نسل کشی سادات و مسلمان شیعه صفحه 376

ص:403

تازه از اصفهان راه افتاده بود، در همدان از تسلیم شدن آن خبردار شد و از بیم اینکه جنگ به داخل ایران کشیده شود، تقاضای صلح نمود و بغداد را در سال 1048 ه. ق به عثمانی واگذاشت. این صلح که قرار آن در ذهاب گذاشته شد، عملاً عراق شیعه نشین و شهرهای مذهبی، شامل کربلا و نجف را در اختیار عثمانی های متعصب قرار داد و چون این عهدنامه بیشتر به نفع عثمانی بود، سال ها دوام پیدا کرد(1). دوران صلح، تا نقض پیمان نامه توسط عثمانی ها در اواخر دوره صفویه، ادامه یافت. بنابر مفاد این عهدنامه، مرز میان دو دولت تعیین شد که امروزه نیز با اندک تغییری برقرار است. طبق مفاد این قرارداد، ارمنستان به ایران واگذار شد و بغداد نیز به عثمانی تعلق گرفت و به این ترتیب، شهر تبریز به مدت نزدیک به نود سال، از قتل عام های دوره ای عثمانیان، مصون ماند. ولی این بار نوبت شهرهای شیعه نشین عربی، همچون حلب، کربلا و نجف بود که به صورت متناوب شاهد قتل عام عثمانی ها باشند.

گفتار دوم: فجایع عثمانی ها در مناطق شیعه نشین عربی

1. قتل عام حلب

جنگ های ایران و عثمانی با معاهده صلح در قصر شیرین داشت به پایان می رسید که فتنه هتک حرمت و قتل عام شیعیان، به فتوای نوح افندی، برپا شد. در قتل عام، از همه بدتر حلب بود و هیچ شهری این گونه قتل عام نشد؛ چراکه حلب از زمان حمدانیان شیعه نشین بود. در اثر این حادثه تقریباً همه شیعیان حلب که چهل هزار نفر بودند، کشته شدند. فتوای نوح افندی در کتاب «العقود الدریه فی تنقیح الفتاوی الحامدیه(2)»، آمده است. همچنین حدود سال 1000 ه. ق تعداد زیادی از سادات در شهر حلب به دست سپاهیان