- مقدمه 1
- بخش اول: چهل حدیث پیرامون تحقیق، پژوهش، قلم و نگارش 3
- اشاره 3
- 2)- راه برین کدام است؟ 4
- 4)- قلم، نخستین آفریده خدا 4
- 1)- تحقیق کن، تحقیق کن! 4
- 3)- عمل برتر 4
- 6)- پژواک قلم تا کجا که نمیرسد! 5
- 5)- نخستین قلمزن که بود؟ 5
- 7)- چرا زکات دست خود نمی دهی؟ 5
- 9)- فرهنگ مکتوب و این همه پاداش! ثواب تألیف و نوشتن 6
- 8)- مرکب دانشوران، از خون شهیدان برتر است 6
- 10)- ای قلمزنان! به کدامین راه می روید؟ 7
- 12)- در سایه سار قلم، زندگی زیباست 7
- 11)- بهشت، ارزانی نویسندگان 7
- 15)- نشانِ فرزانگی 8
- 13)- قلم، رمز جاودانگی 8
- 14)- نوشتار، برتر از گفتار است 8
- 18)- فرصت از دست مده که پشیمان می شوی 9
- 19)- تا نوشتهات باقی است، پاداش تو هم جاری است 9
- 16)- بر کرانه قلمت چه جلوه گر است؟ 9
- 17)- کیفیت نوشته ات، نشانه عقل توست 9
- 21)- تویی دلارام من! 10
- 20)- خوشا آنان که دائم در کتاباند! 10
- 22)- بنویس و بر جای نه! 10
- 26)- به پُر برگی کتابت نناز! به پُرباری کتابت بناز! 11
- 25)- با خط زیبا بنویس: «بسم الله …» 11
- 24)- بی نام تو نامه کی کنم باز؟ 11
- 23)- دانش در بند نگارش کِش! 11
- 30)- غلط نگوییم؛ غلط ننویسیم 12
- 27)- چرا نوشته هایت را دسته بندی نمیکنی؟ 12
- 29)- قلم به داد حافظه می رسد! 12
- 28)- همراه خود چرا قلم نداری؟ 12
- 33)- چرا نوشته هایت را بازنگری و بازنگاری نمی کنی؟ 13
- 32)- خوش خط بنگار و فاصله هم بگذار! 13
- 31)- چرا نمی نویسید؟! 13
- 36)- گُلسرای دانشوران چیست؟ 14
- 34)- کتاب، مایه آرامش دلهاست 14
- 35)- هر کتابی، ترجمانی است 14
- 37)- این سخنگو کیست که در برابرت نیست؟ 14
- 39)- یک «چهل حدیث» نوشته ای؟ 15
- 38)- آینده را هم به تماشا بایست! 15
- 40)- پیامبر به اصحابش دستور نوشتن می دهد 16
- بخش دوم: پژوهش و تحقیق در کلام بزرگان 17
- اشاره 17
- الف: رسالت قلم 18
- 1)- امام خمینی قدس سره 18
- ب: تحقیق و پژوهش 19
- عشق به کار تحقیقی 21
- 2)- مقام معظم رهبری 21
- بیماری در عرصه علم و تحقیق 21
- اشاره 21
- جامعۀ علمی مطلوب اسلامی 22
- جبران عقب افتادگی علمی و تحقیقاتی 22
- برخورد سالم افکار در محافل علمی و پژوهشی 23
- غرب و قیام علمی علیه دین تحریف شده 23
- آموزش بر مبنای پژوهش 25
- ترویج تحقیق و پرورش محقق 25
- به ISI اسلامی فکر کنید 26
- تولید و فرآوری علم 26
- اسلامی شدن محیط های علم و تحقیق 27
- باید به اوج برسیم 27
- نیاز علمی، نیز حقیقی 27
- شناسایی استعدادهای علمی و پژوهشی 28
- طلبه، درس و تحقیق 28
- پیام آیت الله العظمی مظاهری مدظله العالی به اختتامیه چهارمین جشنوارۀ علّامه حلّی قدس سره استان اصفهان 29
- 3)- آیت الله العظمی شیخ حسین مظاهری (مد ظله العالی) 29
- پیام آیت الله العظمی مظاهری مدظله العالی به اختتامیه پنجمین جشنوارۀ علّامه حلّی قدس سره استان اصفهان 33
- پیام آیت الله العظمی مظاهری مدظله العالی به اختتامیه ششمین جشنوارۀ علّامه حلّی قدس سره استان اصفهان 36
- تقویت بنیۀ پژوهشی طلاب 40
- پژوهش های امروز پاسخگوی مطالب دنیای معاصر نیست 40
- زمینه پژوهش در باره اخلاق و تربیت عملی طلاب فراهم شود 40
- از دیگر سخنان آیت الله العظمی مظاهری (مد ظله العالی) 40
- 4)- حضرت آیت الله العظمی شیخ جعفر سبحانی (مد ظله العالی) 41
- اخلاص در پژوهش 41
- از دیگر سخنان معظم له 43
- حدیثی که سبب شد آیت الله سبحانی دست به قلم شود 44
- پیشنهاد آیت الله سبحانی به مرکز مدیریت حوزه های علمیه برای امر پژوهش 45
- منزلت پژوهشگر و حس علم جویی او 45
- شیوۀ تربیت نویسندگان در حوزه های علمیه 48
- اشاره 48
- 5)- آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی (مد ظله العالی) 48
- قلم و بیان در قرآن 48
- ضرورت نگارش و پژوهش 50
- چه باید کرد؟ 51
- روش تربیت نویسنده در حوزه 53
- امتیازهای قلم 53
- آفت های قلم 57
- 6)- آیت الله العظمی سید محمد تقی مدرسی (مد ظله العالی) 58
- 7)- آیت الله العظمی شیخ عبدالله جوادی آملی (مدظله العالی) 60
- 8)- آیت الله الظعمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی) 62
- 9)- آیت الله شیخ محمد تقی مصباح یزدی 62
- 11)- مرحوم آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی قدس سره 63
- 10)- آیت الله سید محمد رضا جلالی حسینی (حفظه الله) 63
- 12)- مرحوم آیت الله شیخ احمد مجتهدی تهرانی قدس سره 64
- 13)- پروفسور دکتر محمود حسابی قدس سره 65
- اشاره 66
- بخش سوم: نذر برای نوشتن کتاب 66
- نذر 67
- نذر شیخ طبرسی به تألیف مجمع البیان 67
- نذر سید قزوینی برای تألیف کتابی پیرامون بانوی دو عالم، حضرت زهرا علیها السلام 68
- نذر سید سبزواری قدس سره برای تألیف یک دوره کامل فقه 68
- مطالب مهم آقای علوی 69
- نذر آقای آیت الله سید محمد تقی مدرسی 69
- نذر برای حفظ کردن مطلب 70
- نذر شیخ حسن طراد 70
- اشاره 72
- بخش چهارم: نکاتی درباره کتاب های شیعه 72
- راز توفیق مرحوم بهبهانی 73
- توصیه آیت الله بهجت قدس سره به نشر یک کتاب 73
- کشف اللثام و نوشتن کتاب قبل از بلوغ 73
- امتیاز مفاتیح الشرائع 74
- بخش پنجم: نکاتی درباره بزرگان 75
- اشاره 75
- علامه میرحامد حسین هندی 76
- فرازی از وصیت نامه علامه حلی قدس سره به فرزندش 76
- علامه مجلسی رضوان الله تعالی علیه 76
- ابن جریر- عبقات 77
- فرازی از وصیت نامه آیت الله حاج سید حسن فقیه امامی قدس سره 77
- ابن جریر 78
- ابوعمرو 78
- خواجه عبدالله انصاری 78
- بخش ششم: آمارهای تکان دهنده 79
- اشاره 79
- تشویق بی حساب محققین در فرانسه 80
- 30 هزار محقق در یک شرکت آلمانی 80
- سالی 100 میلیارد دلار صرف تحقیق 80
- اشاره 81
- بخش هفتم: اهتمام به نویسندگی و نگارش در شب قدر 81
- اتمام نگارش برخی از آثار مکتوب شیعی در شب قدر 82
- بخش هشتم: کتاب هایی که در حوزه علمیه اصفهان نوشته شده 84
- اشاره 84
- 1)- مدرسه علمیه امام صادق علیه السلام (چهارباغ) 85
- 3)- مدرسۀ جده کوچک 86
- 2)- مدرسۀ جلالیه 86
- 5)- مدرسه الماسیه 87
- 4)- مدرسۀ جده بزرگ 87
- 6)- مدرسۀ علمیه شفیعیۀ دردشت 88
- 7)- مدرسه علیقلی آقا 88
- 8)- مدرسه ملاعبدالله 89
- منابع و مآخذ 90
آیت الله مدرسی با ذکر این مؤلفه، بر این نکته تأکید دارد که امر تحقیق، متفاوت از مطالعه های گذراست. به باور وی، در پژوهش می باید تأمل و دقت نظر مضاعفی اعمال گردد.
2)- شناخت درست و سالم، جز از راه مقارنه میان چیزها حاصل نمی شود، پس بر محقق لازم است که بصر (چشم) و فکر خود را دوباره به کار گیرد، یکی مربوط به چیزی است که مقصود شناختن و تحقیق کردن درباره آن است، و دیگری به چیزی بازمی گردد که در مقارنه با آن شباهت دارد یا متناقض با آن است.
آیت الله با بیان این توصیه، بر مقایسه میان آراء، انگشت تاکید می نهند و بر این باورند که بسیاری از ضعف ها و قوّت های تحقیق در مقایسه میان آنها رخ می نماید.
3)- پژوهش درباره چیزی به صورت کامل با مطالعه دو جنبه آن میسّر می شود، یکی جنبه مادی ظاهری و دیگری جنبه معنوی باطنی، و جوینده نیازمند آن است که یک بار با چشمش به مشاهده جنبه نخستین بپردازد و بار دیگر به مطالعه و شناخت جنبه دوم بازگردد.
آیت الله مدرسی با ذکر این ویژگی در تحقیق های علمی، دو سویه موجود در تحقیق را مورد توجه قرار می دهد؛ جنبه ای ظاهری که ملموس است و در مرعی و منظر است. و جنبه ای دیگر که اگرچه قابل رؤیت ظاهری نیست، اما حائز اهمیت و قابل تأمل است و آن جنبه ی معنوی یک تحقیق است.
4)- برای آنکه انسان بتواند در شناخت های خود از نردبان تکامل بالا رود، نیازمند به بازنگری در چیزی است که پیشتر در آن نظر کرده بود،