نسل کشی سادات و مسلمان شیعه صفحه 420

ص:447

1- (1) امیرکبیر و ایران، ص 604؛ سفارت نامه خوارزم، ج 10، صص 6 و 7.
2- (2) ر. ک: سفارت نامه خوارزم، ج 10، صص 475 و 476.
3- (3) شرح این قضایا مفصلاً در تاریخ روضه الصفای ناصری و سفارتنامه خوارزم، چاپ طهران، تألیف مرحوم رضا قلی خان هدایت آمده است. منبع: شب های پیشاور، سلطان الواعظین شیرازی، صص 200 و 201.
4- (4) همان.

از زمان ایوان مخوف، با تصرف تدریجی قازان و آستارا خان، پسرعموهای ازبکان، یعنی اردوی زرین و سفید را یکی پس از دیگری درهم کوبیدند و خود را به آسیای میانه رساندند و شهرهای تاریخی مسلمان نشین آن منطقه که زمانی در اوج تمدن اسلامی ایران بودند، از بخارا و سمرقند گرفته تا خیوه و ماوراءالنهر را مورد حمله قرار دادند و طی قرن ها این مناطق را تحت سلطه ظالمانه خود گرفتند. این درحالی بود که از علمای سنی ازبک، هیچ گاه فتاوای غلاظ و شدادی که علیه شیعیان دیده می شد، علیه روس های متجاوز دیده نشد.

گفتار ششم: فاجعه عاشورای 1267 ه. ق قندهار

سلطان الواعظین در کتاب شب های پیشاور درباره این فاجعه و وقایع قبل از آن می نویسد:

اگر بخواهیم فقط شرح عملیات افاغنه اهل تسنن را در زمان های گذشته، مخصوصاً در دوره زمامداری و ریاست امیر دوست محمد خان و کهندل خان و شاه شجاع الملک و عبدالمؤمن خان و امیر حبیب الله خان را با جماعت شیعیان در کابل و قندهار و هرات و اطراف آنها و کشتارهایی که از خواص و عوام، حتی اطفال بی گناه آنها نمودند، ذکر نماییم، خجالت آور است.... ارباب تواریخ، تمام این وقایع را ثبت نموده و برای قضاوت، به دست نژاد آتیه داده اند که از جمله آن وقایع دلسوز، واقعه سال 1267 ه. ق است که در روز جمعه عاشورای آن سال، شیعیان قندهار در امام باره ها (حسینیه ها) جمع و سرگرم عزاداری برای عترت طاهره و ذراری پاک پیغمبر و سبط اعظم رسول الله صلی الله علیه و آله بودند. سنی های متعصب، بی خبر با انواع اسلحه ریختند در امام باره (حسینیه) و جمع کثیری از شیعیان بی دفاع، حتی اطفال آنها را به فجیع ترین وضعی به قتل رسانیدند و اموالشان را به تاراج بردند. بعد از آن قتل عام، سال ها شیعیان آزادی عمل نداشتند و حتی در روزهای عاشورا دو سه نفری در سرداب های خانه برای ریحانه رسول الله صلی الله علیه و آله و مقتولین و مظلومین کربلا عزاداری می نمودند.(1)