- مقدمه 1
- بخش اول: چهل حدیث پیرامون تحقیق، پژوهش، قلم و نگارش 3
- اشاره 3
- 2)- راه برین کدام است؟ 4
- 4)- قلم، نخستین آفریده خدا 4
- 3)- عمل برتر 4
- 1)- تحقیق کن، تحقیق کن! 4
- 6)- پژواک قلم تا کجا که نمیرسد! 5
- 7)- چرا زکات دست خود نمی دهی؟ 5
- 5)- نخستین قلمزن که بود؟ 5
- 8)- مرکب دانشوران، از خون شهیدان برتر است 6
- 9)- فرهنگ مکتوب و این همه پاداش! ثواب تألیف و نوشتن 6
- 12)- در سایه سار قلم، زندگی زیباست 7
- 11)- بهشت، ارزانی نویسندگان 7
- 10)- ای قلمزنان! به کدامین راه می روید؟ 7
- 14)- نوشتار، برتر از گفتار است 8
- 15)- نشانِ فرزانگی 8
- 13)- قلم، رمز جاودانگی 8
- 18)- فرصت از دست مده که پشیمان می شوی 9
- 17)- کیفیت نوشته ات، نشانه عقل توست 9
- 16)- بر کرانه قلمت چه جلوه گر است؟ 9
- 19)- تا نوشتهات باقی است، پاداش تو هم جاری است 9
- 21)- تویی دلارام من! 10
- 20)- خوشا آنان که دائم در کتاباند! 10
- 22)- بنویس و بر جای نه! 10
- 24)- بی نام تو نامه کی کنم باز؟ 11
- 26)- به پُر برگی کتابت نناز! به پُرباری کتابت بناز! 11
- 23)- دانش در بند نگارش کِش! 11
- 25)- با خط زیبا بنویس: «بسم الله …» 11
- 27)- چرا نوشته هایت را دسته بندی نمیکنی؟ 12
- 29)- قلم به داد حافظه می رسد! 12
- 30)- غلط نگوییم؛ غلط ننویسیم 12
- 28)- همراه خود چرا قلم نداری؟ 12
- 32)- خوش خط بنگار و فاصله هم بگذار! 13
- 33)- چرا نوشته هایت را بازنگری و بازنگاری نمی کنی؟ 13
- 31)- چرا نمی نویسید؟! 13
- 34)- کتاب، مایه آرامش دلهاست 14
- 36)- گُلسرای دانشوران چیست؟ 14
- 35)- هر کتابی، ترجمانی است 14
- 37)- این سخنگو کیست که در برابرت نیست؟ 14
- 38)- آینده را هم به تماشا بایست! 15
- 39)- یک «چهل حدیث» نوشته ای؟ 15
- 40)- پیامبر به اصحابش دستور نوشتن می دهد 16
- اشاره 17
- بخش دوم: پژوهش و تحقیق در کلام بزرگان 17
- 1)- امام خمینی قدس سره 18
- الف: رسالت قلم 18
- ب: تحقیق و پژوهش 19
- 2)- مقام معظم رهبری 21
- اشاره 21
- بیماری در عرصه علم و تحقیق 21
- عشق به کار تحقیقی 21
- جامعۀ علمی مطلوب اسلامی 22
- جبران عقب افتادگی علمی و تحقیقاتی 22
- غرب و قیام علمی علیه دین تحریف شده 23
- برخورد سالم افکار در محافل علمی و پژوهشی 23
- ترویج تحقیق و پرورش محقق 25
- آموزش بر مبنای پژوهش 25
- به ISI اسلامی فکر کنید 26
- تولید و فرآوری علم 26
- اسلامی شدن محیط های علم و تحقیق 27
- نیاز علمی، نیز حقیقی 27
- باید به اوج برسیم 27
- طلبه، درس و تحقیق 28
- شناسایی استعدادهای علمی و پژوهشی 28
- 3)- آیت الله العظمی شیخ حسین مظاهری (مد ظله العالی) 29
- پیام آیت الله العظمی مظاهری مدظله العالی به اختتامیه چهارمین جشنوارۀ علّامه حلّی قدس سره استان اصفهان 29
- پیام آیت الله العظمی مظاهری مدظله العالی به اختتامیه پنجمین جشنوارۀ علّامه حلّی قدس سره استان اصفهان 33
- پیام آیت الله العظمی مظاهری مدظله العالی به اختتامیه ششمین جشنوارۀ علّامه حلّی قدس سره استان اصفهان 36
- تقویت بنیۀ پژوهشی طلاب 40
- پژوهش های امروز پاسخگوی مطالب دنیای معاصر نیست 40
- زمینه پژوهش در باره اخلاق و تربیت عملی طلاب فراهم شود 40
- از دیگر سخنان آیت الله العظمی مظاهری (مد ظله العالی) 40
- 4)- حضرت آیت الله العظمی شیخ جعفر سبحانی (مد ظله العالی) 41
- اخلاص در پژوهش 41
- از دیگر سخنان معظم له 43
- حدیثی که سبب شد آیت الله سبحانی دست به قلم شود 44
- منزلت پژوهشگر و حس علم جویی او 45
- پیشنهاد آیت الله سبحانی به مرکز مدیریت حوزه های علمیه برای امر پژوهش 45
- شیوۀ تربیت نویسندگان در حوزه های علمیه 48
- اشاره 48
- 5)- آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی (مد ظله العالی) 48
- قلم و بیان در قرآن 48
- ضرورت نگارش و پژوهش 50
- چه باید کرد؟ 51
- روش تربیت نویسنده در حوزه 53
- امتیازهای قلم 53
- آفت های قلم 57
- 6)- آیت الله العظمی سید محمد تقی مدرسی (مد ظله العالی) 58
- 7)- آیت الله العظمی شیخ عبدالله جوادی آملی (مدظله العالی) 60
- 8)- آیت الله الظعمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی) 62
- 9)- آیت الله شیخ محمد تقی مصباح یزدی 62
- 11)- مرحوم آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی قدس سره 63
- 10)- آیت الله سید محمد رضا جلالی حسینی (حفظه الله) 63
- 12)- مرحوم آیت الله شیخ احمد مجتهدی تهرانی قدس سره 64
- 13)- پروفسور دکتر محمود حسابی قدس سره 65
- اشاره 66
- بخش سوم: نذر برای نوشتن کتاب 66
- نذر شیخ طبرسی به تألیف مجمع البیان 67
- نذر 67
- نذر سید قزوینی برای تألیف کتابی پیرامون بانوی دو عالم، حضرت زهرا علیها السلام 68
- نذر سید سبزواری قدس سره برای تألیف یک دوره کامل فقه 68
- مطالب مهم آقای علوی 69
- نذر آقای آیت الله سید محمد تقی مدرسی 69
- نذر شیخ حسن طراد 70
- نذر برای حفظ کردن مطلب 70
- اشاره 72
- بخش چهارم: نکاتی درباره کتاب های شیعه 72
- کشف اللثام و نوشتن کتاب قبل از بلوغ 73
- راز توفیق مرحوم بهبهانی 73
- توصیه آیت الله بهجت قدس سره به نشر یک کتاب 73
- امتیاز مفاتیح الشرائع 74
- بخش پنجم: نکاتی درباره بزرگان 75
- اشاره 75
- فرازی از وصیت نامه علامه حلی قدس سره به فرزندش 76
- علامه مجلسی رضوان الله تعالی علیه 76
- علامه میرحامد حسین هندی 76
- ابن جریر- عبقات 77
- فرازی از وصیت نامه آیت الله حاج سید حسن فقیه امامی قدس سره 77
- ابوعمرو 78
- خواجه عبدالله انصاری 78
- ابن جریر 78
- بخش ششم: آمارهای تکان دهنده 79
- اشاره 79
- سالی 100 میلیارد دلار صرف تحقیق 80
- تشویق بی حساب محققین در فرانسه 80
- 30 هزار محقق در یک شرکت آلمانی 80
- بخش هفتم: اهتمام به نویسندگی و نگارش در شب قدر 81
- اشاره 81
- اتمام نگارش برخی از آثار مکتوب شیعی در شب قدر 82
- اشاره 84
- بخش هشتم: کتاب هایی که در حوزه علمیه اصفهان نوشته شده 84
- 1)- مدرسه علمیه امام صادق علیه السلام (چهارباغ) 85
- 3)- مدرسۀ جده کوچک 86
- 2)- مدرسۀ جلالیه 86
- 4)- مدرسۀ جده بزرگ 87
- 5)- مدرسه الماسیه 87
- 6)- مدرسۀ علمیه شفیعیۀ دردشت 88
- 7)- مدرسه علیقلی آقا 88
- 8)- مدرسه ملاعبدالله 89
- منابع و مآخذ 90
دانشمندانی که تاریخ زندگی علما را نوشته اند، گاهی نتوانسته اند حالات آنها را ضبط کنند چرا؟ چون آنان نتوانستند، اثری از خودشان به یادگار بگذارند، اینها فراموش شدگانند. اینها خسارت هایی است که نصیب جامعۀ بشری و حوزه های علمیه می شود.
طلبه باید از وقتی که «بدان ایّدک الله» را می خواند، به نوشتن بپردازد، نه اینکه به مقامات عالی علمی برسد و هنوز دست به قلم نبرده باشد. چرا این چنین باشیم؟ چرا جوّ حوزه های علمیه چنین است؟ چرا این عیب و نقص محسوب عدم توجه به نویسندگی و نگارش در حوزه ها عیب و نقص بود، همه در رفع آن می کوشیدند معلوم می شود هنوز به عنوان یک عیب تلقی نشده است. البته شرایط نسبت به گذشته خیلی فرق کرده، ولی باز هم تا رسیدن به مقصود فاصله زیادی مانده است.
چه باید کرد؟
برای تربیت طلاب و نویسندگان در حوزه های علمیه باید چه کرد؟ این گونه مسائل یک بعد فرهنگی دارد و یک بُعد علمی و عملی. از ناحیۀ بعد فرهنگی باید تمام طلاب باور کنند که فقدان نگارش و نویسندگی عیب و نقص و ضایعه و فاجعه است. تا از نظر فرهنگی به این نکته باور نشود، حرکتی شروع نخواهد شد. اکنون در حوزه های علمیه، مسأله ی بیان چنان رایج شده که اگر طلبه نتواند منبر برود، برای او عیب است. جلسات تمرین بیان، منبر و سخن گفتن در حوزه های علمیه از قدیم تاکنون بوده که باید چند برابر آنچه به خاطر نداشتن بیان احساس نقص می شود، به خاطر نداشتن قلم احساس نقص شود.
باید این مسأله را هم از مغز عده ای پاک کرد که نویسندگی مثل شعر است. کسانی که می گویند همان طور که همه ذوق شعر ندارند، همه هم