا کنون، منبر را به طور رسمی ترک گفته ام. (2)
مرحوم دوانی در دانشگاه امام حسین علیه السلام به عنوان استاد ممتاز معرفی شد. همچنین در دانشگاه تهران، دانشگاه امام صادق علیه السلام و برخی مراکزعلمی دیگر به تدریس رجال، تاریخ اسلام و زندگی معصومین علیهم السلام و جنگ های صدر اسلام می پرداخت. (3)
شعر استاد
استاد دارای قریحه شعر هم بودند و اشعاری در وصف اهل بیت علیهم السلام یا در تبیین معارف اسلامی سروده اند. کتاب «یادی از دلداده ای» گزیده ای از اشعار ایشان آمده است که
1- . متأسفانه گفتارشان را ننوشته ام و اکنون به خاطر ندارم، چه کتاب ها و چه مدتی بوده است.
2- . مفاخر اسلام، ج13، صص 413-414.
3- . با استفاده از اظهارات فرزندشان، محمد حسن رجبی.