فقهای نامدار شیعه صفحه 217

پی نوشتها

1- ریحانه الادب ، ج 3 ، ص 396-397 .

2- مفتاح الکرامه ، ج 1 ، ص 1 ، چاپ مصر که به اهتمام آقای سید محسن جبل عاملی چاپ شده است .

3- مفتاح الکرامه ، ج 7 ، ص 653 ، چاپ مصر .

4- تفسیر بیشتر شرح زندگی او در ریحانه الادب ، و کتاب وحید بهبهانی نوشته فاضل نامی علی دوانی ، ص 216- روضات الجنات ، ج 2 ، ص 216- الکرام البرره ، حاج آقا بزرگ تهرانی ، ج 1 ، ص 287 تا289آمده است .

33- شیخ محمد حسن صاحب جواهر (متوفی 1266 ه . ق )

گفتار استاد

«شیخ محمد حسین صاحب کتاب جواهر الکلام که شرح شرایع محقق است ، ومی توان آن را دائره المعارف فقه شیعه خواند . اکنون هیچ فقیهی خود را از جواهربی نیاز نمی داند . این کتاب مکرر چاپ سنگی شده است و اخیرا با چاپ حروفی در قطع وزیری مشغول چاپش هستند و در حدود پنجاه جلد 400 صفحه ای ، یعنی در حدود بیست هزار صفحه خواهد شد . کتاب جواهر عظیم ترین کتاب فقهی مسلمین است و با توجه به اینکه هر سطر این کتاب مطلب علمی است ومطالعه یک صفحه آن ، وقت زیاد و دقت زیادتری می خواهد ، می توان حدس زدکه تالیف این کتاب بیست هزار صفحه ای ، چقدر نیرو برده است . او سی سال تمام یک سره کار کرد تا چنین اثر عظیمی به وجود آورده . این کتاب مظهر نبوغ وهمت و استقامت و عشق و ایمان یک انسان به کمال خویشتن است . صاحب جواهر شاگرد کاشف الغطاء و شاگرد او سید جواد صاحب مفتاح الکرامه است ، وخود در نجف حوزه عظیمی داشته و شاگردان زیادی تربیت کرده است . صاحب جواهر عرب

است . در زمان خود مرجعیت عامه یافت و در سال 1266 که اوایل جلوس ناصر الدین شاه در ایران بود ، درگذشت . » (1)

فقیه بزرگوار ، آیه الله شیخ محمد حسن بن شیخ باقر بن شیخ عبد الرحیم بن آقامحمد بن ملا عبد الرحیم شریف اصفهانی ، معروف به صاحب جواهر» ، ازشخصیتهای خود ساخته ای است که شهرت خاندان جواهری او دیگر انتسابها را زیرشعاع خود قرار می دهد و آغاز شهرتش از همان نقطه شروع می گردد . هر افتخاری که در این سلسله به ظهور پیوندد به او منتهی می گردد .