فقهای نامدار شیعه صفحه 254

«از قصر شیرین به تهران :

چون ضدیت مسلم سیاسی سید حسن تقی زاده که تاکنون جدا آن را تعقیب نموده است ، با اسلامیت مملکت و قوانین شریعت مقدسه برخود و اعیان ثابت شده است و از مکنونات فاسده اش علنا پرده برداشته است ، لذا ازعضویت مجلس مقدس ملی و قابلیت امانت نوعیه لازمه آن مقام منیع ، بالکلیه خارج قانونا و شرعا منعزل است ، منعش از دخول در مجلس ملی و مداخله در امور مملکت و ملت بر عموم آقایان علماء و اولیاء امور و امناء دار الشوری کبری و قاطبه امراء وسرداران عظام و آحاد عساکر معظمه ملیه و طبقات ملت ایران ایدهم الله تعالی بنصره العزیز ، واجب و تبعیدش از مملکت ایران فورا لازم ، و اندک مسامحه و تهاون حرام ودشمنی با صاحب شریعت(ع)است . به جای او فرد امین دین پرست و وطن پرور ، ملت خواه صحیح المسلک انتخاب فرموده ، او را مفسد و فاسد مملکت شناسند ، و به ملت غیور آذربایجان و سایر انجمنهای ایالتی و ولایتی هم این حکم الهی عز اسمه رااخطار فرمایند ، و هر کسی از او همراهی کند ، در همین حکم است ، و لا حول و لا قوه الابالله العلی العظیم . و به جمیع ما رقم قد صدر الحکم من الاحقر عبد الله مازندرانی ، قدصدرالحکم من الاحقر الجانی ، محمد کاظم خراسانی بذلک پس از انتشار این حکم تلگرافی ، مجلس شورای ایران ترتیبات

اخراج او را به منظور تبعید از تهران صادر کرد . تقی زاده به تبریز آمد و مدتی در آنجا اقامت کرد عاقبت به استانبول رفته و متعاقبا به وطن ایده آل خویش که همان اروپا باشد ، رهسپارشد . (3)

تلگراف آخوند خراسانی به آیه الله انگجی

پس از صدور حکم فساد رای سیاسی تقی زاده ، و مغایرت او با احکام مقدسه اسلام ، معروف شد که تقی زاده از سوی مرجعیت اسلام تکفیر شده است . عده ای ازدوستان و طرفداران او شروع به نامه پراکنی و ایجاد جو مصنوعی نمودند و آیه الله خراسانی ، محض جلوگیری از اتلاف وقت مسلمانان در اموری که ضرورت ندارد ، تلگرافی در پاسخ این همه نامه ها به آیه الله انگجی(مرحوم میرزا ابو الحسن انگجی ، جد بزرگوار حجه الاسلام و المسلمین سید علی انگجی معروف که در مسجد ملک تهران اقامه جماعت می فرمایند . )که یکی از وزنه های بزرگ روحانیت آذربایجان بود ، صادر نمودند که متن تلگراف چنین است :

از قصر شیرین به تبریز ، عدد کلمات 98 ، تاریخ اصل مطلب 5 شوال 1328«جناب مستطاب شریعتمدار کهف الانام ثقه الاسلام آقای حاج میرزا ابو الحسن انگجی دام تاییده :

در خصوص حکمی که از این خادمان شرع انور درباره آقا سید حسن تقی زاده صادر شده بود ، مکاتیب و سؤالاتی از تبریز رسیده ، لازم است جناب مستطاب عالی به عموم علماء و قاطبه مسلمین اعلام فرمائید حکم مزبور تکفیر نبوده و نسبت تکفیربی اصل است ، فقط حکم به عدم جواز مداخله در امور نوعیه مملکت و عدم لیاقت عضویت مجلس محترم ملی و لزوم خروجش بوده ، لا غیر . البته زاید بر مدلول حکم اثری مترتب نشود . »

-4

این نوع دقت و موشکافی در مورد یک فرد سیاسی ، از دیانت و اعتقاد عمیق ایمانی و الهی آن مردان بزرگ الهی سرچشمه می گیرد که در مورد حفظ اساس تشکیلات اسلامی ، آن چنان دلسوزی و مراقبت نشان می دهند و در این راه جان خویش را به مخاطره می افکنند ، ولی در حفظ آبرو و حیثیت و شئون یک فرد مسلمان ناسالم هم این قدر تلاش و کوشش دارند تا مبادا افزون بر حکم الهی آثاری بر اومترتب سازند که فردا در پیشگاه عدل الهی مورد مؤاخذه قرار گیرند .

ولی ای کاش این همه دقت و ریزبینی ، و این همه تعهد و مسئولیت در برابرقوانین الهی را دیگران نیز بتوانند درک کنند و مورد بررسی و دقت قرار دهند و دست ازتوطئه ها و نقشه کشیها در مورد چنین رجال الهی و خدمتگزاران شریعت آسمانی بردارند و با این مردان راستین و صادق از صفا و وفا ، نه از راه غدر و جفا رفتار نمایند .