نسل کشی سادات و مسلمان شیعه صفحه 345

ص:372

و عانه و ماردین و سیورک و جزیره التون کوپری و دیاربکر هنی و خیزان و ارغنی و معدن مس خرپوت، کیغی و پالو، بایبورد و ارزنجان و کماخ و 25 از ایلات اکراد را، و از ذوالقدریان، ملاطیه و سیس و مرعش و بیره جک و البستان و قارص و ذوالقدریه و دارنده و دیوریکی و عین تاب و انطاکیه و آطنه و طرسوس را ضبط و الحاق به ممالک اصلیه عثمانی نمود.(1)

الف) اثرات نسل کشی مسلمانان شیعه در آناتولی

بی تردید اگر سلیم یاووز این گونه به قتل عام رعایای شیعه آناتومی و مناطق دیگر منصوخی دست نزده بود، آناتولی و بسیاری سرزمین های دیگر اطراف آن یکپارچه شیعه مانده بود. همچنین سیاست خشن عثمانی ها سبب شد تا ارتباط میان باقیمانده آنان و دیگر شیعیان قطع شده و در نسل های بعدی، به علویان دور از شریعت و فقه شیعه تبدیل شوند. شرح این سختگیری ها در دفاتر مهمه عثمانی آمده و برخی از آنها چندان شگفت و خشونت بار است که قابل تصور نیست(2).

سلیم اول، ابتدا پیش از حمله به ایران، برای عوام فریبی و همراهی بیشتر متعصبان سنی با خود، اقدام به گرفتن فتاوای مذهبی برای قتل عام شیعیان کرد. سپس دستور سرشماری از قبایل شیعه در سرزمین های عثمانی نمود. آن گاه دستور قتل عام آنها را صادر کرد. یاروسلاو کرچی در کتاب «تمدن های آسیا و خاورمیانه» می نویسد:

برخلاف آنچه ممکن است تصور شود، حاکمیت عثمانی ها بر غیر مسلمانان در مقایسه با حاکمیتشان بر پیروان عقاید غیر راست کیش درون اسلام، مشکلات کمتری به بار آورد. در سرکوب شیعیان در قلمرو عثمانی از هیچ شقاوتی فروگذار نشد. به فرمان