دانستنیهای شیعه صفحه 7

وصف «عثمانی» به معنای «منسوب به عثمان» است ، و در اصل بر کسانی اطلاق می شود که نسبا از اولاد عثمان بن عفّان ، خلیفه سوم ، باشند . همچنین ، پس از قتل عثمان (سال 35 ق) ، به هواداران وی که علی علیه السلام و یارانش را به قتل عثمان متهم می کردند ، «عثمانی» گفته شد . (70) بر این اساس ، اهالی شام که به داعیه خونخواهی عثمان بر امیرمؤمنان علی علیه السلام شوریدند ، «عثمانی» خوانده شدند . (71)

(72)(73) (74)

ج . ناصبی

در برابر کاربرد اهانت آمیز رافضی از سوی اهل سنت در مورد شیعیان ، اهل تشیّع نیز سنّی ها را «ناصبی» (جمع آن : نواصب) می خواندند . در کاربرد این وصف ، این تعریض وجود داشته است که اهل سنت ، «نصبِ» عداوت خاندان رسول صلی الله علیه و آله کرده اند ، در حالی که آنان خود منکر این معنا می باشند و گویند که تنها امام و خلیفه را نصب کرده اند . (75) البته ، شیعیان همین معنا را نیز نمی پذیرند؛ چرا که ایشان معتقدند که امامت ، ادامه رسالت است و تعیین امام ، امری الهی و ما فوق امور عرفی است .

سخن پایانی

در پایان سخن ، باید اذعان نمود که آنچه در این سطور گذشت ، در واقع ،

تنها طرح یک بحث ، همراه با یک بررسی اجمالی بوده است . دامنه این بحث چندان گسترده است که همچنان نیازمند بررسی های تفصیلی و تکمیلی است؛ امید بر آن توفیق!

پی نوشت ها

1 برخی «فقه اللغه» را در فارسی به «زبان شناسی» ترجمه کرده اند . ر . ک : آذرتاش آذرنوش ، فرهنگ معاصر عربی فارسی ، تهران ، نشر نی ، 1379 ، ص 514 (ماده «فقه اللغه») . اما درست تر آن است که آن را معادل با اصطلاحاتی چون «لغت شناسی» یا «زبان شناسی تاریخی» به کار بریم . ر . ک : جولیوس گولد و ویلیام ل . کولب ، فرهنگ علوم اجتماعی ، ترجمه گروه مترجمان ، ویراستار محمدجواد زاهدی مازندرانی ، تهران ، انتشارات مازیار ، 1376 ، ص 478 / همادخت همایون ، واژه نامه زبان شناسی و علوم وابسته ، تهران ، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی «پژوهشگاه» ، 1371 ، ص 144 و 187 . شاید نخستین کسی که کلمه «فقه اللغه» را در نوشته هایش به کار برده ، ابوالحسین احمد بن فارس قزوینی لغوی باشد که در سال 390 ق به دنیا آمده است . ولی مسلما اولین کسی که در این مورد به تألیف کتاب جداگانه ای پرداخت ، معاصر او ابومنصور عبدالملک بن محمد ثعالبی (350429ق) است که کتابش را «فقه اللغه» نام نهاد . ر . ک : محمدحسن بکائی ، الدلیل الی فقه اللغه و سرّ العربیّه للثعالبی ، مشهد ، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی ، 1407 ق ، مقدمه مؤلف ، ص 18 .

2 ر . ک : محمد معین ، فرهنگ فارسی