نسل کشی سادات و مسلمان شیعه صفحه 597

ص:624

نفر را کشتند. چنین قتل عام هایی بارها و بارها، در طی چندین سال، تکرار شد.(1) در سال 1918 م در «فاجعه مارس خونین» نیروهای مهاجم ارمنی (حزب داشناک)، روسی و کمونیستی، گاهی مردم را زنده زنده در آتش می سوزاندند، سرهایشان را می بریدند، پوست بدنشان را می کندند، چشمان کودکان را از حدقه بیرون می آوردند و شکم زنان حامله را با سرنیزه پاره می کردند. قتل عام زنان و کودکان بی گناه را باید از اصلی ترین دلایل کینه توزی های دهه های بعدی بین دو تیره ارمنی و آذری دانست.(2)

ب) قتل عام خوجالی 1992 م

این کشتار یکی از غم انگیزترین رخدادها در تاریخ مناقشه جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر قره باغ کوهستانی بود.(3) دولت ها و رسانه های غربی از آن با عنوان «کشتار خواجه لی» یا «فاجعه خواجه لی» یاد می کنند.(4) منابع جمهوری آذربایجان از عنوان نسل کشی خواجه لی و فاجعه خواجه لی استفاده می کنند.(5)

نیروهای ارمنی، با همکاری نیروهای روسی، در تاریخ 25 فوریه 1992 م، منطقه خوجالی را محاصره کرده، 613 تن را کشتند و 1275 نفر را اسیر کردند. گفتنی است 150 نفر نیز مفقودالاثر شدند. سازمان دیده بان حقوق بشر معتقد است که این آمار ممکن است تا هزار کشته نیز باشد.(6) برخی منابع از مشارکت و مباشرت سرژ