فقهای نامدار شیعه صفحه 198

پس از آن از کربلا به نجف مهاجرت کرد و در مرکز بزرگ دانشهای اسلامی ، به بحث و تحقیق پرداخت و در مدتی کم که هنوز سنش از 30 سال تجاوز نکرده بود ، ارشاد و رهبری مسلمانان را بر عهده گرفت و در عین حال که به تدریس و تالیف اشتغال می ورزید ، به امور فقراء و مستمندان نیز رسیدگی کرده ، مسائل و مشکلات اجتماعی مردم را حل و فصل می نمود .

بحر العلوم دارای اخلاق پسندیده انسانی و پیامبر گونه بود . تواضع و فروتنی اوزبانزد خاص و عام ، و عطوفت و مهربانی او نسبت به بینوایان و مستمندان ، در بالاترین حد ممکن خود بود ، به حدی که شاگردان و مریدان خود را تحت

تاثیر کامل قرارمی داد . او کم سخن می گفت ، سکوتش از حرف زدنش بیشتر بود . همواره در حال تفکرو اندیشیدن به سر می برد ، اگر سخنی به زبان می آورد با ذکر خدا همراه بود . در بین مردم که می نشست ، نشستن حالت تشهد در نماز را داشت . هنگام راه رفتن هیبت و وقارخاصی داشت . هیچ گاه به پشت سر خود یا به اطراف خود نگاه نمی کرد ، مگر در حال ضرورت . گامهای استوار خود را بیشتر با اندیشه های شگرف می آمیخت . دریافته بودکه هیبتش مانع از سخن گفتن مردم با وی می شود ، لذا همیشه ملازمان خود را سفارش می کرد باب سخن گفتن با مردم را بگشایند تا از راز دل مردم با خبر شده ، در رفع گرفتاریهای آنان بیشتر بکوشند .

صبحها را همواره در بحث و تدریس و قضاوت بین مردم ، و شبها را در مطالعه وتحقیق می گذراند و پس از اندکی خواب و استراحت ، برای عبادت و مناجات به درگاه خداوند ذو الجلال خود را کاملا آماده می ساخت و بسیار دیده شده بود که پس از نیمه شب از نجف تا کوفه پیاده راه می رفت که هنگام مناجات در مسجد کوفه باشد و پس ازنماز صبح به نجف باز می گشت و قبل از هر کار به حرم مطهر جد بزرگوارش امیر المؤمنین(ع)مشرف می شد و با آن حالت معنوی و عرفانی که داشت ، به زیارت مشغول می گشت و برخی از کتب رجال در احوال آن بزرگوار نوشته اند که : «گاهی سؤالاتی از امام می کرد و به نحوی که ما نمی دانیم ، پاسخ دریافت می نمود . »

آثار علمی و عملی بحر العلوم

سید بحر العلوم پس از وفات استادش وحید بهبهانی(قدس سره)

، رهبری کامل و زعامت و مرجعیت شیعه را به دست گرفت و دنیا در برابر این دریای دانش و بینش وتقوی و پارسائی و فضیلت خضوع نمود و آوازه او آفاق را پر کرد . در این فرصت پیش آمده ، برای اینکه بتواند به مسائل اجتماعی و مشکلات گوناگون و فراوان امت اسلام رسیدگی نماید و نظمی به حوزه های علمیه بدهد ، تمام اوقات خود را برای این کار وقف نمود و با کمال اخلاص و جدیت مشغول خدمت شد و برای اینکه بهتر به کارهایش برسد ، از شخصیتهای برجسته ای که معاصر او بودند ، دعوت به عمل آورد .

شاگرد بزرگوارش شیخ جعفر کاشف الغطاء(ره)را برای فتوی و پاسخ به احکام شرعی تعیین نمود . و همچنین آیه الله شیخ حسین نجفی(ره)را که از علمای مقدس و پارسای نجف اشرف بود ، به عنوان امام جماعت در مهم ترین و مشخص ترین مسجد ، «مسجدهندی نصب نمود و شیخ شریف الدین محی الدین را برای قضاوت و حل و فصل دعاوی مردم گماشت و خود بار سنگین تدریس و مشکلات حوزه و اداره امور مردم رابر دوش گرفت .

«بحر العلوم چرا ؟

و اما اینکه چرا به او«بحر العلوم گفته اند ، مورخین نقل کرده اند که سید مهدی به عنوان دانشجو برای استفاده از محضر درس فیلسوف بزرگ ، میرزا سید محمد مهدی اصفهانی به خراسان سفر کرد . مدت 6 سال در آنجا اقامت گزید و بالاترین بهره ها را ازاستاد خود گرفت . میرزا اصفهانی که از هوش سرشار شاگردش شگفت زده شده بود ، روزی در اثنای درس خطاب به او گفت : «انما انت بحر العلوم (براستی تو دریای دانشی)و از آن لحظه سید به این لقب مشهور شد و امروز خانواده