فقهای نامدار شیعه صفحه 224

مرحوم محدث نوری درباره او گوید :

«شیخ محمد حسن صاحب جواهر ، شخصیتی است که ریاست امامیه در عصرخویش به او منتهی گردید و کتاب او نظیر و همانند ندارد و در اسلام کتابی همانند آن در حلال و حرام نوشته نشده است .

مرحوم شیخ عبد الحسین تهرانی ، استاد نوری(ره)گفته است : «اگر مورخ زمان صاحب جواهر ، تصمیم گیرد که حوادث عجیبه آن زمان را ثبت اوراق نماید ، هر آینه عجیب تر از تصنیف کتاب جواهر الکلام چیز دیگری را سراغ نتواند کرد . »

وفات او

وفات صاحب جواهر ، در اول شعبان سال 1266 هجری قمری در نجف اشرف واقع شد و در مقبره ای که هم اکنون به نام او معروف است ، مدفون گردید . سید حسین بروجردی از تلامذه اش ، در باب او گوید :

ثم محمد حسن بن الباقر شیخ جلیل صاحب الجواهر منه استفدنا برهه مما سلف کان وفاته علا ارض النجف

(جمله علا ارض النجف 1266)

(ترجمه : سپس محمد حسن فرزند باقر ، شیخ بزرگواری است صاحب کتاب الجواهر» . از او مدتی از دوران گذشته را استفاده نمودیم . تاریخ وفات او ، جمله بر سرزمین نجف برتری جست است . )سید حسین آل بحر العلوم که از حاضرین تشییع جنازه صاحب جواهر بوده ، درماده تاریخ وفاتش گوید :

تبکیه شجوا و تنعاه مؤرخه «ابکی الجواهر هما فقد ناثرها»

(جمله ابکی الجواهر هما فقد ناثرها»1266)(ترجمه : با سوز دل در مرگ او می گریی ، و با حال