- دیباچه 1
- پیش گفتار 2
- اشاره 3
- بخش اول: مباحث مقدماتی 3
- 4. پیشینه پژوهش 4
- فصل اول: کلیات 4
- 3. کاربرد در صدا و سیما 4
- 5. پرسش های پژوهش 4
- اشاره 4
- 2. تعریف مفاهیم 4
- 1. طرح و تبیین مسئله 4
- 6. هدف های پژوهش 5
- فصل دوم: علت گرایش ایرانیان به مکتب تشیع 5
- اشاره 5
- 1. یافتن روح اسلام در خاندان پیامبر 6
- 2. اثرگذاری شیعیان ساکن در کوفه و یمن 7
- اشاره 7
- الف) مردم یمن 7
- ب) مردم کوفه 7
- 4. مهاجرت سادات به سرزمین های ایران 8
- 5. مظلومیت اهل بیت علیهم السلام 8
- 3. مهاجرت راویان حدیث به ایران 8
- 6. حکومت صفویه 9
- بخش دوم: معرفی یاران ایرانی تبار 10
- اشاره 10
- فصل اول: میثم تمار صحابه امام علی علیه السلام 11
- آشنایی با علی علیه السلام 11
- اشاره 11
- خبر از شهادت 12
- میثم و دفاع از ولایت 13
- مزار شهید 13
- مفسّری زبردست 13
- اشاره 14
- ویژگی های اخلاقی ابان 14
- فصل دوم: یاران امام سجاد علیه السلام 14
- فرزندان میثم 14
- نوادگان میثم 14
- خدمت گزاری اهل بیت علیهم السلام 14
- نام و نسب 14
- ابان بن ابی عیاش فیروز ابواسماعیل 14
- ابان و راهیابی به مکتب اهل بیت علیهم السلام 15
- مسافرت به بصره 15
- در حضور امام سجاد علیه السلام 15
- ابان، میراث دار اسرار آل محمد صلی الله علیه و آله 15
- اشاره 16
- اشاره 16
- فصل سوم: یاران امام باقر و امام صادق علیهماالسلام 16
- 1. ابویزید بسطامی 16
- رحلت 16
- اشکال و جواب 17
- اندرزهایی از بسطامی 17
- اشاره 17
- بایزید و دعای مادر 17
- 2. حریزبن عبدالله ازدی کوفی سجستانی 17
- محرومیت از دیدار امام صادق علیه السلام 18
- خدمات علمی حریز 18
- مقامات علمی و معنوی حریز 18
- مقام علمی جابر 19
- 3. جابربن حیان، شیمی دان و عارف 19
- اشاره 19
- شهادت حریز 19
- 4. عمران بن عبدالله بن سعد اشعری قمی 20
- اشاره 20
- شبهه در وجود جابر 20
- اشاره 21
- منزلت او نزد امام صادق علیه السلام 21
- خاندان اشعری 21
- خدمت به اهل بیت علیهم السلام 21
- 5. آدم ابن عبداللّه قمی 21
- خدمات اشعریان به مکتب تشیع 22
- 6. عمار بن عبدالحمید سجستانی 23
- 7. عبداللّه نجاشی 24
- 1. ابراهیم بن ابی محمود خراسانی 25
- فصل چهارم: یاران امام موسی بن جعفر علیه السلام 25
- اشاره 25
- اشاره 25
- مقام و منزلت وی نزد ائمه 25
- خدمات علمی و فرهنگی 25
- 2. بی بی شطیطه 26
- مبارزه با انحراف های عقیدتی و فرقه ای 26
- سخنانی از بشر حافی 28
- اشاره 28
- اشاره 28
- 4. محمد بن خالد برقی 28
- 3. بشر حافی 28
- مقام علمی 28
- اشاره 29
- فصل پنجم: یاران امام رضا علیه السلام 29
- 1. زکریا بن آدم 29
- روایت های رسیده از او 29
- اشاره 29
- امانِ اهل قم 30
- یار وفادار 30
- امین دین و دنیا 30
- یار ولایت 30
- مبارزه با انحراف 30
- وفات 31
- خدمات علمی و فرهنگی او به مکتب تشیع 31
- اشاره 31
- سخنان دانشمندان درباره او 31
- 2. ابراهیم بن هاشم قمی 31
- 3. مرزبان بن عمران 31
- یادکرد امام جواد علیه السلام از او 31
- اشاره 31
- وفات 31
- اشاره 33
- 4. احمد بن محمد بَزَنْطی 33
- توجه ائمه به بزنطی 33
- وطن بزنطی 33
- سخنان دانشمندان درباره او 34
- روایت های رسیده از وی 34
- 6 و 7. حسن و حسین بن سعید اهوازی 35
- 5. عبدالعزیز مهتدی، وکیل امام رضا علیه السلام 35
- 8. حسن بن سعید 36
- استادان حسین بن سعید 36
- تبلیغ مکتب اهل بیت علیهم السلام 36
- اشاره 36
- اشاره 36
- 9. حسین بن سعید 36
- سخنان ائمه درباره او 37
- وفات 37
- اشاره 37
- 10. دیگر یاران از خاندان حسین 37
- 11. فضل بن شاذان، متکلمی زبر دست 37
- تألیفات 37
- اشاره 38
- وصف عالمان از او 38
- مدافع ولایت 38
- خدمات فرهنگی فضل بن شاذان به جامعه شیعه 38
- 12. عبدالسلام بن صالح بن سلیمان خراسانی؛ ابوصلت 39
- الف) آماده سازی شیعیان برای رویارویی با مسئله غیبت امام مهدی علیه السلام 39
- اشاره 39
- وفات 39
- ب) ایستادگی در برابر گروه های منحرف 39
- اصل و نسب و زندگی نامه 39
- ایمان استوار 40
- ارتباط ابوصلت و امام رضا علیه السلام 40
- ابوصلت و دفاع از حریم ولایت 41
- ابوصلت در زندان مأمون 41
- مناظره های ابوصلت 41
- 1. ابن سکّیت 42
- اشاره 42
- وفات ابوصلت 42
- اشاره 42
- فصل ششم: یاران امام جواد علیه السلام 42
- ایمان راسخ 42
- جایگاه ابن سکّیت نزد معصومان 42
- 2. علی بن مهزیار اهوازی 43
- سخنان ائمه درباره او 43
- اشاره 43
- مقام علمی 43
- 3. ابراهیم بن مهزیار 44
- وفات 44
- در محراب عبادت 44
- روایت های رسیده از وی 44
- آثار 44
- اشاره 45
- 4. احمد بن محمد بن عیسی 45
- احمد و مبارزه با انحراف های عقیدتی 45
- 5. احمد بن محمد خالد برقی 46
- تألیفات 46
- سفر به کوفه در جست وجوی حدیث 46
- وفات 46
- اشاره 46
- شاگردان و استادان وی 46
- اخراج وی از قم 47
- احاطه علمی و خدمات فرهنگی 47
- احمد و خدمت به برادران دینی 48
- وفات 48
- مادرائی کیست 48
- اشاره 49
- فصل هفتم: یاران امام هادی و عسکری علیهماالسلام 49
- وفات 49
- تألیفات 49
- 1. عبداللّه بن جعفر حمیری، شیخ القمیین 49
- اشاره 49
- خدمات احمد بن اسحاق 50
- 2. احمد بن اسحاق قمی 50
- فرزندان 50
- احمد بن اسحاق در کلام امامان 50
- اشاره 50
- توقیع امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف به احمد بن اسحاق 51
- وفات 51
- احمد بن اسحاق و دیدار با امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 51
- خدمات علمی صفار 52
- اشاره 52
- 3. علی بن ابراهیم 52
- 4. محمد بن حسن صفار 52
- نگاهی به بصائر الدرجات 53
- تألیفات 53
- اشاره 53
- وفات 53
- 5. احمد بن داود جرجانی 53
- شاگردان 54
- سعد بن عبداللّه و امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 54
- تألیفات 54
- استادان 54
- اشاره 54
- 6. سعد بن عبداللّه اشعری قمی 54
- وفات 55
- 7. حسن بن خالد، برادر محمد بن خالد 55
- اشاره 56
- اشاره 56
- شخصیت و موقعیت حسین بن روح 56
- 1. حسین بن روح نوبختی 56
- فصل هشتم: وکلای امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 56
- راز انتخاب وی به نیابت 57
- نخستین توقیع 57
- حسین بن روح و مقام نیابت و سفارت امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 57
- مدت نیابت حسین بن روح 57
- حبس حسین بن روح 58
- کرامتی از حسین بن روح 58
- 2. ابوسهل نوبختی 59
- سخنان دانشمندان درباره او 59
- خدمات و تألیفات وی 59
- وفات 59
- اشاره 59
- ابوسهل و حسین بن منصور حلاج 60
- ابوسهل و شلمغانی1 60
- در حضور دو امام 60
- 3. علی بن بابویه قمی 61
- دیگر دانشمندان خاندان نوبختی 61
- نامه امام عسکری علیه السلام به ابن بابویه 61
- اشاره 61
- وفات ابن بابویه 62
- علی بن بابویه و حلاج 62
- 4. شیخ صدوق 62
- مناظره ابن بابویه با ابوعبداللّه رازی 62
- نوشته های ابن بابویه 62
- آخرین روزهای عمر وی 63
- اشاره 63
- 5. قاسم بن علاء آذربایجانی 63
- سخن پایانی: شهربانو مادر امام سجاد علیه السلام 64
- کتاب نامه 67
ص:23
فرزندان میثم
فرزندان میثم
خاندان میثم در حق طلبی، دانش و معنویت درخشیده و فرزندان و نوادگان او، همگی دانشمند و راوی حدیث بوده اند. نام های ایشان بدین قرار است: 1. محمدبن میثم. 2. صالح بن میثم.
علامه مجلسی در کتاب خلاصه می گوید: امام باقر علیه السلام به او فرمود: «اِنّی اُحِبُّکَ وَ احِبُّ اَباکَ حُبّا شَدیدا؛ من به تو و پدرت علاقه شدید دارم».(1)
3. شعیب بن میثم. 4. علی بن میثم. 5. عمران بن میثم. 6 . حمزه بن میثم.
نوادگان میثم
نوادگان میثم
1. اسماعیل بن شعیب بن میثم. 2. یعقوب بن شعیب بن میثم 3. ابراهیم بن شعیب بن میثم. 4. یوسف بن عمران بن میثم. 5. علی بن اسماعیل بن شعیب. 6 . محمد بن یعقوب بن شعیب بن میثم... .
عده زیادی از فرزندان و نوادگان میثم، از راویان حدیث و از یاران بزرگوار ائمه علیهم السلام بودند.
فصل دوم: یاران امام سجاد علیه السلام
اشاره
فصل دوم: یاران امام سجاد علیه السلام
زیر فصل ها
ابان بن ابی عیاش فیروز ابواسماعیل
نام و نسب
خدمت گزاری اهل بیت علیهم السلام
ویژگی های اخلاقی ابان
ابان و راهیابی به مکتب اهل بیت علیهم السلام
ابان، میراث دار اسرار آل محمد صلی الله علیه و آله
مسافرت به بصره
در حضور امام سجاد علیه السلام
رحلت
ابان بن ابی عیاش فیروز ابواسماعیل
ابان بن ابی عیاش فیروز ابواسماعیل
زیر فصل ها
نام و نسب
نام و نسب
ابان بن ابی عیاش یا ابان بن فیروز، از یک خاندان اصیل ایرانی است و ایرانی بودنش، از نام پدرش، فیروز پیداست.
ابان از مردمان فارس و استان شیراز است. پژوهشگر بزرگ انصاری زنجانی که درباره ایشان بررسی های فراوانی انجام داده است، زادگاه او را شهر نوبندجان (شهری بزرگ در شیراز بوده که هم اکنون از این شهر روستایی به نام نوبندگان، جایی میان شیراز و فسا باقی مانده است) می داند و می نویسد:
اسم کامل ابان بن ابی عیاش در کتاب های رجال شیعه و تاریخ چنین است: شیخ، دانشمند فقیه، عابد، زاهد، ابواسماعیل ابان بن ابی عیاش فیروز عبدی بصری...
نام عبدی، اشاره به آن است که ابان پس از خروج از شهر خود، نوبندجان که در نزدیکی شیراز است، وارد شهر بصره شد و بنابر قوانین آن عصر، هر کس ساکن شهری می شد، باید نام خود را در یکی از قبایل ثبت می کرد. پس ابان هم از میان قبایل، قبیله «بنو عبدالقیس» را انتخاب کرد که به تشیع مایل تر بودند و با مخفف کردن بنوعبدالقیس، به ابان و عبدی مشهور شد و به دلیل اقامت در بصره، به وی بصری گفتند.(2)
ازاین رو، ابن حجر وی را عرب خالص نشمرده و در نسب وی نوشته: ابان بن ابی عیاش فیروز، ابواسماعیل مولی عبدالقیس البصری.(3)
خدمت گزاری اهل بیت علیهم السلام
خدمت گزاری اهل بیت علیهم السلام
شیخ طوسی در رجال، ابان را در شمار یاران امام سجاد، امام باقر و امام صادق علیهم السلام آورده(4) و گفته که او در عصر امام صادق علیه السلام رحلت کرده است. از ابان روایت هایی نیز از این امامان برجاست.
ویژگی های اخلاقی ابان
ویژگی های اخلاقی ابان
ابن حبان می گوید: «ابان از عابدان راستین بود و شب را تا صبح به عبادت می گذراند و روزها روزه بود.»(5) ابن حجر نیز از ایوب نقل می کند
1- خلاصه الاقوال، ص 169.
2- سلیم بن قیس هلالی، اسرار آل محمد صلی الله علیه و آله، ترجمه و تحقیق: انصاری زنجانی، نشر الهادی، 1419 ه_ . ق، چ 3، ص 126.
3- تهذیب التهذیب، ج 1، ص 123.
4- رجال طوسی، صص 109، 126 و 164؛ تنقیح المقال، ج 3، ص 64 .
5- موسوعه طبقات الفقهاء، ج 1، ص 268.