یاران ایرانی تبار معصومان علیهم السلام صفحه 58

ص:67

ق دارفانی را وداع گفت. پس مدت سفارت وی، نزدیک به 21 سال است. وفات وی در شعبان سال 326 ه_ . ق بوده است.(1)

حبس حسین بن روح

حبس حسین بن روح

دگرگونی های مقام وزیران در حکومت مقتدر عباسی و جای گزین شدن سیاست جدید، در زندگی سیاسی حسین بن روح، فراز و نشیب هایی به وجود آورده بود. وی گاه آزادانه فعالیت داشت، زمانی مخفیانه و گاهی هم در زندان مقتدر عباسی به سر می برد.

از جمادی الاخر سال 306 تا ربیع الاول 311 ه_ . ق وی با احترام کامل در بغداد می زیست و منزل وی محل رفت و آمد امیران، بزرگان و وزیران بود؛(2) به ویژه در عهد وزارت ابوالحسن علی بن محمد معروف به ابن فرات که خود از پیروان مذهب امامی به شمار می رفت. بدین ترتیب، شیعیان و حسین بن روح در آزادی کامل به سر می بردند.

با روی کار آمدن حامد بن عباس که از مخالفان شیعه حمایت می کرد، مشکلاتی برای حسین بن روح به وجود آمد. از سال 311 ه . ق که حامد عباسی روی کار آمد، تا سال 317 که حسین بن روح از زندان آزاد شد، گزارش دقیقی از زندگی او در دست نیست. به یقین او از سال 312 تا سال 317 ه_ . ق در زندان به سر می برد(3) و پس از آن تا شعبان سال 326 ه_ . ق که درگذشت، موقعیت والایی در بغداد داشت و به دلیل نفوذ آل نوبخت در دستگاه حکومتی، کسی مزاحم او نمی شد.(4)

کرامتی از حسین بن روح

کرامتی از حسین بن روح

محمد بن سوره قمی می گوید:

مرد عابد و وارسته ای به نام سرور را در اهواز دیدم، ولی فراموش کرده ام اهل کجا بود. او خود برایم نقل کرد که در کودکی نمی توانست حرف بزند، در سیزده یا چهارده سالگی پدر و عمویش وی را نزد حسین بن روح می برند و از وی درخواست می کنند تا از ساحت مقدس حضرت ولیّ عصر عج الله تعالی فرجه الشریف بخواهد، زبان این نوجوان گشوده شود. در این حال، حسین بن روح جواب می دهد به شما امر شده است به حرم حسینی (کربلا) رهسپار شوید. همراه پدر و عمویم به کربلا رهسپارشدیم. غسل و سپس زیارت کردیم. در اثنای زیارت، پدرم و عمویم صدا زدند: سرور! من هم به زبان گفتم: بله. پدرم با تعجب گفت: ای وای، حرف می زنی. گفتم: آری.(5)

یکی از وظایف سنگین وی در آن عصر، پاسداری از حریم تشیع و مبارزه با گمراهی ها و انحراف های فکری و عقیدتی و دور کردن شیعیان از گرایش به منحرفانی چون شلمغانی و دیگران بود. حسین بن روح با وجود ترفندهای دشمنان، با سرافرازی کامل این مسئولیت خطیر را اداره می کرد. نیز وی موظف بود به مسائل فقهی و عقیدتی پاسخ دهد و با استدلال های روشن، شبهه را از ذهن شیعیان پاک کند. همچنین او موظف بود با دوراندیشی و هشیاری کامل، جمعیت شیعیان را از گرفتار شدن در آتش فتنه فتنه گران برهاند و آنان را به مسیرهای خیر و صلاح رهنمون سازد. وی در این وادی نیز با عنایت های صاحبش، خدمات شایانی انجام داد و در فتنه «قرامطه»، شیعیان را از گرفتار شدن در آتش فتنه نجات بخشید.

وی باید از زلال وحی و فرمان های معصومان، پاسخ مراجعه کنندگان را می داد و از تفسیر به رأی، پرهیز می کرد.

محمد بن ابراهیم بن اسحاق طالقانی، هنگامی که در یک مورد، از نزدیک شاهد مناظره ها و بحث های اعتقادی او با مراجعه کنندگان بود، نزد خود چنین می پندارد که وی _ نغوذ بالله _ این همه مطالب را از پیش خود ساخته و پرداخته و بیان می کند. پس با شک و تردید از جلسه خارج می شود، ولی فردای آن روز دوباره به حضور وی مشرّف می شود تا شک خود را برطرف سازد. در این وقت، بدون اینکه سؤال خود را آشکار کند، حسین بن روح بالبداهه می فرماید: چه خیال کردی ای محمد بن ابراهیم! اگر از آسمان سقوط کنم و طعمه پرندگان هوا شوم و گرفتار تند بادهای هراسناک دشت و بیابان شوم، بهتر از آن است که درباره دین خدا چیزی را از پیش خود بسازم و بیان کنم؛ من چیزی از پیش خود نمی گویم.(6)

از این حکایت، نخست معلوم می شود که مراجعه کنندگان، به حدی زیاد بوده اند که ابراهیم به شک می افتد که وی چگونه می تواند پاسخ

1- الغیبه، ص 386.
2- سیر اعلام النبلاء، ج 15، ص 222.
3- خاندان نوبختی، صص 217 و 218 ذهبی پنج سال زندانی شدن او را ذکر کرده است؛ تاریخ اسلام، حوادث سال 321 و 330، ص 190؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ج 12، ص 227؛ سیر اعلام النبلاء، ج 15، ص 224.
4- تاریخ اسلام، ص 19؛ سیر اعلام النبلاء، ج 15، ص 224.
5- الغیبه، ص 309، ح 262؛ بحارالانوار، ج 51، ص 325.
6- بحارالانوار، ج44، ص 274.