مهارت معلمی صفحه 103

(فَاصْبِرْ کما صَبَرَ أُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُل) (أحقاف/35)

همچنین در این کتاب الهی می خوانیم که تمام انبیاءb از سوی برخی مردم تکذیب شدند: (وَ لَقَدْ کُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِکَ فَصَبَرُوا عَلی ما کُذِّبُوا وَ أُوذُوا حَتَّی أَتاهُمْ نَصْرُنا) (1)و همه آنها مورد استهزاء قرار گرفتند: (إِلَّا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ ). (2)

آشنایی با مقاومت و صبر دیگران، برای انسان مایۀ تسلی و دلداری است، به ویژه در حوزه تعلیم و تربیت؛ چراکه علما و دانشمندان ما هم در تعلیم و تدریس و هم در پژوهش و تحقیق تلاش های کمر شکنی کرده اند و در زندگینامه وخاطرات آنان، بخش هایی از این تلاش ها و صبرها آمده است. برای همه معلمان محترم آشنایی با این اسوه های تعلیم و تر بیت امری ضروری است.

34. آشنایی با فرهنگ و گویش مخاطبان

آشنایی با فرهنگ و ادبیات و ضرب المثل های مخاطبان، یکی از کارهای شایسته برای برقراری ارتباط بهتر و انتقال آسان تر مفاهیم است. مثلاً قرآن کریم «زقوم» را پذیرایی و خوراک گناهکاران در جهنم معرفی کرده است.(3) «زقوم» گیاه زهرداری است که در بادیه ها می روید و اگر

برگش کنده شود از جای آن شیره ای بیرون می آید که به هر جای بدن برسد ورم می کند. قرآن در توصیف این درخت می فرماید: (طَلْعُها کَأَنَّهُ رُؤُسُ الشَّیاطِینِ؛ خوشه ها و شکوفه ی آن مانند سرهای شیاطین است) (4) از آنجاکه «شیطان» در فرهنگ مسلمانان به موجودی زشت و بدذات و خبیث گفته می شود، در این آیه می فرماید: شکوفه های درخت زقوم به جای آنکه زیبا و دلربا باشد، گویا سرهای شیطان است. همچنین در فرهنگ مردم «فرشته» مظهر خوبی و کرامت

1- . أنعام: 34.
2- . یس:30.
3- . احقاف:35. (أَذلِکَ خَیْرٌ نُزُلًا أَمْ شَجَرَهُ الزَّقُّومِ)؛ آیا آن [نعمت های بهشتی] برای پذیرایی بهتر است یا درخت زقوم؟» (صافات:62». در سوره دخان، آیه 43 نیز می فرماید: (إِنَّ شَجَرَهَ الزَّقُّومِ طَعامُ الْأَثِیمِ کَالْمُهْلِ یَغْلِی فِی الْبُطُونِ کَغَلْیِ الْحَمِیمِ)؛ «همانا درخت زقّوم، غذای گناهکاران است. همچون مس آب کرده در شکم آنها می جوشد، همچون جوشش آب داغ».
4- . صافات: 65.