فقهای نامدار شیعه صفحه 377

یک حوزه نو بنیاد کمک مالی کرده ای تا پا بگیرد وراه بیفتد . از این رو اینجانب طبق فرموده مرجع تقلیدم به اینجا آمده ام تا امانت ایشان رابه شما برسانم . مرحوم آقای آخوند می فرمودند وجوه ارسالی ایشان قابل توجه بود وآن فرد یکی از تجار سرشناس بود و در بازار داستان را به همکاران خود بازگو نموده بود . به خصوص برکتی که از قلب پاک و نیت راستین آیه الله حائری سرچشمه گرفته بود حوزه همدان را رفع نیاز و بیمه و خودکفا نمود ، به حدی که تا امروز که به این مرحله رسیده است که در ماه حدود پانصد هزار تومان پرداختی دارم ، شکر خدا را که لنگ و معطل شهریه آقایان طلاب نمانده ام و علتش نیت خیر آن مرحوم بوده است .

چون آن تاجر حامل پیام ، ظاهرا نامش حاج پستچی همدانی از تجار سرشناس همدان بود و در پاسخ افرادی که در بازار همدان علت برگرداندن وجوه را جویا شده بودند ، وی نقل فرمایش مرحوم حاج شیخ عبد الکریم(اعلی الله مکانه الشریف)را نموده بودند که چرا با آن قرب مسافت و وجود آیه الله آخوند ملا علی ، وجوه شرعی را به قم حمل نموده ای ؟ و به این طریق راه را بر دیگران روشن نموده و تجار و متدینین منطقه ، وظیفه شرعی خود را در قبال این حوزه جدید التاسیس شناخته و این حوزه را به نحواحسن تامین و اداره می کردند .

مقامات علمی

مرحوم آخوند ملا علی از نظر علمی فقیه جامع و رجالی متتبع و مفسر و متضلع بود . علاوه بر مقام فقهی و اصولی کم نظیرشان ، با استفاده از حافظه قوی

و نیرومندخویش در شناخت رجال حدیث و آشنائی با معارف قرآن نیز مبرز بودند . همیشه درمباحث تاریخی و فلسفی و رجال ، سخن نو و تازه ای داشتند که بتواند مجلس بحث رادر اختیار خویش بگیرند . ایشان فرد بسیار پر مطالعه ، پرکار و زحمت کشی بودند . هر گاه به منزل او وارد می شدی ، او را در حالی می یافتی که کتابی از تفسیر یا رجال و فقه رامطالعه می نمود . یکی از خصوصیات علمی آن مرد بزرگ در این بود که مطالب تازه رابرای افرادی که به حضورش می رسیدند بازگو می نمود و از این راه هم مطلب را درذهن خود تثبیت می نمود و هم نفعی به مهمانش می رساند .

گاهی به شوخی می فرمودند : گمان نمی کنم در شهر همدان کسی به اندازه حقیرمطالعه داشته باشد ، مگر پسرم حسین آقا که بیشتر از من با کتاب سرو کار دارند(اشاره به آقای مهندس حسین معصومی ، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف) . و گاهی به حقیر که آن ایام بیشتر هم خدمت ایشان می رسیدم به شوخی می فرمودند : «فلانی اهل کتاب و مطالعه است و می دانید من هم اهل کتاب را پاک می دانم . »به این ترتیب علاقه و تشویق خود را از کتابخوانی و مطالعه و تحصیل دانش ابراز می داشتند .

ویژگیهای اخلاقی

محاسن اخلاقی و ویژگیهای کمالی ایشان فوق العاده فراوان بود و به جهت همین خصوصیات بود که در اندک مدت هم محبوب خاص و عام گردید ، به حدی که اقلیتهای مذهبی شهر نیز او را از صمیم قلب دوست می داشتند و با او در مسائل انسانی تشریک مساعی می نمودند .

مقامات معنوی

او زاهد واقعی به تمام معنی کلمه بود و این زهد و بی اعتنائی به مال و جاه را ازمکتب انسان ساز استادش مرحوم آیه الله حائری فرا گرفته بود او هرگز خود را اسیر دنیا ننمود و همواره سعی داشت زندگی بسیار متعارف و معمولی را داشته باشد و از داقل معیشت برخوردار باشد و از تجمل و اعتبارات ظاهری گریزان بود در این باره بی مناسبت نخواهد بود که داستان واقعی زیر را از زندگی آن عالم ربانی آورده باشیم .