دانستنیهای شیعه صفحه 3

-13

-14

-15

(16)(17)

ناگفته نماند که آنچه در بالا مورد اشاره قرار گرفت ، تنها برخی از معناهای لغوی تشیّع است ، و بیش تر ، مواردی است که با معنای اصطلاحی آن ارتباط دارد .

2 . «شیعه» و «تشیّع» در اصطلاح

نقطه آغازین شکل گیری معنای اصطلاحی «تشیّع» ، به زمان حیات رسول اکرم صلی الله علیه و آله باز می گردد که آن حضرت در چند نوبت ، درباره «حامیان علی علیه السلام » اصطلاح «شیعهُ علی» را به کار بردند . چنان که در موردی ، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به اشاره به علی علیه السلام ، چنین فرمودند : «سوگند به کسی که جانم به دست اوست ، این شخص [علی] و شیعیانش در قیامت رستگار خواهند بود . »(18) جالب توجه آن که در زمان رسول اکرم صلی الله علیه و آله به طور مشخص چهار تن از اصحاب آن حضرت ، به نام های ابوذر غفاری ، سلمان فارسی ، مقداد بن اسود کندی و عمار بن یاسر با لقب «شیعهُ علی علیه السلام » شناخته می شدند . (19)(20)

الف . معنای اصطلاحی عامّ

به طور عام ، اصطلاح «شیعهُ علی علیه السلام » به معنای «یاران و دوستداران علی علیه السلام و فرزندان او» است . (21) این معنا ، در واقع ناظر به پیدایش دو جریان کلی ، در تاریخ صدر اسلام است که بیانگر جدایی مسلمانان بر دو بخش است : یکی ، دوستداران و هواداران علی علیه السلام و دیگر ، رویاروی آنان . این جدایی و تقابل ، از نظر تاریخی ، گرچه به همان دوران حیات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله باز می گردد ، اما پس از رحلت آن حضرت بود که در ماجرای «سقیفه» (سال 11 ق) کاملاً

نمایان شد . سپس ، در سطحی «فراگیر» ، در دوران خلافت امیرمؤمنان علیه السلام در جنگ هایی همچون «جمل» و «صفین» به پیکار و کشتار منتهی شد ، چنان که علی علیه السلام با اشاره به شهادت یاران خود توسط اصحاب جمل ، می فرماید : «[آنان] شیعیان مرا و کارگزاران مرا کشته اند . . . » . (22)