فقهای نامدار شیعه صفحه 375

ولادت

او در سال 1212 ه . ق در یکی از قراء همدان به نام وفس در دامنه تپه های زیباو سرسبز سردرود چشم به جهان گشود و در آن طبیعت صاف و ساده صبغه طبیعت وجلاء و زیبائی و صفای آن را به خود گرفت و از همان اوان ولادت ، آثار نبوغ و استعداددر چهره اش نمایان گردید پدرش مرحوم مشهدی ابراهیم معصومی یک کشاورز ساده و معمولی ولی اهل ایمان و تقوی و مذهب بود از این رو او را بعنوان تحصیل علوم شرعی و اخذ تربیت اسلامی پیش یکی از علمای متقی و پرهیزکار محل ، مرحوم آخوندملا محمد تقی ثابتی(ره)سپرد . او تحصیلات مقدماتی و مبادی علوم را پیش او تلمذنمود و پس از طی آن مراحل بعنوان تعقیب تحصیلات خویش در اوائل نوجوانی عازم همدان شد و نزد اساتید و علمای بزرگ آنروز همدان ، به یادگیری نحو و منطق و معانی و بیان و علم اصول فقه پرداخت و سپس برای تکمیل مراتب علمی و مدارج کلام

وفلسفه و علوم متعالیه و ریاضیات و هیئت به حوزه علمیه تهران که در آن زمان جزوغنی ترین مراکز حوزوی به شمار می رفت ، رهسپار گردید و در آنجا حدود پنج سال ازمحضر اساتید فن ، به ویژه حکیم و عارف هیدجی و مرحوم شیخ عبد النبی نوری به تلمذ پرداخت و تحت تربیت روحی حکیم هیدجی قرار گرفت ، طوری که بعدها از این حکیم فراوان یاد می نمود .

پس از ورود آیه الله العظمی حائری به قم در سال 1340 ه . ق ، همانند بسیاری ازفضلا و مدرسین شهرستانها به قم عزیمت نمود و به تعلم و فرا گرفتن علوم اسلامی پیش آن عارف ربانی و فقیه صمدانی پرداخت و درست ده سال تمام در عتبه مقدسه قم اعتکاف ورزید تا به مراحل عالیه اجتهاد و فقاهت نائل آمد .

معظم له درست پس از ده سال کسب فیض و دانش از محضر آن استاد بزرگ ، خود یکی از مدرسین سرشناس و یکی از اساتید معتبر و نامور حوزه علمیه قم گردید وحوزه درسی او که شرح لمعه شهیدین را شامل می گشت یکی از حوزه های پرجمعیت آنروز گردید و جمع گرم و پرجاذبه ای را به خود اختصاص داد یکی از تذکره نویسان آن روز مرحوم سید ریحان الله یزدی در کتاب آئینه دانشوران که در سال 1353 به رشته تحریر در آورده است ، از جلسات تدریس آیه الله آخوند این گونه یاد می کند :

«جلسه درسی آخوند ملا علی معصومی همدانی : قبل از آن که من به حوزه علمیه قم بیایم ، مجلس درسی آخوند ملا علی همدانی رونقی بسزا داشته است ، ولی متاسفانه در همین نزدیکی ها معزی الیه به همدان مراجعت فرموده بودند و

من به فیض یابی آن موفق نشدم . »

این گفتار صریح از یک نویسنده بی نظر و بی غرض آن روز نشان می دهد که این جلسات درسی بسیار پرآوازه و مشهور و زبانزد بوده است ، به حدی که پس از سپری شدن این مدت طولانی ، گرمی و حلاوت آن در اذهان و افکار باقی مانده است و همواره با تاسف و تحسر از آن جلسات یاد می شده است .

تقرب پیش استاد

او به علت داشتن استعداد بارز و سعی و تلاش فراوان ، اراده محکم ، حافظه قوی و اخلاق حسنه و رفتار نیک اسلامی ، یکی از شاگردان مورد توجه و عنایت استادبوده اند . و یکی از نزدیکان استاد نقل می نمودند که آن مرحوم هر وقت نیاز به کشف معنای لغت یا مراجعه به آدرس و سند روایتی را داشتند می فرمودند : «از کتابخانه سیاریا متحرک(مقصود آخوند ملا علی) استفاده شود . »