سادات در ایران: تاثیر مهاجرت سادات بر گسترش تشیع در ایران صفحه 154

در این میان، مستوفی نیز قم را به زمان طهمورث نسبت می دهد.(1)

مقدسی نیز در احسن التقاسیم قم را در ردیف شهرهای کهن ایران نام می برد.(2) همه این موارد نشان از قدیمی بودن این شهر دارد.

در مقابل این نظرات، عده ای قائل اند که قم بعد از اسلام تأسیس گردیده و تا قبل از آن، شهری به نام قم وجود نداشته است. از جمله این نویسندگان، یاقوت حموی است که در کتاب خود مدعی است که قم از جمله بلادی است که پس از اسلام به وجود آمده است.(3)

می توان این نظریات مختلف را این طور توجیه کرد که قم، شهری تاریخی بوده، ولی به جهت ویرانی های متعددی در اثر مهاجرت اعراب تجدیدبنا شده و همین موضوع موجب گردیده برخی آن را شهری نوبنیاد بدانند.

فتح قم توسط مسلمین

بعد از حمله اعراب مسلمان به ایران در اوائل قرن اول و فتح مناطق مختلف، در سال 23 هجری نوبت به اشغال قم رسید. بدین ترتیب سپاه اسلام در زمان خلافت عمر و به فرماندهی ابوموسی اشعری به این شهر یورش برد و آن را فتح نمود.(4) مردم قم نیز مجبور به صلح و پرداخت جزیه گشتند.

1- (1) . مستوفی، حمدالله، نزهه القلوب، ص 67.
2- (2) . مقدسی، احسن التقاسیم، ج 2، ص 584.
3- (3) . حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج 4، ص 398.
4- (4) . ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج 1، ص 545.