فقهای نامدار شیعه صفحه 162

ق) ، و در فرانسه رنه دکارت (1592-1655 م 1000-1065 ه . ق) ، شاعر و نمایشنامه نویس ، «کورلی (1604-1686 م 1013-1099 ه . ق) و«مولر»(وفات 1622 م 1031)(همان سال وفات شیخ بهایی) ، و در آلمان ، فلکی دان معروف ، «کپلر» ، و در ایتالیا«گالیله (1564-1642 م 971-1052 ه . ق)رشد و نما یافته اند .

به موازات همین آگاهیهای عمومی و جهانی ، در دنیای اسلامی نیز نویسندگان وفلاسفه نامداری مانند ملا صدرا(متوفی 1050 ه . ق)میرداماد(متوفی 1041 ه . ق)وشیخ بهایی(م 1030 یا 1031)پا به عرصه حیات علمی نهاده اند ، که در مورد شخصیت اخیر گفته اند او قبل از«نیوتن دانشمند انگلیسی ، به قوه جاذبه زمین توجه داشته و درمورد سقوط آزاد اجسام بر حسب جاذبه خورشید ، ثوابت ، سیارات و اقمار بحث وگفتگو نموده است .

اساتید او

شیخ بزرگوار ما به کشورهای مختلفی مسافرت کرده و محضر اساتید متعددی رادر رشته های گوناگون درک کرده است و چون دارای ذوق سرشار و استعداد وافی وجامع بوده ، موفق به آفرینش تالیفات متنوع و گوناگونی شده است . او هم ادیب بوده وهم شاعر ، فیلسوف و هم ریاضی دان و منجم و مهندس ، و هم فقیه اصولی و هم مفسر ، و از طب و پزشکی بی بهره نبوده است .

چنانکه گذشت ، او از محضر بزرگان و دانشمندان متعددی کسب علم نموده است . بنا به قول صاحب تاریخ عالم آرای عباسی ، تفسیر و حدیث و ادبیات عرب را از پدر ، حکمت و کلام و بعضی علوم معقول را از ملا عبد الله مدرس یزدی ، صاحب حاشیه ملا عبد الله ، و ریاضیات را از

ملا علی مذهب و ملا افضل قاضی مدرس و ملامحمد باقر بن زین العابدین یزدی ، صاحب کتاب مطالع الانوار ، و طب را از حکیم عمادالدین محمود ، و به قول صاحب روضات الجنات ، صحیح بخاری را نزد محمد بن عبد اللطیف مقدسی آموخته است .

شاگردان او

برای پی بردن به مقام علمی و میزان دانش شیخ ، کافی است بدانیم که متجاوز ازچهل تن از دانشمندان و بزرگان قرن یازدهم هجری قمری از وی علم آموخته و بهره برده اند و بعضی از آنان ، اشخاص زیر هستند :

1-صدر الدین محمد ابراهیم شیرازی ، معروف به ملا صدرا ، فیلسوف معروف .

2-ملا محمد محسن بن مرتضی بن محمود ، معروف به فیض کاشانی ، صاحب تفسیر صافی .