فقهای نامدار شیعه صفحه 231

جور شده خود را از بند وی برهانید ، و بالاخره سر کوچه طناب را از گردن خود به دور افکنده و به خانه برگشتید .

محبت بفرمائید و مرا راهنمایی کنید که تعبیر آن خواب آشفته چه بوده ؟ »شیخ(رحمه الله علیه)با تبسمی آهسته فرمود : «خدا لعنت کند شیطان را ، خواب شما راست بوده است . دیروز ما در خانه خرجی نداشتیم و وجوهات فراوانی نیز رسیده بود ، با خودگفتم من یک دینار برمی دارم و ما یحتاج زندگی را تهیه می کنم و بعدا آن را به جای خودبرمی گردانم . با این خیال دیناری برداشته و به قصد خرید از خانه خارج شدم ، ولی دربین راه با خود فکر می کردم که آیا این کار درست است که من کردم ؟ تا بالاخره سرکوچه که رسیدم سخت متنبه شدم و با خود گفتم : شیخ این چه کاری است که می کنی ، وپشیمان شدم و برگشتم و دینار را در سر جای خود قرار دادم!»از این نوع نکته های عبرت انگیز در زندگی شیخ فراوان وجود دارد . جا دادجهت بیداری غفلت زدگان ، گردآوری و ارائه شود .

حاشیه نویسان محقق

در عظمت علمی و نبوغ فکری شیخ مرتضی انصاری(ره)همین قدر کافی است که اطلاع پیدا نمائیم تاکنون بیش از 200 نفر از علماء و فضلاء و دانشمندان و معاریف رجال اسلامی بر کتب و نوشته های او حاشیه و تعلیقه نگاشته اند و کتابهای تالیفی او به کرات در ایران ، عراق و دیگر کشورهای اسلامی مورد تجدید طبع قرار گرفته است ، به حدی که هم اکنون مواد غذای فکری طلاب و فضلای حوزه های علمیه و برخی از مجامع دانشگاهی و حقوقی را آثار او تشکیل

می دهد و شخصیتهای بزرگی مانند :

آخوند ملا محمد کاظم خراسانی(صاحب کفایه الاصول) ، سید محمد کاظم یزدی(صاحب عروه) ، حاج میرزا حبیب الله رشتی ، میرزا حسن آشتیانی ، شیخ محمد حسین کاشف الغطاء ، سید عبد الحسین شرف الدین ، شیخ محمد جواد بلاغی ، شیخ محمدحسن مامقانی و تعداد کثیری از علماء و مجتهدین مبرز و نامدار که نام بردن آنها به درازا می کشد ، بر آن حاشیه و تعلیقه دارند . آنان نوشته ها و تالیفات شیخ را اصل قرارداده و بر آن تعلیقه و تحشیه افزودند و نظریات او را مورد تجزیه و تحلیل و عمق نگری و ژرف انگاری قرار داده اند .

سبک نگارش او

از ویژگیها و خصوصیاتی که در نوشته های شیخ بزرگوار ما جلب توجه می کند ، سبک نگارش و روش ساده نگاری او است که هر مطلب علمی را با سادگی و سلاست عبارت برگزار می نماید و سعی می کند هر چه بیشتر مطلب را به ذهن خواننده نزدیک ترسازد ، به حدی که در خور فهم او تنزیل دهد . در تالیفات او الفاظ مشکل و غیرمستعمل کمتر دیده می شود . او با قلم شیوا و خالی از ابهام مطالب را به رشته تحریردر آورده است و این یکی در میان اقران و امثال او همانند صاحب جواهر و صاحب ریاض از اختصاصات وی به شمار می آید .

اساتید شیخ

شیخ بزرگوار ما از محضر اساتید متعددی بهره جسته است که هر کدام نقش ویژه ای در اثر گذاری در روحیه او داشته اند که به بازگویی نام چند تن از آنان می پردازیم :