- مقدمه 1
- بخش اول: چهل حدیث پیرامون تحقیق، پژوهش، قلم و نگارش 3
- اشاره 3
- 1)- تحقیق کن، تحقیق کن! 4
- 4)- قلم، نخستین آفریده خدا 4
- 3)- عمل برتر 4
- 2)- راه برین کدام است؟ 4
- 6)- پژواک قلم تا کجا که نمیرسد! 5
- 7)- چرا زکات دست خود نمی دهی؟ 5
- 5)- نخستین قلمزن که بود؟ 5
- 9)- فرهنگ مکتوب و این همه پاداش! ثواب تألیف و نوشتن 6
- 8)- مرکب دانشوران، از خون شهیدان برتر است 6
- 10)- ای قلمزنان! به کدامین راه می روید؟ 7
- 12)- در سایه سار قلم، زندگی زیباست 7
- 11)- بهشت، ارزانی نویسندگان 7
- 13)- قلم، رمز جاودانگی 8
- 14)- نوشتار، برتر از گفتار است 8
- 15)- نشانِ فرزانگی 8
- 19)- تا نوشتهات باقی است، پاداش تو هم جاری است 9
- 16)- بر کرانه قلمت چه جلوه گر است؟ 9
- 17)- کیفیت نوشته ات، نشانه عقل توست 9
- 18)- فرصت از دست مده که پشیمان می شوی 9
- 22)- بنویس و بر جای نه! 10
- 20)- خوشا آنان که دائم در کتاباند! 10
- 21)- تویی دلارام من! 10
- 23)- دانش در بند نگارش کِش! 11
- 25)- با خط زیبا بنویس: «بسم الله …» 11
- 24)- بی نام تو نامه کی کنم باز؟ 11
- 26)- به پُر برگی کتابت نناز! به پُرباری کتابت بناز! 11
- 30)- غلط نگوییم؛ غلط ننویسیم 12
- 28)- همراه خود چرا قلم نداری؟ 12
- 29)- قلم به داد حافظه می رسد! 12
- 27)- چرا نوشته هایت را دسته بندی نمیکنی؟ 12
- 31)- چرا نمی نویسید؟! 13
- 32)- خوش خط بنگار و فاصله هم بگذار! 13
- 33)- چرا نوشته هایت را بازنگری و بازنگاری نمی کنی؟ 13
- 36)- گُلسرای دانشوران چیست؟ 14
- 37)- این سخنگو کیست که در برابرت نیست؟ 14
- 34)- کتاب، مایه آرامش دلهاست 14
- 35)- هر کتابی، ترجمانی است 14
- 39)- یک «چهل حدیث» نوشته ای؟ 15
- 38)- آینده را هم به تماشا بایست! 15
- 40)- پیامبر به اصحابش دستور نوشتن می دهد 16
- بخش دوم: پژوهش و تحقیق در کلام بزرگان 17
- اشاره 17
- 1)- امام خمینی قدس سره 18
- الف: رسالت قلم 18
- ب: تحقیق و پژوهش 19
- بیماری در عرصه علم و تحقیق 21
- عشق به کار تحقیقی 21
- 2)- مقام معظم رهبری 21
- اشاره 21
- جبران عقب افتادگی علمی و تحقیقاتی 22
- جامعۀ علمی مطلوب اسلامی 22
- غرب و قیام علمی علیه دین تحریف شده 23
- برخورد سالم افکار در محافل علمی و پژوهشی 23
- ترویج تحقیق و پرورش محقق 25
- آموزش بر مبنای پژوهش 25
- تولید و فرآوری علم 26
- به ISI اسلامی فکر کنید 26
- باید به اوج برسیم 27
- اسلامی شدن محیط های علم و تحقیق 27
- نیاز علمی، نیز حقیقی 27
- طلبه، درس و تحقیق 28
- شناسایی استعدادهای علمی و پژوهشی 28
- 3)- آیت الله العظمی شیخ حسین مظاهری (مد ظله العالی) 29
- پیام آیت الله العظمی مظاهری مدظله العالی به اختتامیه چهارمین جشنوارۀ علّامه حلّی قدس سره استان اصفهان 29
- پیام آیت الله العظمی مظاهری مدظله العالی به اختتامیه پنجمین جشنوارۀ علّامه حلّی قدس سره استان اصفهان 33
- پیام آیت الله العظمی مظاهری مدظله العالی به اختتامیه ششمین جشنوارۀ علّامه حلّی قدس سره استان اصفهان 36
- پژوهش های امروز پاسخگوی مطالب دنیای معاصر نیست 40
- از دیگر سخنان آیت الله العظمی مظاهری (مد ظله العالی) 40
- زمینه پژوهش در باره اخلاق و تربیت عملی طلاب فراهم شود 40
- تقویت بنیۀ پژوهشی طلاب 40
- 4)- حضرت آیت الله العظمی شیخ جعفر سبحانی (مد ظله العالی) 41
- اخلاص در پژوهش 41
- از دیگر سخنان معظم له 43
- حدیثی که سبب شد آیت الله سبحانی دست به قلم شود 44
- منزلت پژوهشگر و حس علم جویی او 45
- پیشنهاد آیت الله سبحانی به مرکز مدیریت حوزه های علمیه برای امر پژوهش 45
- شیوۀ تربیت نویسندگان در حوزه های علمیه 48
- اشاره 48
- قلم و بیان در قرآن 48
- 5)- آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی (مد ظله العالی) 48
- ضرورت نگارش و پژوهش 50
- چه باید کرد؟ 51
- روش تربیت نویسنده در حوزه 53
- امتیازهای قلم 53
- آفت های قلم 57
- 6)- آیت الله العظمی سید محمد تقی مدرسی (مد ظله العالی) 58
- 7)- آیت الله العظمی شیخ عبدالله جوادی آملی (مدظله العالی) 60
- 9)- آیت الله شیخ محمد تقی مصباح یزدی 62
- 8)- آیت الله الظعمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی) 62
- 11)- مرحوم آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی قدس سره 63
- 10)- آیت الله سید محمد رضا جلالی حسینی (حفظه الله) 63
- 12)- مرحوم آیت الله شیخ احمد مجتهدی تهرانی قدس سره 64
- 13)- پروفسور دکتر محمود حسابی قدس سره 65
- اشاره 66
- بخش سوم: نذر برای نوشتن کتاب 66
- نذر شیخ طبرسی به تألیف مجمع البیان 67
- نذر 67
- نذر سید سبزواری قدس سره برای تألیف یک دوره کامل فقه 68
- نذر سید قزوینی برای تألیف کتابی پیرامون بانوی دو عالم، حضرت زهرا علیها السلام 68
- مطالب مهم آقای علوی 69
- نذر آقای آیت الله سید محمد تقی مدرسی 69
- نذر شیخ حسن طراد 70
- نذر برای حفظ کردن مطلب 70
- اشاره 72
- بخش چهارم: نکاتی درباره کتاب های شیعه 72
- کشف اللثام و نوشتن کتاب قبل از بلوغ 73
- توصیه آیت الله بهجت قدس سره به نشر یک کتاب 73
- راز توفیق مرحوم بهبهانی 73
- امتیاز مفاتیح الشرائع 74
- بخش پنجم: نکاتی درباره بزرگان 75
- اشاره 75
- فرازی از وصیت نامه علامه حلی قدس سره به فرزندش 76
- علامه میرحامد حسین هندی 76
- علامه مجلسی رضوان الله تعالی علیه 76
- فرازی از وصیت نامه آیت الله حاج سید حسن فقیه امامی قدس سره 77
- ابن جریر- عبقات 77
- خواجه عبدالله انصاری 78
- ابوعمرو 78
- ابن جریر 78
- اشاره 79
- بخش ششم: آمارهای تکان دهنده 79
- تشویق بی حساب محققین در فرانسه 80
- سالی 100 میلیارد دلار صرف تحقیق 80
- 30 هزار محقق در یک شرکت آلمانی 80
- بخش هفتم: اهتمام به نویسندگی و نگارش در شب قدر 81
- اشاره 81
- اتمام نگارش برخی از آثار مکتوب شیعی در شب قدر 82
- اشاره 84
- بخش هشتم: کتاب هایی که در حوزه علمیه اصفهان نوشته شده 84
- 1)- مدرسه علمیه امام صادق علیه السلام (چهارباغ) 85
- 3)- مدرسۀ جده کوچک 86
- 2)- مدرسۀ جلالیه 86
- 4)- مدرسۀ جده بزرگ 87
- 5)- مدرسه الماسیه 87
- 6)- مدرسۀ علمیه شفیعیۀ دردشت 88
- 7)- مدرسه علیقلی آقا 88
- 8)- مدرسه ملاعبدالله 89
- منابع و مآخذ 90
چگونه بیان فرمود. قرآن نامش «بیان الله» نیست بلکه نامش «کتاب الله» است و نامگذاری کتاب برای قرآن خیلی پر معنی است.
ضرورت نگارش و پژوهش
این مقدمه ی کوتاه به هدف من کمک می کند، چون شیوۀ تربیت وقتی اجرا می شود که انسان، اهمیت قلم را بداند و انگیزه ها را ایجاد کند. ما مسلمان ها هنوز به اهمیت قلم آن چنان که باید و شاید، پی نبرده ایم و برخورد جدی با مسأله ی قلم نکرده ایم. ما دانشمندان بزرگی داشته ایم که بعضی از آنان مطلقاً اهل قلم نبوده اند، 70 سال زحمت کشیده و تمام علوم و تجربیات خودشان را با خودشان به خاک برده اند. این چه ضایعۀ بزرگی است! تنها دانشمندانی در تاریخ علم ما جاودانه مانده اند که دست به قلم برده اند. من بارها تجربه کرده ام که انسان برای مسأله ای یک هفته کار می کند، اگر مطالب را بنویسد زحمات یک هفته را یک ساعت می نویسد، بار دوم که سراغ این مسأله می آید باید یک ساعت کار کند، نه یک هفته. چقدر قلم به عمر انسان برکت می دهد! مسأله ای که یک هفته برایش تلاش کرده ام، چون نوشته نشده بعد از دو سال فراموش شده، اما اگر آن را یک ساعته می نوشتم، دو سال بعد هم برای من قابل مطالعه است، یعنی یک هفته مطالعۀی مرا به یک ساعت مطالعه تبدیل می کند.
اگر امیرمؤمنان علی علیه السلام دربارۀ علما می فرماید: «و العلماء باقون مابقی الدهر» به عقیدۀ من علمای صاحب قلم را می گوید، اینها هستند که برای همیشه جاودانه می گردند و «اعیانهم مفقوده و امثالهم فی القلوب موجوده» افکار، آثار و کتاب های آنهاست که در دل ها می ماند. ما عالم و دانشمند بسیاری در طول حیات اسلام داشته ایم، عده ای از آنها به کلی فراموش شده اند که حتی