عمر با برکت (زندگی نامه و تالیفات عزیزالله عطاردی قوچانی) صفحه 43

شرح نهج البلاغه لشارح من اعلام القرن الثامن؛

منتشر شده، تصحیح.

یکی از شروح نهج البلاغه شرحی است که در قرن هشتم هجری نوشته شده است و شارح این کتاب معلوم نیست، زیرا نسخه این کتاب از اول و آخر ناقص است، و لذا نامی و عنوانی از شارح دیده نمی شود، و از این شرح تنها یک نسخه موجود است.

نسخه موجود از خطبه شقشقیه که سومین خطبه نهج البلاغه است آغاز می گردد و در خطبه 51 پایان یافته است، از عباراتی که در شرح بعضی ازخطبه ها آمده معلوم می گردد شارح از ملازمان رشیدالدین فضل اللّه همدانی وزیر معروف عصر ایلخانیان بوده است.

شارح در این کتاب تصریح می کند که اکنون روز دوازدهم جمادی الآخرسال 712 می باشد و ما در کرند در اردوی رشیدالدین هستیم، تنها همین عبارات نشان می دهد که او از اعلام قرن هشتم هجری بوده و با رشیدالدین در ارتباط بوده است.

عطاردی این نسخه را در کتابخانه خصوصی دکتر اصغر مهدوی استاد دانشگاه تهران دیده، و یک نسخه عکسی هم از همین کتاب در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران هست، او در تمام مسافرت های خود در کتابخانه های گوناگون از این کتاب نسخه ای نیافته است.

تا امروز بر حسب تحقیقاتی که انجام داده نسخه دومی از این کتاب را ندیده است، روی این نسخه منحصر به فرد که در نوع خود بی نظیر است کار کرد و آن را تصحیح نمود و به چاپ رساند و مورد توجه اهل علم و ادب قرار گرفت.(1) حدس برخی اینست که این شرح از علامه حلی است و در سال های اخیر این نظر تقویت شده است.(2) این اثر با مشخصات مأخذشناسی زیر چاپ شده است:

شرح نهج البلاغه لشارح محقق من أعلام القرن الثامن، تحقیق و تصحیح عزیزاللّه عطاردی قوچانی، تهران، بنیاد نهج البلاغه، انتشارات عطارد، چاپ اول، 1375، 530 ص.(3)

الشریف الرضی محمد بن الحسین الموسوی؛

منتشر شده؛ تألیف.

علامه عطاردی در این کتاب ابتدا دیدگاه های مورخین بزرگی چون نجاشی، ابومنصور الثعالبی النیسابوری، حافظ ابوبکر الخطیب البغدای، ابوالفرج بن الجوزی، ابن خلکان، ابوالفتح بن جنی النحوی، ابوعلی، حاج میرزا

1- (1) . روایت عشق، ص 414-415.
2- (2) . «تلاش های استاد عطاردی»، علی صدرایی خویی، گرامی نامه، تهران، 1385، ج 1، ص 171-173.
3- (3) . رایحه، ش 111، ص 35-36.