- مقدمۀ کنگره 1
- اشاره 2
- اشاره 5
- سرآغاز 5
- سپاس 8
- دربارۀ این جستار 8
- وعده 9
- اشاره 10
- جغرافیای تاریخی قم 10
- دیرینۀ قم 14
- اقسام حاکمان محلی 17
- پایتختی قم و اهمیت سیاسی آن 20
- اشاره 25
- 1 و 2.گیو و گودرز 25
- حاکمان پیش از اسلام 25
- 5.شیرزاد 26
- 4.قباد پسر بیژن(قباد بیژن). 26
- 3.بیژن پسر گیو 26
- قرن اول و دوم 27
- اشاره 27
- حاکمان پس از اسلام 27
- 7.عروه بن زید 28
- 8.یزید بن معاویۀ بجلی 28
- 6.ابو موسی اشعری 28
- 9.مطرّف بن مغیره بن شعبه 29
- 10.یزدان فاذار 30
- 12.مقاتل بن حکیم عکّی 37
- 11.خربنداد(/خرپنداد) 37
- اشاره 38
- 13.طریف بن غیلان(عجلان) 38
- خروج قم از مضافات اصفهان و استقلال اداری 38
- 14.عبد اللّه بن کوشید 45
- 16.حسن بن تحتاج(تحتاخ) 46
- 15.عاصم بن کوشید 46
- 17.حمزه بن یسع اشعری 46
- 18.علی بن حمزه 47
- 19.عامر بن عمران بن عبد اللّه اشعری 48
- 20.علی بن عیسی بن ماهان 48
- 21.هرثمه بن اعین 49
- اشاره 50
- 22.موسی بن خزرج 50
- قرن سوم 50
- 24.یحیی بن عمران 51
- 23.احمد بن اسحاق اشعری 51
- 25.علی بن هشام مروزی 52
- 26.علی بن هاشم 53
- 27.علی بن عیسی بن موسی طلحی 54
- 28.جعفر بن داوود قمی 54
- 29.محمّد بن هاشم بادغیسی 54
- 31.احمد بن منصور 56
- 34.محمّد بن ادریس قمی کاتب 56
- 30.ابو جارود منذر بن منصور 56
- 32.المنتصر بالله 56
- 33.احمد بن محمّد بن رستم 56
- 36.مفلح ترکی 57
- 37.مادرانی 57
- 35.یحیی بن هرثمه 57
- 40.احمد بن علی مرورودی 58
- 39.مفوض الی الله 58
- 38.محمّد بن مجمّع 58
- 41.ابو العباس احمد بن علی 59
- 44.المکتفی بالله 60
- 42.احمد بن عبد العزیز بن ابی دلف 60
- 45.-48 احمد بن محمّد بن یحیی فیروز و محمّد بن ابی مریم و احمد بن ابی 60
- 43.ادکوتکین(یدکوتکین/اذکوتکین) 60
- 46 و 47.عبّاس بن فضل و بشر بن فرج 61
- 48.محمّد بن ابراهیم 61
- 49.برون(بیرون)ترکی 62
- 50.احمد بن محمّد(فیروزان) 63
- 53.یحیی بن اسحاق 64
- 52.اسد بن جمهود 64
- 51.کوتکین 64
- 54.عباس بن عمرو غنوی 65
- 55.حسین بن حمدان 65
- 57.محمّد بن ادریس قمی کاتب 68
- 56.ابو علی احمد بن محمّدبنرستم اصفهانی 68
- اشاره 69
- قرن چهارم 69
- 59.احمد بن علی خراسانی 70
- 60.احمد بن علی بن صعلوک 70
- 58.ابو الحسن بن احمد صیمری 70
- 61.ابو مسلم محمّد بن بحر اصفهانی 71
- 62.علی بن محمّد بن سهل دینوری 72
- 64.مؤیّد الدوله 72
- 63.حسن بن قاسم 72
- 65.اسماعیل جیلی 73
- 66 و 67 جعفر بن احمد بابویه و حسین بن محمّد سردابی 73
- 68.ابو علی حسن بن محمّد قمی 74
- 70.ابو شهاب(یا ابو هاشم)عبد اللّه بن محمّد اصفهانی 75
- 69.زید بن احمد بن بحر اصفهانی 75
- 71.ابو عبد اللّه حسین بن محمّد اصفهانی(کاموئی) 77
- 72.ابو القاسم علی بن محمّد بن حسن کاتب 77
- قرن پنجم 78
- اشاره 78
- 73.شهریوش(شهرنوش/شهربوش) 79
- 75.میر ابو الفضل عراقی 81
- 74.ابو سهل حمدونی 81
- اشاره 82
- قرن ششم 82
- 76.ملکشاه سلجوقی 82
- 77.کوکجه 83
- اشاره 84
- قرن هفتم 84
- 78.آباقا خان 85
- 79.غازان خان 85
- اشاره 87
- حکومت خاندانهای محلّی 87
- قرن هشتم 87
- دورۀ فترت 88
- خاندان صفی 89
- 80.خواجه تاج الدین علی 92
- 81.خواجه علی صفی 93
- 84.خواجه اصیل الدین قمی 95
- 82.غیاث الدین امیر محمّد 95
- 83.خواجه عماد الدین محمود 95
- 85.خواجه ابراهیم قمی 96
- 86.خواجه محمّد قمی 97
- 87.پیر احمد ساده 98
- اشاره 99
- قرن نهم 99
- 89.عبد اللّه پروانچی 101
- الف.تیموریان 101
- 88.امیرزاده خلیل 101
- 90.سعد وقاص 102
- 91.قتلق خواجه 102
- 92.الیاس خواجه 103
- 93.سلطان محمّد بهادر 105
- 96.امیر درویش علی میرک 108
- 95.امیرک احمد بن فیروز شاه 108
- 94.شاه قاضی(غازی) 108
- 97.خواجه یحیی قمی 109
- 98.جهانشاه ترکمان 110
- اشاره 110
- ب.ترکمانان(آق قویونلوها و قره قویونلوها) 110
- 99.شاه ولی قوز 111
- 100.شاه حاجی بیک ورودی همدانی 112
- 101.اسکندر کابدار 113
- 102.اوزون حسن 113
- 103.یعقوب میرزا 115
- 104.منصور بیک سهراب 115
- قرن دهم 116
- 105.آیبه سلطان 116
- 106.اسلمش بیک 117
- دورۀ صفویه 119
- اشاره 119
- 107.شاه اسماعیل صفوی 120
- 108.آقا فتح اللّه خان کمترین 120
- 112.شاه قلی خلیفه 121
- 109.آقا کمال الدین حسین 121
- 111.شاه طهماسب صفوی 121
- 110.دور میش خان شاملو 121
- 113.علیقلی خلیفۀ ذو القدر 122
- 114.القاس میرزا 122
- 115.ولی خلیفۀ شاملو 123
- 116.حیدر بیگ جاپوق(جابوق) 124
- 117.ابراهیم بیگ 125
- 118.علیقلی سلطان ذو القدر 126
- 119.سلیمان خلیفۀ ترکمان 126
- 120.حسین خان بیگ شاملو 128
- قرن یازدهم 128
- 121.حسن صلایی اصفهانی 128
- 122.حسینقلی بیگ 129
- اشاره 130
- دورۀ افشاریان و زندیان 130
- 123.فریدون خان گرجی 131
- 124.حسین خان 132
- 125.نجف خان زندی 133
- اشاره 135
- دورۀ قاجار 135
- قرن سیزدهم 135
- 130.میرزا ابو القاسم 136
- 126.کربلایی حسین بیگ 136
- 129.اسد اللّه خان 136
- 128.محمّد تقی بیگ 136
- 127.حاجی محمّد حسین خان 136
- 131.حاج حسین صدر اصفهانی 137
- 132.عبد اللّه خان امین الدوله 137
- 133.کیکاووس میرزا 138
- 134.آقا خان محلاّتی 139
- 135.میرزا ابو طالب خان قزوینی 141
- 136.ذو الفقار خان 142
- 137.میرزا عبد الباقی خان قزوینی 144
- 139.عبد العلی خان ادیب الملک 144
- 138.جهانسوز خان 144
- 140.محمّد حسین خان شاهسون(شهاب الملک) 145
- 143.میرزا سیّد یوسف خان 146
- 142.میرزا سیّد مهدی 146
- 141.علیخان سنقری ریش بلند 146
- 146.حاجی عباس قلیخان قجر 147
- 144 و 145.میرزا حسن خان و میرزا علی خان. 147
- 147.حاجی حبیب اللّه خان 147
- 148.کامران میرزا 148
- 149.میرزا محمّد حسین 149
- 152.میرزا سیّد مهدی تفرشی 149
- 151.میرزا محمّد حسین 149
- 150.شاهزاده عبّاس میرزا ملک آرا 149
- 154.علی نقی میرزا 150
- 153.محمّد مهدی خان اعتضاد الدوله 150
- 155.امین الدوله عبد اللّه خان اصفهانی 151
- 156.سپهدار 151
- 157.سیّد حسین متولی باشی 151
- 158.محمّد حسن خان معظم الدوله 152
- 159.عبّاس میرزا اعتضاد الدوله 153
- 161.میرزا سیّد رضا خان بدیع الملک 154
- 162.میرزا علی نقی خان مشاور السلطان 154
- 160.نصر اللّه خان امیر تومان 154
- 163.علی اکبر خان کرکری 155
- 165.طاهر تفرشی 155
- اشاره 155
- دورۀ پهلوی 155
- نمایندگان قم در مجلس شورای ملّی 157
- فتح اللّه خان بیگدلی 157
- میرزا علی اصغر دربانی 158
- سیّد ابو الفضل تولیت(تولیتی) 158
- میرزا ابراهیم مسعودی قمی 158
- میرزا علی حق نویس 158
- شیخ محمود واعظ قمی 158
- میرزا علیرضا پیشوایی قمی 158
- محمّد رضوانی 159
- محمّد صادق صادقی گیوی(خلخالی) 159
- سید شفیع شکرایی 159
- سیّد محمود مدرّسی روحانی 159
- نمایندگان مجلس شورای اسلامی 159
- احمد طباطبایی قمی 159
- فضل اللّه صدر 159
- محمّد یزدی 159
- سید طه هاشمی طغر الجردی 160
- محمّد اسماعیلی مقدم 160
- سید محمّد میر محمّد(میر محمّدی) 160
- سید علی محمّد یثربی قمی 160
- محمّد علی شرعی 160
- علی بنایی قمی 160
- محمّد رضا آشتیانی 160
- احمد بیگدلی آذری قمی 160
- حسین ایرانی 160
- استانداران قم 161
- فرمانداران قم پس از انقلاب 161
- کتابنامه 162
قرن هشتم
اشاره
ربع نخست قرن هشتم،شاهد حکومت ایلخانان مغول بر ایران بوده است؛اما در این دوران،ترکمانان و آل جلایر نیز مجالی برای قدرت نمایی یافتند و حکومت مغول،کم کم رو به ضعف نهاد و برچیده شد.ناگاه،نسل جدیدی از تبار مغول سربرآورد؛مردی لنگ با قلبی چون سنگ که سلسلۀ تیموریان را بنا نهاد؛سلسله ای که تا پایان قرن نهم و حتّی در دورۀ هرج ومرجهای آغاز قرن ده،از ارکان قدرت در ایران به شمار می آمدند.
در این دوره،در قم،خاندان محلّی صفی قدرت را در دست داشتند.
حکومت خاندانهای محلّی
قدرت و نفوذ خاندانها و شخصیتهای محلّی قم،در دورۀ تیمور و جانشینان او نیز باقی بوده و ظاهرا تا نیمۀ دوم قرن نهم،ادامه یافته است.قراین و شواهدی در دست است که در دورۀ تیموریان-با آنکه نمایندگان و فرمانروایان منصوب دربار سلطنتی هرات،در قم اقامت داشته اند-خاندانها و شخصیتهای بانفوذ و در رأس همه،خاندان علی صفی،نقش خود را به عنوان قدرت محلّی،همچنان حفظ کرده بودند و چندان پایبند دستورها و فرمانهای حکومت مرکزی نبودند.از این رو،در تاریخ این دورۀ قم،موارد متعددی دیده می شود که با دخالتهای آنان،مسیر عادی حوادث تغییر یافته است؛لیکن در تمام این دوره،قم،حاکم منصوب نیز داشته است و بیشتر اوقات هم،والیان این