فقهای نامدار شیعه صفحه 373

خبر حوادث خونین ایران را که همواره موجب شدت یافتن زخمهای حوادث گذشته بسیار نزدیک می باشد ، دریافت داشتم . یقین دارم اصرار مسئولین امور در پیروی از سیاست کوبیدن و ارعاب مردم در فاصله های پی در پی ، کاشف از عجز آنها در اداره امور مملکت است . باید از این گونه سیاست بازی بهراسند که به طور قطع آنها را به پرتگاه سقوط مبتلا خواهد ساخت ، و اندیشه بد دامنگیر صاحبش خواهد شد . نفرت واستنکار شدید ما را به مسئولین امور از این نحو رفتار ناهنجار به عموم مؤمنین ، به خصوص طبقه روحانیون ابلاغ نمائید .

و لا تحسبن الله غافلا عما یعمل الظالمون

محسن الطباطبائی الحکیم

اینها مواردی از اقدامات بی شمار و متعدد آن

بزرگوار در مبارزه با ظلم و ستم ودخالت در امور سیاسی و اجتماعی مسلمین بود که به اختصار نقل گردید .

آثار و ابنیه

آیه الله حکیم ، علاقه شدیدی به تاسیس مدارس ، و راه انداختن کتابخانه های مساجد و دیگر بناهای علمی و دینی داشت ، از این رو آثار متعدد دینی از آن بزرگوار به یادگار مانده است . کتابخانه معروف او که به نام مکتبه الامام الحکیم در نجف اشرف تاسیس شده است ، یکی از مجهزترین و مدرن ترین کتابخانه های اسلامی است ، وجالب توجه آنکه این کتابخانه بیش از یکصد شعبه در سراسر عراق دارد . به فرمان این پیشوای بزرگ ، مدارس و مساجد متعددی در نجف اشرف ، بغداد ، بصره و سایر نقاط عراق و دیگر کشورهای اسلامی ساخته شد که همیشه نام آن فقید سعید را در خاطره هازنده می سازد . مرحوم آیه الله حکیم برای اداره امور مرجعیت خود ، نظم و سازمان خاصی ایجاد کرده بود و برای هر قسمت مسئول معینی انتخاب نموده بود ، و از افرادمطلع در اداره این تشکیلات کمک می گرفت ، به همین دلیل تشکیلات او با نظم خاص و آبرومندی اداره می شد و این امر در نوع خود در تشکیلات روحانیت بی سابقه بود .

فرزندان آن مرحوم

از مرحوم آیه الله حکیم ، فرزندان برومند ، عالم ، و لایق باقی مانده است . آنان دردوران زعامت پدر بزرگوار خود ، از معاونت و یاری او خودداری نکردند ، و پس ازرحلت آن بزرگوار ، اغلب آنان به دست دژخیمان نظام عفلقی به فیض شهادت نائل آمدند ، و خاندان حکیم یکی از کانونهای مقاومت و شهادت در عراق به شمار می آید .

وفات آن بزرگوار