نسل کشی سادات و مسلمان شیعه صفحه 449

ص:476

1- (1) مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، پرونده ش 118، ص 192؛ بنیاد شهید انقلاب اسلامی، زندگینامه 36 تن از شهدا را به انضمام فهرست نام های اعدام شدگان این واقعه، در کتابی با عنوان یادنامه: زندگینامه شهدای انقلاب اسلامی تهران منتشر کرده است؛ ر. ک: ج 1، صص 27-64.
2- (2) مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، پرونده ش 113، صص 26، 31، 39، 92، 101.
3- (3) همان، پرونده ش 117، صص 50، 84 و 127؛ در این گزارش، شمار کفن پوشان ورامینی چهار هزار تن نوشته شده است.
4- (4) بنیاد دائره المعارف اسلامی؛ روحانی، ج 1، ص 478، رحیم روحبخش / پانزده خرداد - نشانی در فضای مجازی: http:// www.encyclop di sl ic com/ m kh 2.php? . تاریخ قیام پانزده خرداد به روایت اسناد، جواد منصوری، ج 1.

امام خمینی رحمه الله اهانت و قیام 15 خرداد 1342، توطئه استعمار سرخ و سیاه معرفی شد. با انتشار این مطالب اهانت آمیز، اولین واکنش ها در شهر قم آغاز شد. دروس حوزه در روز 18 دی تعطیل شد و طلاب تظاهرات خود را به سوی منازل مراجع آغاز کردند. تعدادی از علما و مراجع قم، در سخنرانی های خود، به حمایت از امام و محکومیت اهانت به ساحت ایشان پرداختند.

روز نوزدهم دی ساواک و شهربانی به مردم حمله کردند و عده زیادی را شهید یا مجروح کردند. پس از آن، امواج انقلاب اسلامی شدت گرفت و با چهلم های پی درپی مردم، دامنه انقلاب فراگیر شد و در نهایت به سرنگونی رژیم پهلوی انجامید.(1)

د) کشتار جمعی جمعه سیاه 17 شهریور

در 13 شهریور 1357 ه. ش که مصادف با روز عید فطر بود، راهپیمایی تاریخی و عظیمی برپا شد. این تظاهرات در روز 16 شهریور ماه بار دیگر تکرار شد و در بین مردم اعلام شد که صبح روز بعد، یعنی 17 شهریور، در میدان و خیابان ژاله (شهدای کنونی) تجمع صورت خواهد گرفت. در اولین ساعات روز، رژیم شاه اعلام حکومت نظامی کرد؛ اما مردم، بدون اعتنا به این اعلامیه، تجمع کردند. مأموران مسلح پس از چند بار اخطار، جمعیت را هدف رگبار قرار دادند و مردم بی گناه را به خاک و خون کشیدند. عده زیادی از مردم در این روز به شهادت رسیدند. این حادثه نقطه عطفی برای افزایش خشم و اعتراض عمومی مردم و رسوایی بیش از پیش رژیم گردید و در تاریخ ننگین ستم شاهی به عنوان جمعه سیاه و جمعه خونین