- مقدمه ناشر 1
- اشاره 7
- اشاره 8
- ب) سؤالات اصلی و فرعی پژوهش: 11
- الف) تعریف مساله 11
- 2- فرضیه 12
- 3- مفاهیم اصلی 12
- الف) سابقه تحقیق: 14
- ب - ضرورت انجام تحقیق: 14
- 5- اهداف پژوهش 14
- 7- مراجع استفاده کننده از نتیجه تحقیق: 15
- 6-کاربردهای تحقیق 15
- 8- روش انجام تحقیق: 15
- اشاره 17
- 2-1-1 - مذهب 18
- 1-1-1- فرقه 18
- 4-1-1- نِحَل 19
- 3-1-1- ملل 19
- 5-1-1 - حدیث تفرقه 20
- 2-1- آغاز اختلاف مسلمانان و مهمترین اختلاف 21
- اشاره 22
- 2-3-1- منع کتابت (نوشتن) حدیث 22
- 1-3-1- تعصّب قبیله ای 22
- 3-1- عوامل اختلاف مسلمانان 22
- 3-3-1- همجواری مسلمانان با پیروان سایر ادیان 23
- 4-3-1- سوء برداشت ولجاجت درپذیرش حقایق 23
- 3-3-1- اجتهاد 24
- الف- معنای لغوی و اصطلاحی 25
- 4-1- فرق و مذاهب اسلامی 25
- ب - پیدایش شیعه 25
- 1-4-1- شیعه 25
- ج – فرقه های شیعی 26
- 1-1-4-1- اثنا عشریه 27
- - کتب اثنا عشریه 27
- اشاره 27
- الف- توحید و صفات الهی 29
- ب- قرآن 29
- ج- عدل الهی و جبر و اختیار 30
- د- ایمان 31
- ه-- امامت 32
- - منابع فقهی اثناعشریّه 33
- جمعیت و پراکندگی 34
- الف - شخصیت زید بن علی و قیام او 35
- 2-1-4-1- زیدیه 35
- اشاره 35
- ب - آثار زید بن علی 37
- د - مهمترین مراکز 38
- ه- - فقه زیدی 39
- اشاره 40
- - فقه اسماعیلی 42
- پراکندگی جغرافیایی 44
- اشاره 45
- 1- 4 – 2- اهل سنت 45
- الف -شرح احوال ابوحنیفه 45
- اشاره 45
- 1-2-4-1 - حنفی 45
- ب - آراء کلامی حنفی 48
- ج - منابع و روش فقهی حنفی 49
- د - کتب حنفی 50
- ه- - رشد، نموّ و پراکندگی جغرافیایی حنفی 50
- 2-2-4-1 - مالکی 51
- الف - شرح احوال مالک بن انس 51
- اشاره 51
- ب - کتب مالکی 54
- اشاره 58
- 3-2-4-1- شافعی 58
- الف - شرح زندگی و احوال شافعی 58
- ب - استادان و شاگردان شافعی 60
- د - آراء کلامی شافعی 63
- ج - کتب شافعی 63
- اشاره 63
- 2. قضا و قدر 64
- 3. ایمان 64
- 4. امامت 64
- ه- - روش فقهی مذهب شافعی 65
- و - پراکندگی جغرافیایی شافعی 66
- اشاره 67
- الف – زندگی و احوال احمد بن حنبل 67
- ب - آثار احمد ابن حنبل 69
- د - عقاید احمد بن حنبل 70
- ج- طریقه و مشی احمد ابن حنبل 70
- 1. سنّت گرایی 70
- 4. ظاهرگرایی 71
- 3. خلافت 71
- ه- - اصول مذهب حنبلی 72
- و - کتب فقهی حنبلی 73
- ح - پراکندگی جغرافیایی حنبلی 74
- اشاره 76
- - زمینه های تحول فکری و علل گرایش به تشیع 77
- 1-1-2- احمد حسین یعقوب 77
- - جایگاه اجتماعی و سیاسی 77
- اشاره 77
- - شخصیت علمی 77
- - مقالات: 89
- - شخصیت علمی 90
- - زمینه های تحول فکری 90
- اشاره 90
- 2-1-2- بنت الهدی رفیق الموسوی 90
- علل گرایش به تشیع 91
- آثار: 92
- - شخصیت علمی 93
- اشاره 93
- - زمینه تحول فکری 93
- 1- مصیبت یوم الخمیس 94
- علل گرایش به تشیع 94
- 2- کتب مستبصرین 95
- آثار: 96
- 1-2-2- رحمت الله مهاجری کردستانی (گلولانی) 99
- 2- 2- کشور ایران 99
- اشاره 99
- - زمینه ی تحول فکری 100
- - شخصیت علمی 104
- 1-3-2- عبدالمحسن السراوی 104
- - زمینه های تحول فکری 104
- 1- تحقیق در خصوص مذاهب 104
- اشاره 104
- 2- عدم تعصب مذهبی 105
- 4- موانع بینش، بصیرت 106
- 3- برتری مذهب اهل بیت علیهم السلام 106
- 2- عدم ذکر مذهب اهل البیت علیهم السلام در کنار مذاهب اربعه 107
- 1- برکناری موانع 107
- آثار 108
- 2-3-2- هشام آل قطیط 109
- اشاره 109
- 1- حدیث فرقه ناجیه 110
- - زمینههای تحول فکری 110
- 2- مطالعه کتب شیعی 110
- 1- صدق شیعه 114
- 2- ارتباط نزدیک با شیعه 114
- آثار: 115
- 3-3-2- محمد سلیم عرفه 119
- اشاره 119
- - زمینههای تحول فکری 120
- 1- آشنایی با شخصیت شیعی 120
- 2- خواندن کتاب المراجعات 121
- 2- واکنش جامعه نسبت به او پس از مطالعه کتب شیعی و تأمل در کتب اهل سنت محمد سلیم 122
- - علل گرایش به تشیع 122
- 1- خطبه حضرت زینب سلام الله علیها 122
- آثار: 126
- افادات من ملفات التاریخ: 126
- اشاره 127
- - زمینه های تحول فکری 127
- - شخصیت علمی 127
- اشاره 127
- 1- پیروی از گذشتگان 127
- 2- ملاقات با شخصیتی شیعی 128
- مسیرصحیح شناخت تشیع 129
- - علل گرایش به تشیع 129
- رسیدن به جواب برای برخی شبهات خیالی علیه شیعه 130
- 5- آگاهی از قضیه ی مصیبت روز پنج شنبه 131
- 6- بصیرت یافتن و از بین بردن انگیزه های تعصب وهمی 132
- - ایستادگی در برابر جریانات مقابل 133
- 5-3-2- یاسین المعیوف بدرانی 134
- اشاره 134
- آثار: 134
- 1- تجدید نظر در مطالعات گذشته 135
- اشاره 135
- 2- اهمیت به کار گیری عقل در بررسی های تاریخی 136
- 4- دشمن طایفه ای 136
- 3- اهمیت بررسی نجات نفس از انحراف 136
- - تصدی دعوت پس از بصیرت یافتن 137
- آثار: 138
- - شخصیت علمی 139
- - محیط تربیتی 139
- اشاره 139
- 1- گشوده شدن افق های بیداری 140
- - اهتمام به کتابهای دینی 140
- - مطالعه کتاب المراجعات 140
- 1- آیه ی تبلیغ 142
- - علل گرایش به تشیع 142
- 3- ادامهی تحقیق 143
- آثار: 144
- 4-2- کشور ترکیه 144
- 1-4-2- محمد کوزل الحسن الآمدی 144
- اشاره 144
- - زمینه های تحول فکری 145
- 1- تحقیق در تاریخ مسلمانان 145
- 2- پژوهش درباره ی علل ایجاد اختلاف دینی 145
- 3- آزادی از تقلید کورکورانه 146
- 1- ضعف روش اهل سنت در بررسی تاریخ 147
- 2- عبور کردن از حجاب ها و هدایت یافتن به هدایت عترت علیهم السلام 147
- آثار 148
- 1- المسح فی وضوء الرسول’ 148
- 1-5-2- سعید یعقوب 149
- - شخصیت علمی 149
- اشاره 149
- 5-2- کشور فلسطین 149
- 1- پژوهشهای دینی 150
- زمینههای تحول فکری 150
- - علل گرایش به تشیع 151
- 1- موضوع امامت 151
- 2-5-2- اسعد وحید القاسم 153
- اشاره 153
- - محیط تربیتی 154
- 2- ایمان و اعتقاد به گفتگو و تعامل میان فرق اسلامی 155
- 1- بررسی و مطالعه مطالب خلاف اهل تسنن 155
- 1- وجود ادلّهی شیعه در صحاح ستّه 156
- علل گرایش به تشیع 156
- 2- انتخاب مذهب نزدیکتر به سنت پیامبر’ 157
- - پاسخ به عملکرد خانواده و جامعه 158
- آثار: 158
- اشاره 159
- 6-2- کشور عراق 159
- 1-6-2- صباح علی البیاتی 159
- - علل گرایش به تشیع 160
- - مطالعه نهج البلاغه 160
- - زمینه های تحول فکری 160
- آثار: 161
- 2-6-2- صائب عبد الحمید 163
- اشاره 163
- - زمینههای تحول فکری 164
- - متأثر شدن از امام حسین علیه السلام 165
- - علل گرایش به تشیع 165
- - پس از بیداری 167
- آثار: 167
- مقالات: 175
- 2-6-3- سعید السامرائی 184
- اشاره 184
- 1- راه شناخت عقیده ی حق 185
- - زمینه های تحول فکری 185
- 2- کنار گذاشتن تعصب قبیله ای 186
- - علل گرایش به تشیع 187
- 1- میراث شیعه 187
- - پیوستن به تشیع 188
- آثار: 189
- - سلطه ی دینی یزیدیه 191
- اشاره 191
- 1- اثر پذیری از اسلام 192
- - زمینه های تحول فکری 192
- - شخصیت علمی 192
- 2- انگیزه های روی آوری به بررسی اسلام 193
- آثار: 195
- کتب شیعه 195
- 1-7-2- عصام علی یحیی العماد 196
- - محیط تربیتی 196
- اشاره 196
- - شخصیت علمی و اجتماعی 196
- 1 – آشنایی با تشیع 197
- - زمینه های تحول فکری 197
- - علل گرایش به تشیع 199
- - پذیرش تشیع 201
- آثار 201
- 2-7-2- یحیی طالب مشاری الشریف 202
- اشاره 202
- - محیط تربیتی و شخصیت علمی 202
- 1) شناخت امامت 203
- - زمینه های تحول فکری 203
- - بررسی روایات درباره اهل بیت علیهم السلام 205
- - علل گرایش به تشیع 205
- - قبول حقیقت 206
- - کشف حقیقت 207
- آثار: 207
- 3-7-2- حسینه حسن الدریب 208
- اشاره 208
- - شخصیت علمی 209
- - زمینههای تحول فکری 210
- 1- افزایش سوالات و نیافتن پاسخی بر آنها 210
- 2- ازدواجش با فردی از مکتب جعفری 211
- - علل گرایش به تشیع 212
- 1- دلایل موجود در صحاح سته و کتب زیدیه 212
- 2- حق بودن مذهب جعفری 213
- - مسئولیت های اجتماعی- سیاسی 214
- آثار: 215
- اشاره 216
- - شخصیت علمی 217
- - محیط تربیتی 217
- 1-1-3- محمد تیجانی سماوی 217
- اشاره 217
- - زمینههای تحول فکری 218
- شیخ المضیره شیخ محمود ابوریه و... 219
- - علل گرایش به تشیع 219
- اشاره 219
- 2- نزاع فاطمه سلام الله علیها و ابوبکر 221
- 4- روایتهای وارده دربارهی وجوب پیروی از علی علیه السلام 224
- آثار: 226
- - محیط تربیتی 233
- 2-1-3- الهاشمی بن رمضان 233
- اشاره 233
- - زمینه های تحول فکری 234
- - رویارویی با حقایق تاریخ اسلام 234
- - علل گرایش به تشیع 235
- - آشنایی با شخصیتی شیعی 235
- آثار: 236
- - شخصیت علمی 237
- 1-2-3- محمد علی المتوکل 237
- اشاره 237
- 2-3- کشور سودان 237
- - زمینه های تحول فکری 237
- اشاره 237
- 1- بالا بردن آگاهی در جامعه 238
- 2- گفتگو با شخصیتی شیعی 239
- 3- سختی های پژوهش و تحقیق 240
- 1- آگاهی نسبت به جایگاه اهل بیت علیهم السلام 241
- - علل گرایش به تشیع 241
- 3- دیدار اول با شخصیت شیعی 242
- 2- تمسک به دعا 242
- - ترس از گفتگو کردن با شیعه 243
- - پژوهش درخلال کتابها 244
- - اسلوب شگفت انگیز در گفتگو 244
- - دیدار های این گروه با شیخ 245
- - روشهای شیخ در طرح بحث ها 245
- 3-2-2- معتصم سید احمد 246
- اشاره 246
- آثار: 246
- - علت عدم گرایش به وهابیت 248
- - زمینه های تحول فکری 249
- 1- آشنایی با تشیع 249
- 3- عدم توجه علمای اهل سنت به برخی از احادیث 250
- 2- جستجو در منابع اهل سنّت 250
- آثار: 251
- 2– مطالعه کتب شیعی 251
- 1-عدم دلیل قانع کننده 251
- 3-2-3- عبد المنعم الحسن 254
- - محیط تربیتی 254
- اشاره 254
- - شخصیت علمی 255
- 1- آشنایی با شخصیتی کامل 256
- - خطبه ی حضرت زهرا سلام الله علیها 257
- - علت گرایش به تشیع 257
- 2- عدم تسلیم نسبت به حق 257
- آثار: 259
- - شخصیت علمی و فرهنگی 260
- اشاره 260
- 3- 1-3- احمد راسم النفیس 260
- - محیط تربیتی 260
- - جایگاه اجتماعی و سیاسی 261
- 1- انقلاب اسلامی ایران 262
- زمینههای تحول فکری 262
- 2- اتهام عمومی علیه تشیع 262
- - آشنایی با کتب شیعه و مستبصرین 263
- آثار: 263
- مقاله: 264
- - زمینههای تحول فکری 265
- 1- آشنایی با شخصیت شیعی و خانواده وی 265
- 2-3-3- صالح الوردانی 265
- - محیط تربیتی 265
- اشاره 265
- 3- پژوهش در باره ی اسوه ی حقّ 266
- 2- آشنایی با کتب شیعی 266
- 2- جایگاه امام علی علیه السلام در نزد اهل سنت 267
- 1- ویژگی های میراث شیعه 267
- آثار: 268
- - شخصیت اجتماعی، سیاسی 275
- - شخصیت علمی 275
- اشاره 275
- 1- قرآن کریم 276
- 2- جستجوی حقایق و تفکر در عقاید 276
- 1- نقص در فقه حنفی 277
- 2- معرفت نسبت به فقه امامیه 278
- 3- خواندن کتب شیعه 279
- آثار 280
- - شخصیت علمی 282
- اشاره 282
- 4-3-3- سعید أیوب 282
- 2- بررسی تاریخ اسلام 283
- 1- تفاوت تاریخ اسلام و تاریخ مسلمانان 283
- زمینه های تحول فکری 283
- - شناخت واقعه غدیر 284
- - علت گرایش به تشیع 284
- اشاره 290
- اشاره 291
- - شخصیت علمی 291
- 1-1-4- حامد الگار 291
- - روحیه و فرهنگ مردم ایران 292
- - زمینه تحول فکری و علت گرایش به تشیع 292
- - شخصیت اجتماعی، سیاسی 293
- - جوایز و افتخارات 294
- آثار: 295
- - شخصیت علمی 297
- - سفر به ایران 297
- اشاره 297
- 1-2-4- محمد لگنهاوزن 297
- - آشنایی با اسلام 298
- - علت گرایش به تشیع 298
- - مطالعه نهج البلاغه 298
- اشاره 300
- 1-3-4- رائول گنزالس (جعفر) 300
- - محیط تربیتی 300
- - شخصیت علمی 301
- 1- پوچی کمونیسم 302
- 2- جمود مسیحیت 302
- 1- مطالعه کتب اسلامی 303
- - علل گرایش به تشیع 303
- 2- آشنا شدن با مسلمانان ایران 304
- - شخصیت اجتماعی 305
- آثار: 305
- اشاره 307
- 5 -1 - علت اول: اهل بیت علیهم السلام و جایگاه آنها 308
- اشاره 308
- 1-1-5- اهل بیت علیهم السلام از نگاه مستبصرین 310
- 2-1-5- تاثر از حضرت فاطمه ی زهرا سلام الله علیها 312
- 3-1-5- تأثر از قیام امام حسین علیه السلام 315
- 4-1-5- تفکر مستبصرین در مورد اهل بیت علیهم السلام 325
- اشاره 327
- 3-5- علت سوم: آشنایی با پیروان اهل بیت علیهم السلام 344
- 1- کتاب المراجعات 357
- 5- 5 - دلیل پنجم: کتب شیعه و کتب مستبصرین 357
- اشاره 357
- 2- کتاب ثم اهتدیت 362
- 3- سایر کتب 364
- اشاره 367
- 1- مسئله جانشینی پیامبر: 367
- 3- باز بودن باب اجتهاد نزد شیعه: 368
- 4- استقلال علما شیعه از حکومت ها 369
- 5 – آگاهی از برخی از وقایع مهم تاریخی: 370
- الف - مصیبت یوم الخمیس 370
- اشاره 370
- ب - واقعه غدیر خم 372
مهم ترین این دلایل است. (ابوزهره، تاریخ المذاهب، بی تا: 189-188؛ همان، ابوحنیفه حیاته...، 1369: 469-464)
از سرزمین هایی که مذهب حنفی در آن گسترش یافت عراق و ماوراءالنّهر بود و علی رغم وجود مذهب رسمی شافعی در ترکستان، در شرق جهان اسلام، به آنجا نیز نفوذ کرد. در غرب جهان اسلام، علاوه بر عراق و سرزمین های شرق شام، به ویژه در مصر انتشار یافت و از آنجا فقط در یک دورۀ کوتاهی، در زمان اسد بن فرات به مغرب رفت؛ شاید عدم این نفوذ، یکه تازی مذهب مالکی در آنجا بود. باری،عمدۀ پیروان این مذهب در کشورهای آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، چین، ترکیه، بالکان، شبه قاره هند، اندونزی، مالزی، آسیای مرکزی و ایران (مناطق شمال شرقی، شرق و جنوب شرقی) قرار دارند. گفته می شود هفتاد درصد مسلمان های جهان پیرو این مذهب هستند. (همان)
2-2-4-1 - مالکی
اشاره
مالکی دومین مذهب از مذاهب رسمی فقهی اهل سنّت است، که در مدینه پدیدار شد و سپس به سایر نقاط جهان اسلام گسترش یافت.
الف - شرح احوال مالک بن انس
ابو عبد الله مالک بن انس بن مالک بن عامر اصبحی در سال 93ق در مدینه به دنیا آمد. جدّش ابوعامر در زمان حیات پیامبر’ پس از جنگ بدر روانۀ مدینه شدو در تمامی غزوات، غیر از جنگ بدر، همراه پیامبر بود (ابوزهره، تاریخ المذاهب، بی تا: 2/283؛ السلماسی الفقیه، 1420: 107-104؛ حجوری، 1354: 2/446). برخی دیگر معتقدند که
ابوعامر پس از وفات پیامبر وارد مدینه شد، از