شناخت نامه حضرت خدیجه علیها السلام جلد 2 صفحه 372

فاصلۀ سه روز بعد از وفات ابوطالب علیه السلام درگذشت.(1) رحلت شهادت گونۀ او به خاطر تضییقات و فشارها و محدودیت هایی بود که در شعب تحمل کرده بود. این سختی ها تنها مسائل مادی نبود، بلکه مشاهده می کرد که همسر محبوبش به خاطر تبلیغ رسالتش چه سختی هایی را تحمل می کند و مسلمانان به خاطر حمایت از او به چه مشکلاتی دچار می شوند و او نگران جان رسول اللّه(صلی الله علیه و آله) نیز بود و این نگرانی روح او را می آزرد. همچنین او شاهد رنج های کودکان بنی هاشم بود که باید متحمل این همه فشار باشند. این ها بود که موجب شد خدیجه علیها السلام با آن روح حساس و عاطفه بالا بشکند و توان از دست بدهد. ضعف بر او چیره شد و بر بستر بیماری افتاد. بیماری او سه روز طول کشید. در این مدت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) از کنار بستر او دور نشد. او را به بهشت مژده داد و فرمود: «به من دستور داده شده است تا به تو مژده دهم که در بهشت خانه ای از مروارید برای تو خواهد بود که در آن نه اندوه است و نه نگرانی؛ نه آزاری و نه دردسری!»(2)

سرانجام خدیجه علیها السلام در پنجاه و سه و یا شصت و پنج سالگی از دنیا رحلت فرمود. ام اَیمن، کنیز آزاد شدۀ پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)، و ام فضل او را غسل دادند.(3) پیکرش را از خانه اش تشییع کردند. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) خود شخصاً کار تدفین خدیجه علیها السلام را بر عهده داشت. آن حضرت با دستان مبارکش وی را در قبرستان حَجون (قبرستان ابوطالب) بدون ادای نماز به خاک سپرد؛ چرا که هنوز نماز میّت واجب نشده بود.(4)

این مصیبت چنان بر پیامبر(صلی الله علیه و آله) گران آمد که فرمود: «این روزها، بر این امت دو مصیبت وارد شده است که نمی دانم به کدام یک از آن دو بی تاب ترم.»(5) از این رو آن سال «عام

1- . ر. ک: بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الأشراف، ج 1، ص 491_492؛ مسعودی، علی بن حسین، التنبیه والاشراف، ص 223؛ ابن عبدالبر، یوسف بن عبداللّه ، الاستیعاب، ج 4، ص 1825.
2- . ابن اسحاق، ابو عبداللّه محمّد، کتاب السیر والمغازی، ص 245.
3- . بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الأشراف، ج 1، ص 491.
4- . ابن سعد واقدی، ابوعبداللّه محمّد، الطبقات الکبری، ج 8، ص 18 _ 19؛ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الأشراف، ج 1، ص 491.
5- . ابن واضح یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 35.