دانستنیهای شیعه صفحه 56

احادیث به و شاگردان آن دو (213) همه بر این نکته تکیه کرده اند . سه فقیه بزرگ در این دوره فقهی که فقه هر یک چهره ای ممتاز از این مکتب است عبارتند از : - مفید ، محمد بن محمد بن النعمان البغدادی (م 413) ، نگارنده رسائل فقهی متعدد و متونی همچون المقنعه و الاعلام فیما اتفقت علیه الامامیه من الاحکام .

2 - شریف مرتضی ، علی بن الحسین الموسوی (م 436) ، نگارنده الانتصار و المسائل الناصریات ، و مجامیعی در سؤالات و اجوبه فقهی ، و رسائل فقهی بسیار ، و شاگرد مفید .

3 - ابو الصلاح تقی الدین بن نجم الدین الحلبی ، شاگرد مرتضی (م 447) ، نگارنده کتاب الکافی فی الفقه .

این سه دانشمند هر یک دارای ابتکاراتی مخصوص خویش هستند (214) .

جمعی دیگر از فقهاء این دوره نیز که پیرو همین مکتب و شارح و بازگو کننده انظار آن می باشند و در متون فقهی از آنان یاد می شود عبارتند از :

سلار بن عبد العزیز دیلمی (م 448) ، نگارنده کتاب المراسم العلویه و الاحکام النبویه قاضی عبد العزیز بن براج (م 481) ، نگارنده کتابهای المهذب و الجواهر و شرح جمل العلم و العمل ابو الحسن محمد بن محمد البصروی ، شاگرد مرتضی و نگارنده کتاب المفید فی التکلیف ابو الفتح محمد بن علی کراجکی (م 449)

4- مکتب شیخ الطائفه

در مکتب متکلمان چنان که دیدیم اساس فقه ظواهر قرآنی و احادیث مسلم و مشهور بود و به روایات مذهبی به خودی خود به صورت منبع فقه نظر نمی شد .

شیخ الطائفه محمد بن حسن طوسی (م 460) کوشید با

حفظ شکل تعقلی و تحلیلی فقه ، اعتبار این گونه احادیث را منهای قرائن و شواهد خارجی بر صحت بازگرداند (215) . او در این کار توفیق یافت و اساس نوینی برای فقه شیعی گذارد که با شیوه های پیشین به کلی فرق داشت .