- مقدمه ناشر 1
- اشاره 7
- اشاره 8
- ب) سؤالات اصلی و فرعی پژوهش: 11
- الف) تعریف مساله 11
- 3- مفاهیم اصلی 12
- 2- فرضیه 12
- ب - ضرورت انجام تحقیق: 14
- الف) سابقه تحقیق: 14
- 5- اهداف پژوهش 14
- 7- مراجع استفاده کننده از نتیجه تحقیق: 15
- 6-کاربردهای تحقیق 15
- 8- روش انجام تحقیق: 15
- اشاره 17
- 2-1-1 - مذهب 18
- 1-1-1- فرقه 18
- 3-1-1- ملل 19
- 4-1-1- نِحَل 19
- 5-1-1 - حدیث تفرقه 20
- 2-1- آغاز اختلاف مسلمانان و مهمترین اختلاف 21
- اشاره 22
- 2-3-1- منع کتابت (نوشتن) حدیث 22
- 1-3-1- تعصّب قبیله ای 22
- 3-1- عوامل اختلاف مسلمانان 22
- 3-3-1- همجواری مسلمانان با پیروان سایر ادیان 23
- 4-3-1- سوء برداشت ولجاجت درپذیرش حقایق 23
- 3-3-1- اجتهاد 24
- 4-1- فرق و مذاهب اسلامی 25
- الف- معنای لغوی و اصطلاحی 25
- ب - پیدایش شیعه 25
- 1-4-1- شیعه 25
- ج – فرقه های شیعی 26
- 1-1-4-1- اثنا عشریه 27
- اشاره 27
- - کتب اثنا عشریه 27
- الف- توحید و صفات الهی 29
- ب- قرآن 29
- ج- عدل الهی و جبر و اختیار 30
- د- ایمان 31
- ه-- امامت 32
- - منابع فقهی اثناعشریّه 33
- جمعیت و پراکندگی 34
- 2-1-4-1- زیدیه 35
- الف - شخصیت زید بن علی و قیام او 35
- اشاره 35
- ب - آثار زید بن علی 37
- د - مهمترین مراکز 38
- ه- - فقه زیدی 39
- اشاره 40
- - فقه اسماعیلی 42
- پراکندگی جغرافیایی 44
- اشاره 45
- 1- 4 – 2- اهل سنت 45
- الف -شرح احوال ابوحنیفه 45
- اشاره 45
- 1-2-4-1 - حنفی 45
- ب - آراء کلامی حنفی 48
- ج - منابع و روش فقهی حنفی 49
- د - کتب حنفی 50
- ه- - رشد، نموّ و پراکندگی جغرافیایی حنفی 50
- 2-2-4-1 - مالکی 51
- اشاره 51
- الف - شرح احوال مالک بن انس 51
- ب - کتب مالکی 54
- 3-2-4-1- شافعی 58
- اشاره 58
- الف - شرح زندگی و احوال شافعی 58
- ب - استادان و شاگردان شافعی 60
- د - آراء کلامی شافعی 63
- اشاره 63
- ج - کتب شافعی 63
- 3. ایمان 64
- 4. امامت 64
- 2. قضا و قدر 64
- ه- - روش فقهی مذهب شافعی 65
- و - پراکندگی جغرافیایی شافعی 66
- اشاره 67
- الف – زندگی و احوال احمد بن حنبل 67
- ب - آثار احمد ابن حنبل 69
- ج- طریقه و مشی احمد ابن حنبل 70
- 1. سنّت گرایی 70
- د - عقاید احمد بن حنبل 70
- 3. خلافت 71
- 4. ظاهرگرایی 71
- ه- - اصول مذهب حنبلی 72
- و - کتب فقهی حنبلی 73
- ح - پراکندگی جغرافیایی حنبلی 74
- اشاره 76
- - زمینه های تحول فکری و علل گرایش به تشیع 77
- 1-1-2- احمد حسین یعقوب 77
- - جایگاه اجتماعی و سیاسی 77
- اشاره 77
- - شخصیت علمی 77
- - مقالات: 89
- - شخصیت علمی 90
- - زمینه های تحول فکری 90
- اشاره 90
- 2-1-2- بنت الهدی رفیق الموسوی 90
- علل گرایش به تشیع 91
- آثار: 92
- - شخصیت علمی 93
- - زمینه تحول فکری 93
- اشاره 93
- علل گرایش به تشیع 94
- 1- مصیبت یوم الخمیس 94
- 2- کتب مستبصرین 95
- آثار: 96
- 1-2-2- رحمت الله مهاجری کردستانی (گلولانی) 99
- 2- 2- کشور ایران 99
- اشاره 99
- - زمینه ی تحول فکری 100
- - شخصیت علمی 104
- 1-3-2- عبدالمحسن السراوی 104
- - زمینه های تحول فکری 104
- 1- تحقیق در خصوص مذاهب 104
- اشاره 104
- 2- عدم تعصب مذهبی 105
- 4- موانع بینش، بصیرت 106
- 3- برتری مذهب اهل بیت علیهم السلام 106
- 1- برکناری موانع 107
- 2- عدم ذکر مذهب اهل البیت علیهم السلام در کنار مذاهب اربعه 107
- آثار 108
- 2-3-2- هشام آل قطیط 109
- اشاره 109
- 1- حدیث فرقه ناجیه 110
- - زمینههای تحول فکری 110
- 2- مطالعه کتب شیعی 110
- 1- صدق شیعه 114
- 2- ارتباط نزدیک با شیعه 114
- آثار: 115
- 3-3-2- محمد سلیم عرفه 119
- اشاره 119
- - زمینههای تحول فکری 120
- 1- آشنایی با شخصیت شیعی 120
- 2- خواندن کتاب المراجعات 121
- 2- واکنش جامعه نسبت به او پس از مطالعه کتب شیعی و تأمل در کتب اهل سنت محمد سلیم 122
- - علل گرایش به تشیع 122
- 1- خطبه حضرت زینب سلام الله علیها 122
- آثار: 126
- افادات من ملفات التاریخ: 126
- اشاره 127
- 1- پیروی از گذشتگان 127
- - زمینه های تحول فکری 127
- - شخصیت علمی 127
- اشاره 127
- 2- ملاقات با شخصیتی شیعی 128
- - علل گرایش به تشیع 129
- مسیرصحیح شناخت تشیع 129
- رسیدن به جواب برای برخی شبهات خیالی علیه شیعه 130
- 5- آگاهی از قضیه ی مصیبت روز پنج شنبه 131
- 6- بصیرت یافتن و از بین بردن انگیزه های تعصب وهمی 132
- - ایستادگی در برابر جریانات مقابل 133
- 5-3-2- یاسین المعیوف بدرانی 134
- اشاره 134
- آثار: 134
- اشاره 135
- 1- تجدید نظر در مطالعات گذشته 135
- 2- اهمیت به کار گیری عقل در بررسی های تاریخی 136
- 4- دشمن طایفه ای 136
- 3- اهمیت بررسی نجات نفس از انحراف 136
- - تصدی دعوت پس از بصیرت یافتن 137
- آثار: 138
- - شخصیت علمی 139
- - محیط تربیتی 139
- اشاره 139
- - اهتمام به کتابهای دینی 140
- - مطالعه کتاب المراجعات 140
- 1- گشوده شدن افق های بیداری 140
- - علل گرایش به تشیع 142
- 1- آیه ی تبلیغ 142
- 3- ادامهی تحقیق 143
- آثار: 144
- 4-2- کشور ترکیه 144
- 1-4-2- محمد کوزل الحسن الآمدی 144
- اشاره 144
- 1- تحقیق در تاریخ مسلمانان 145
- - زمینه های تحول فکری 145
- 2- پژوهش درباره ی علل ایجاد اختلاف دینی 145
- 3- آزادی از تقلید کورکورانه 146
- 1- ضعف روش اهل سنت در بررسی تاریخ 147
- 2- عبور کردن از حجاب ها و هدایت یافتن به هدایت عترت علیهم السلام 147
- آثار 148
- 1- المسح فی وضوء الرسول’ 148
- اشاره 149
- 1-5-2- سعید یعقوب 149
- 5-2- کشور فلسطین 149
- - شخصیت علمی 149
- 1- پژوهشهای دینی 150
- زمینههای تحول فکری 150
- - علل گرایش به تشیع 151
- 1- موضوع امامت 151
- 2-5-2- اسعد وحید القاسم 153
- اشاره 153
- - محیط تربیتی 154
- 2- ایمان و اعتقاد به گفتگو و تعامل میان فرق اسلامی 155
- 1- بررسی و مطالعه مطالب خلاف اهل تسنن 155
- 1- وجود ادلّهی شیعه در صحاح ستّه 156
- علل گرایش به تشیع 156
- 2- انتخاب مذهب نزدیکتر به سنت پیامبر’ 157
- - پاسخ به عملکرد خانواده و جامعه 158
- آثار: 158
- اشاره 159
- 6-2- کشور عراق 159
- 1-6-2- صباح علی البیاتی 159
- - علل گرایش به تشیع 160
- - مطالعه نهج البلاغه 160
- - زمینه های تحول فکری 160
- آثار: 161
- اشاره 163
- 2-6-2- صائب عبد الحمید 163
- - زمینههای تحول فکری 164
- - متأثر شدن از امام حسین علیه السلام 165
- - علل گرایش به تشیع 165
- - پس از بیداری 167
- آثار: 167
- مقالات: 175
- 2-6-3- سعید السامرائی 184
- اشاره 184
- - زمینه های تحول فکری 185
- 1- راه شناخت عقیده ی حق 185
- 2- کنار گذاشتن تعصب قبیله ای 186
- - علل گرایش به تشیع 187
- 1- میراث شیعه 187
- - پیوستن به تشیع 188
- آثار: 189
- اشاره 191
- - سلطه ی دینی یزیدیه 191
- 1- اثر پذیری از اسلام 192
- - زمینه های تحول فکری 192
- - شخصیت علمی 192
- 2- انگیزه های روی آوری به بررسی اسلام 193
- کتب شیعه 195
- آثار: 195
- 1-7-2- عصام علی یحیی العماد 196
- اشاره 196
- - شخصیت علمی و اجتماعی 196
- - محیط تربیتی 196
- - زمینه های تحول فکری 197
- 1 – آشنایی با تشیع 197
- - علل گرایش به تشیع 199
- - پذیرش تشیع 201
- آثار 201
- اشاره 202
- 2-7-2- یحیی طالب مشاری الشریف 202
- - محیط تربیتی و شخصیت علمی 202
- 1) شناخت امامت 203
- - زمینه های تحول فکری 203
- - علل گرایش به تشیع 205
- - بررسی روایات درباره اهل بیت علیهم السلام 205
- - قبول حقیقت 206
- - کشف حقیقت 207
- آثار: 207
- 3-7-2- حسینه حسن الدریب 208
- اشاره 208
- - شخصیت علمی 209
- - زمینههای تحول فکری 210
- 1- افزایش سوالات و نیافتن پاسخی بر آنها 210
- 2- ازدواجش با فردی از مکتب جعفری 211
- - علل گرایش به تشیع 212
- 1- دلایل موجود در صحاح سته و کتب زیدیه 212
- 2- حق بودن مذهب جعفری 213
- - مسئولیت های اجتماعی- سیاسی 214
- آثار: 215
- اشاره 216
- 1-1-3- محمد تیجانی سماوی 217
- - محیط تربیتی 217
- - شخصیت علمی 217
- اشاره 217
- - زمینههای تحول فکری 218
- اشاره 219
- شیخ المضیره شیخ محمود ابوریه و... 219
- - علل گرایش به تشیع 219
- 2- نزاع فاطمه سلام الله علیها و ابوبکر 221
- 4- روایتهای وارده دربارهی وجوب پیروی از علی علیه السلام 224
- آثار: 226
- 2-1-3- الهاشمی بن رمضان 233
- - محیط تربیتی 233
- اشاره 233
- - رویارویی با حقایق تاریخ اسلام 234
- - زمینه های تحول فکری 234
- - علل گرایش به تشیع 235
- - آشنایی با شخصیتی شیعی 235
- آثار: 236
- اشاره 237
- 1-2-3- محمد علی المتوکل 237
- - زمینه های تحول فکری 237
- - شخصیت علمی 237
- اشاره 237
- 2-3- کشور سودان 237
- 1- بالا بردن آگاهی در جامعه 238
- 2- گفتگو با شخصیتی شیعی 239
- 3- سختی های پژوهش و تحقیق 240
- 1- آگاهی نسبت به جایگاه اهل بیت علیهم السلام 241
- - علل گرایش به تشیع 241
- 3- دیدار اول با شخصیت شیعی 242
- 2- تمسک به دعا 242
- - ترس از گفتگو کردن با شیعه 243
- - پژوهش درخلال کتابها 244
- - اسلوب شگفت انگیز در گفتگو 244
- - دیدار های این گروه با شیخ 245
- - روشهای شیخ در طرح بحث ها 245
- 3-2-2- معتصم سید احمد 246
- اشاره 246
- آثار: 246
- - علت عدم گرایش به وهابیت 248
- - زمینه های تحول فکری 249
- 1- آشنایی با تشیع 249
- 3- عدم توجه علمای اهل سنت به برخی از احادیث 250
- 2- جستجو در منابع اهل سنّت 250
- 2– مطالعه کتب شیعی 251
- آثار: 251
- 1-عدم دلیل قانع کننده 251
- 3-2-3- عبد المنعم الحسن 254
- - محیط تربیتی 254
- اشاره 254
- - شخصیت علمی 255
- 1- آشنایی با شخصیتی کامل 256
- - خطبه ی حضرت زهرا سلام الله علیها 257
- - علت گرایش به تشیع 257
- 2- عدم تسلیم نسبت به حق 257
- آثار: 259
- اشاره 260
- - شخصیت علمی و فرهنگی 260
- 3- 1-3- احمد راسم النفیس 260
- - محیط تربیتی 260
- - جایگاه اجتماعی و سیاسی 261
- 1- انقلاب اسلامی ایران 262
- زمینههای تحول فکری 262
- 2- اتهام عمومی علیه تشیع 262
- - آشنایی با کتب شیعه و مستبصرین 263
- آثار: 263
- مقاله: 264
- 1- آشنایی با شخصیت شیعی و خانواده وی 265
- 2-3-3- صالح الوردانی 265
- - زمینههای تحول فکری 265
- اشاره 265
- - محیط تربیتی 265
- 2- آشنایی با کتب شیعی 266
- 3- پژوهش در باره ی اسوه ی حقّ 266
- 2- جایگاه امام علی علیه السلام در نزد اهل سنت 267
- 1- ویژگی های میراث شیعه 267
- آثار: 268
- - شخصیت علمی 275
- اشاره 275
- - شخصیت اجتماعی، سیاسی 275
- 2- جستجوی حقایق و تفکر در عقاید 276
- 1- قرآن کریم 276
- 1- نقص در فقه حنفی 277
- 2- معرفت نسبت به فقه امامیه 278
- 3- خواندن کتب شیعه 279
- آثار 280
- - شخصیت علمی 282
- 4-3-3- سعید أیوب 282
- اشاره 282
- زمینه های تحول فکری 283
- 1- تفاوت تاریخ اسلام و تاریخ مسلمانان 283
- 2- بررسی تاریخ اسلام 283
- - شناخت واقعه غدیر 284
- - علت گرایش به تشیع 284
- اشاره 290
- اشاره 291
- - شخصیت علمی 291
- 1-1-4- حامد الگار 291
- - روحیه و فرهنگ مردم ایران 292
- - زمینه تحول فکری و علت گرایش به تشیع 292
- - شخصیت اجتماعی، سیاسی 293
- - جوایز و افتخارات 294
- آثار: 295
- - شخصیت علمی 297
- - سفر به ایران 297
- اشاره 297
- 1-2-4- محمد لگنهاوزن 297
- - علت گرایش به تشیع 298
- - مطالعه نهج البلاغه 298
- - آشنایی با اسلام 298
- اشاره 300
- 1-3-4- رائول گنزالس (جعفر) 300
- - محیط تربیتی 300
- - شخصیت علمی 301
- 2- جمود مسیحیت 302
- 1- پوچی کمونیسم 302
- 1- مطالعه کتب اسلامی 303
- - علل گرایش به تشیع 303
- 2- آشنا شدن با مسلمانان ایران 304
- آثار: 305
- - شخصیت اجتماعی 305
- اشاره 307
- 5 -1 - علت اول: اهل بیت علیهم السلام و جایگاه آنها 308
- اشاره 308
- 1-1-5- اهل بیت علیهم السلام از نگاه مستبصرین 310
- 2-1-5- تاثر از حضرت فاطمه ی زهرا سلام الله علیها 312
- 3-1-5- تأثر از قیام امام حسین علیه السلام 315
- 4-1-5- تفکر مستبصرین در مورد اهل بیت علیهم السلام 325
- اشاره 327
- 3-5- علت سوم: آشنایی با پیروان اهل بیت علیهم السلام 344
- 1- کتاب المراجعات 357
- 5- 5 - دلیل پنجم: کتب شیعه و کتب مستبصرین 357
- اشاره 357
- 2- کتاب ثم اهتدیت 362
- 3- سایر کتب 364
- اشاره 367
- 1- مسئله جانشینی پیامبر: 367
- 3- باز بودن باب اجتهاد نزد شیعه: 368
- 4- استقلال علما شیعه از حکومت ها 369
- 5 – آگاهی از برخی از وقایع مهم تاریخی: 370
- الف - مصیبت یوم الخمیس 370
- اشاره 370
- ب - واقعه غدیر خم 372
4. عمدهْ الفقه: تألیف عبدالله بن احمد بن قدامه.
5. المقنع: تألیف عبدالله بن احمد بن قدامه.
6. الکافی فی فقه ابن حنبل: تألیف عبدالله بن احمد بن قدامه.
7. المغنی: تألیف عبدالله بن احمد بن قدامه (معوض، 1420: 194-193).
ح - پراکندگی جغرافیایی حنبلی
مذهب حنبلی در عربستان مذهب نخست است. در حجاز با مذهب شافعی و در احساء با مذهب مالکی رقابت می کند. یک چهارم مسلمانان شام حنبلی هستند. این مذهب، سومین مذهب در فلسطین است و پیروان کم شماری در مصر، عمان و افغانستان دارد.
از نظر ابوزهره با وجود قدرت بزرگان فقه حنبلی این مذهب گسترش چندانی پیدا نکرد و پس از سلطه آل سعود بود که در عربستان گسترش یافت. وی معتقد است که مهمترین عوامل این عدم گسترش عبارتند از:
1. از قبل در عراق مذهب حنفیه، در مصر شافعی و در مغرب مذهب مالکی گسترش پیدا کرده بود.
2. حنبلیان قضاتی در بین خود نداشتند چراکه قضات سبب نشر مذهب بودند. مثلاً در رابطه با مذهب حنفی پس از خودِ ابوحنیفه، ابویوسف و سپس محمد بن حسن، و در مورد مذهب مالکی، اسد بن فرات مذهب مالکی را در مغرب گسترش دادند.
3. سختگیری حنابله و تعصب ایشان و اختلاف های زیادی که با دیگر فرقه ها داشتند نه از لحاظ حجت و برهان، بلکه از لحاظ عمل و به اسم امر به معروف و