- مقدمۀ کنگره 1
- اشاره 2
- سرآغاز 5
- اشاره 5
- دربارۀ این جستار 8
- سپاس 8
- وعده 9
- اشاره 10
- جغرافیای تاریخی قم 10
- دیرینۀ قم 14
- اقسام حاکمان محلی 17
- پایتختی قم و اهمیت سیاسی آن 20
- اشاره 25
- 1 و 2.گیو و گودرز 25
- حاکمان پیش از اسلام 25
- 5.شیرزاد 26
- 3.بیژن پسر گیو 26
- 4.قباد پسر بیژن(قباد بیژن). 26
- حاکمان پس از اسلام 27
- اشاره 27
- قرن اول و دوم 27
- 8.یزید بن معاویۀ بجلی 28
- 7.عروه بن زید 28
- 6.ابو موسی اشعری 28
- 9.مطرّف بن مغیره بن شعبه 29
- 10.یزدان فاذار 30
- 12.مقاتل بن حکیم عکّی 37
- 11.خربنداد(/خرپنداد) 37
- 13.طریف بن غیلان(عجلان) 38
- خروج قم از مضافات اصفهان و استقلال اداری 38
- اشاره 38
- 14.عبد اللّه بن کوشید 45
- 17.حمزه بن یسع اشعری 46
- 15.عاصم بن کوشید 46
- 16.حسن بن تحتاج(تحتاخ) 46
- 18.علی بن حمزه 47
- 19.عامر بن عمران بن عبد اللّه اشعری 48
- 20.علی بن عیسی بن ماهان 48
- 21.هرثمه بن اعین 49
- 22.موسی بن خزرج 50
- قرن سوم 50
- اشاره 50
- 24.یحیی بن عمران 51
- 23.احمد بن اسحاق اشعری 51
- 25.علی بن هشام مروزی 52
- 26.علی بن هاشم 53
- 28.جعفر بن داوود قمی 54
- 27.علی بن عیسی بن موسی طلحی 54
- 29.محمّد بن هاشم بادغیسی 54
- 31.احمد بن منصور 56
- 34.محمّد بن ادریس قمی کاتب 56
- 32.المنتصر بالله 56
- 33.احمد بن محمّد بن رستم 56
- 30.ابو جارود منذر بن منصور 56
- 36.مفلح ترکی 57
- 35.یحیی بن هرثمه 57
- 37.مادرانی 57
- 38.محمّد بن مجمّع 58
- 40.احمد بن علی مرورودی 58
- 39.مفوض الی الله 58
- 41.ابو العباس احمد بن علی 59
- 43.ادکوتکین(یدکوتکین/اذکوتکین) 60
- 44.المکتفی بالله 60
- 42.احمد بن عبد العزیز بن ابی دلف 60
- 45.-48 احمد بن محمّد بن یحیی فیروز و محمّد بن ابی مریم و احمد بن ابی 60
- 48.محمّد بن ابراهیم 61
- 46 و 47.عبّاس بن فضل و بشر بن فرج 61
- 49.برون(بیرون)ترکی 62
- 50.احمد بن محمّد(فیروزان) 63
- 53.یحیی بن اسحاق 64
- 51.کوتکین 64
- 52.اسد بن جمهود 64
- 54.عباس بن عمرو غنوی 65
- 55.حسین بن حمدان 65
- 56.ابو علی احمد بن محمّدبنرستم اصفهانی 68
- 57.محمّد بن ادریس قمی کاتب 68
- قرن چهارم 69
- اشاره 69
- 58.ابو الحسن بن احمد صیمری 70
- 59.احمد بن علی خراسانی 70
- 60.احمد بن علی بن صعلوک 70
- 61.ابو مسلم محمّد بن بحر اصفهانی 71
- 62.علی بن محمّد بن سهل دینوری 72
- 64.مؤیّد الدوله 72
- 63.حسن بن قاسم 72
- 65.اسماعیل جیلی 73
- 66 و 67 جعفر بن احمد بابویه و حسین بن محمّد سردابی 73
- 68.ابو علی حسن بن محمّد قمی 74
- 70.ابو شهاب(یا ابو هاشم)عبد اللّه بن محمّد اصفهانی 75
- 69.زید بن احمد بن بحر اصفهانی 75
- 71.ابو عبد اللّه حسین بن محمّد اصفهانی(کاموئی) 77
- 72.ابو القاسم علی بن محمّد بن حسن کاتب 77
- اشاره 78
- قرن پنجم 78
- 73.شهریوش(شهرنوش/شهربوش) 79
- 75.میر ابو الفضل عراقی 81
- 74.ابو سهل حمدونی 81
- اشاره 82
- 76.ملکشاه سلجوقی 82
- قرن ششم 82
- 77.کوکجه 83
- اشاره 84
- قرن هفتم 84
- 78.آباقا خان 85
- 79.غازان خان 85
- اشاره 87
- قرن هشتم 87
- حکومت خاندانهای محلّی 87
- دورۀ فترت 88
- خاندان صفی 89
- 80.خواجه تاج الدین علی 92
- 81.خواجه علی صفی 93
- 82.غیاث الدین امیر محمّد 95
- 84.خواجه اصیل الدین قمی 95
- 83.خواجه عماد الدین محمود 95
- 85.خواجه ابراهیم قمی 96
- 86.خواجه محمّد قمی 97
- 87.پیر احمد ساده 98
- اشاره 99
- قرن نهم 99
- 89.عبد اللّه پروانچی 101
- الف.تیموریان 101
- 88.امیرزاده خلیل 101
- 91.قتلق خواجه 102
- 90.سعد وقاص 102
- 92.الیاس خواجه 103
- 93.سلطان محمّد بهادر 105
- 94.شاه قاضی(غازی) 108
- 96.امیر درویش علی میرک 108
- 95.امیرک احمد بن فیروز شاه 108
- 97.خواجه یحیی قمی 109
- 98.جهانشاه ترکمان 110
- اشاره 110
- ب.ترکمانان(آق قویونلوها و قره قویونلوها) 110
- 99.شاه ولی قوز 111
- 100.شاه حاجی بیک ورودی همدانی 112
- 101.اسکندر کابدار 113
- 102.اوزون حسن 113
- 103.یعقوب میرزا 115
- 104.منصور بیک سهراب 115
- 105.آیبه سلطان 116
- قرن دهم 116
- 106.اسلمش بیک 117
- دورۀ صفویه 119
- اشاره 119
- 107.شاه اسماعیل صفوی 120
- 108.آقا فتح اللّه خان کمترین 120
- 109.آقا کمال الدین حسین 121
- 111.شاه طهماسب صفوی 121
- 112.شاه قلی خلیفه 121
- 110.دور میش خان شاملو 121
- 113.علیقلی خلیفۀ ذو القدر 122
- 114.القاس میرزا 122
- 115.ولی خلیفۀ شاملو 123
- 116.حیدر بیگ جاپوق(جابوق) 124
- 117.ابراهیم بیگ 125
- 118.علیقلی سلطان ذو القدر 126
- 119.سلیمان خلیفۀ ترکمان 126
- 121.حسن صلایی اصفهانی 128
- قرن یازدهم 128
- 120.حسین خان بیگ شاملو 128
- 122.حسینقلی بیگ 129
- دورۀ افشاریان و زندیان 130
- اشاره 130
- 123.فریدون خان گرجی 131
- 124.حسین خان 132
- 125.نجف خان زندی 133
- اشاره 135
- قرن سیزدهم 135
- دورۀ قاجار 135
- 129.اسد اللّه خان 136
- 126.کربلایی حسین بیگ 136
- 128.محمّد تقی بیگ 136
- 130.میرزا ابو القاسم 136
- 127.حاجی محمّد حسین خان 136
- 132.عبد اللّه خان امین الدوله 137
- 131.حاج حسین صدر اصفهانی 137
- 133.کیکاووس میرزا 138
- 134.آقا خان محلاّتی 139
- 135.میرزا ابو طالب خان قزوینی 141
- 136.ذو الفقار خان 142
- 139.عبد العلی خان ادیب الملک 144
- 138.جهانسوز خان 144
- 137.میرزا عبد الباقی خان قزوینی 144
- 140.محمّد حسین خان شاهسون(شهاب الملک) 145
- 142.میرزا سیّد مهدی 146
- 143.میرزا سیّد یوسف خان 146
- 141.علیخان سنقری ریش بلند 146
- 146.حاجی عباس قلیخان قجر 147
- 144 و 145.میرزا حسن خان و میرزا علی خان. 147
- 147.حاجی حبیب اللّه خان 147
- 148.کامران میرزا 148
- 149.میرزا محمّد حسین 149
- 152.میرزا سیّد مهدی تفرشی 149
- 151.میرزا محمّد حسین 149
- 150.شاهزاده عبّاس میرزا ملک آرا 149
- 154.علی نقی میرزا 150
- 153.محمّد مهدی خان اعتضاد الدوله 150
- 156.سپهدار 151
- 157.سیّد حسین متولی باشی 151
- 155.امین الدوله عبد اللّه خان اصفهانی 151
- 158.محمّد حسن خان معظم الدوله 152
- 159.عبّاس میرزا اعتضاد الدوله 153
- 162.میرزا علی نقی خان مشاور السلطان 154
- 161.میرزا سیّد رضا خان بدیع الملک 154
- 160.نصر اللّه خان امیر تومان 154
- 163.علی اکبر خان کرکری 155
- 165.طاهر تفرشی 155
- دورۀ پهلوی 155
- اشاره 155
- نمایندگان قم در مجلس شورای ملّی 157
- فتح اللّه خان بیگدلی 157
- شیخ محمود واعظ قمی 158
- میرزا ابراهیم مسعودی قمی 158
- میرزا علی اصغر دربانی 158
- میرزا علیرضا پیشوایی قمی 158
- سیّد ابو الفضل تولیت(تولیتی) 158
- میرزا علی حق نویس 158
- محمّد رضوانی 159
- سید شفیع شکرایی 159
- احمد طباطبایی قمی 159
- فضل اللّه صدر 159
- محمّد یزدی 159
- محمّد صادق صادقی گیوی(خلخالی) 159
- سیّد محمود مدرّسی روحانی 159
- نمایندگان مجلس شورای اسلامی 159
- محمّد اسماعیلی مقدم 160
- سید طه هاشمی طغر الجردی 160
- سید محمّد میر محمّد(میر محمّدی) 160
- سید علی محمّد یثربی قمی 160
- حسین ایرانی 160
- محمّد علی شرعی 160
- احمد بیگدلی آذری قمی 160
- محمّد رضا آشتیانی 160
- علی بنایی قمی 160
- استانداران قم 161
- فرمانداران قم پس از انقلاب 161
- کتابنامه 162
74.ابو سهل حمدونی
وی از سوی سلطان مسعود غزنوی،حاکم ری و قم و مناطق اطراف بود،اما در ری سکونت داشت و مردم قم از او همچون بسیاری دیگر از حاکمان منصوب،فرمانبرداری نمی کردند.هنگامی که مردم قم در سال 426 ه.ق.بر سلطان غزنوی شوریدند،ابو سهل همدونی جرئت حمله به قم را نداشت تا اینکه سپاه سلطان مسعود به سوی گرگان و طبرستان به راه افتاد و باعث دلگرمی ابو سهل شد و او توانست سپاهی به قم بفرستد تا مردم آنجا را به اطاعت از سلطان غزنوی وادار سازد. (1)
75.میر ابو الفضل عراقی
وی در دورۀ طغرل اول سلجوقی،بین سال های 429 تا 465 ه.ق.
حاکم قم بوده است.او بناهایی را که پیش از آن بر مزار حضرت معصومه علیها السّلام ساخته شده بود،ویران کرد و بنای جدیدی به جای آن نهاد که دست کم تا سال 560 ه.ق.هجری پابرجا بوده است. (2)
شیخ عبد الجلیل رازی در فصلی که دربارۀ امرا و بزرگان شیعی در مناصب حکومتی آورده،می نویسد:
امیر ابو الفضل عراقی در عهد سلطان طغرل کبیر،مقرّب و محترم
1- 1) .«قم در قرن نهم هجری»ص 27.
2- 2) .همان،ص 130.