مقدمه
اواخر شهریور ماه سال 1393 ش، بود که به مجمع ذخایر اسلامی رفتم و فراخوان سرفصل های مقالات اولین همایش بین المللی میراث مشترک ایران و عراق را دیدم، مطالب را از نظر می گذراندم که حضرت حجت الاسلام والمسلمین سید صادق حسینی اشکوری، مرا به دفترش فرا خواند، و بعد از توضیحاتی راجع به همایش، فرمودند که برای شما پیشنهادی دارم، اگر وقت دارید برای این همایش کتابی در موضوع «عالمان تأثیر گذار افغانستان بر ایران و عراق» تألیف کنید. فرصتی خواستم تا در این زمینه فکری نمایم، پس از دو روز به ایشان خبر دادم که این کار را انجام می دهم.
این کار به دلایلی سخت می نمود. یکی اینکه نگارندۀ این سطور در این زمینه، کاری انجام نداده بودم. دلیل دوم اینکه راجع به افغانستان منبع اندک است و مشاهیر و بزرگان این مرز و بوم ناشناخته مانده اند. سوم اینکه زمان کافی برای این کار در اختیار نبود و بنده در مدت 3 ماه باید کار نهایی را تحویل ایشان می دادم، درحالی که مناسبت های ماه های محرم و صفر را نیز در پیش رو داشتیم.
بنابراین، در ابتدای مهرماه سال جاری، دست به کار شدم. ابتدا تصمیم بر این بود که صد تن از عالمان و بزرگان افغانستان در این اثر معرفی شوند. و سعی هم بر این بود که افرادی که تا کنون در جایی معرفی نشده و گمنام مانده اند، شناسانده شوند. لیستی از افراد آماده شد (گرچه در مدت زمان انجام کار، پنج بار این فهرست عوض شد) و فرمی هم در قالب خاصی تهیه گردید. با بعضی از افراد تماس برقرار شد، عده ای موافقت کردند و عده ای هم علاقه نشان ندادند. سفری هم در این خصوص به مشهد مقدس انجام شد که البته این سفر بسیار برای نگارنده پربار بود.
قرار بر این بود که تا 15 عقرب (آبان) زندگی نامه ها به دستم برسد. درعین حال با افرادی که صحبت شده بود، برای یاد آوری تماس هم برقرار شد. اما متأسفانه تا این تاریخ جز چند مورد چیزی به دستم نرسید. وقتی با افراد برای سومین و چندمین بار تماس گرفتم، با بهانه های مختلف جواب رد شنیدم، این اتفاقات، مراحل انجام کار را بسیار سخت کرد. لذا تصمیم گرفتم از منابع موجود در زمان باقی مانده، مطالبی را جمع آوری نمایم. وقتی کار به اینجا ختم شد، تصمیم گرفتم از میان صد نفر، پنجاه نفر معرفی شوند. اما با گرفتاریهایی که در مدت باقی مانده برایم پیش آمد، عملاً معرفی پنجاه نفر هم برایم غیر ممکن شد. در نتیجه به تعداد سی و پنج نفر بسنده شد تا کار در موعد مقرر برای چاپ