فقهای نامدار شیعه صفحه 481

تاریخ حوزه علمیه قم ، در مسیر عمر کوتاه خود ، روزگاری را به یاد می آورد که جمعی از تشنگان معارف الهی و پویندگان راه حقیقت و معرفت ، در عصر خفقان وفشار پهلوی ، دور شمع وجود پرنور پیر روشن ضمیر ، و عارف دل آگاه آیه الله حائری ، محور دایره مرجعیت و ولایت را گرفته بودند ، و با وجود همه فشارها و تنگناها ، ازحوزه ولایت و فقاهت ، سرسختانه حمایت و دفاع نموده ، و در برابر ملامت ملامت کنندگان ، و شماتت شماتت گران ، بیم و هراسی به خود راه نمی دادند . یکی از آن مدافعان پرصلابت و پرخروش ، همراه دیگر هم سنگران و هم رزمان خویش مانندآیات : حاج آقا روح الله خمینی ، سید احمد زنجانی ، سید محمد محقق داماد ، آخوند ملاعلی معصومی همدانی ، سید احمد خوانساری ، شیخ عباس تهرانی ، حاج میرزا عبد الله چهل ستونی ، میر سید علی یثربی ، سید محمد

حجت کوه کمری ، حاج سید محمد تقی خوانساری ، و سید صدر ، و . . . یکی هم همین مدرس فاضل ، و طالب علم جوان وپرشور آن روز ، آقای سید محمد رضا موسوی گلپایگانی بود .

حوزه پربرکت

تاریخ در مسیر پرفراز و نشیب خود ، حوزه های اسلامی متعددی را به خود دیده است . از زوال و افول ، و از درخشش و بالندگی آنها ، اخبار و گزارشهایی در صفحات خود جا داده است ، ولی حوزه ای به برکت و جاودانگی و گرما و صفا و نشاط وکارسازی و پرثمر و پربرکت بودن ، همانند حوزه علمیه آیه الله العظمی حائری یزدی راکمتر نشان داده است . حوزه ای که با وجود قلت انصار و محدود بودن تعداد طلاب(درحد 600 نفر) ، با وجود شدت عداوت دشمنان و کثرت مشکلات ، و تراکم تضییقات ، اینهمه آثار و برکات ، و اینهمه تربیت یافتگان و فارغ التحصیلان ارزنده و برازنده و این همه اصحاب و انصار صالح و شایسته ، با ایمان و با تقوا و پرفضیلت ، در خود جا داده است . رجال الهی که همچون ستیغ کوههای سر به آسمان کشیده ، در اوج عظمت ووقار و ایمان زندگی کرده اند و سر تعظیم در مقابل کسی جز خدای بزرگ فرودنیاورده اند . سرفرازانی که آیه الله حاج سید محمد رضا موسوی گلپایگانی نیز یکی ازآن انصار صدیق ، و یکی از آن یاران با وفا و صمیمی این حوزه گرم و این کانون صفا وعشق و ایثار بوده است .

در روزگار مراجع سه گانه

تاریخ حوزه علمیه قم ، پس از رحلت اسف انگیز پیر و مراد ، و قطب دایره ولایت و مدیریت خود ، حضرت آیه الله العظمی حائری ، مؤسس حوزه علمیه قم ، یک دوران فترت و روزگار خلا مرجعیت متمرکز را به خود دیده است ، که در فراق مؤسس وپایه گذار آن ، سه تن از شاگردان وارسته و

برجسته آن بزرگمرد ، آیات عظام : سید محمد حجت ، سید صدر الدین صدر ، سید محمد تقی خوانساری زمام امور طلاب را به دست با کفایت خود گرفتند ، و با تلاش و جدیت فوق العاده ، این کشتی ناخدا از دست داده رابه سوی ساحل نجات و روشنایی سوق داده و با وجود همه کارشکنی ها به کار خودادامه داده اند . در آن روزها ، آیه الله سید محمد رضا موسوی گلپایگانی نیز در کنار آنان ، یک همکار غمخوار ، و یک همیار پشتیبان و دلسوزی بود که با جان و دل با آنان همراهی و همدلی می نمود .

تاریخ پر التهاب حوزه علمیه قم ، روزگار مشعشع وپرجاذبه مرجعیت حضرت آیه الله العظمی حاج سیدحسین بروجردی رادر سینه خود دارد که مدت پانزده سال همانند مدت زعامت مؤسس عالیقدرحوزه ، زمام امور را دراختیار داشت ، و حوزه علمیه شیعه در اثرلیاقتها و شایستگیهای آن مرجع بلند اندیش ، نه تنها با«الازهر» مصر آن روز رقابت می کرد ، بلکه رئیس جامع الازهر آن روز ، استاد شیخ محمودشلتوت را به تواضع و خشوع در برابر فقه شیعه وا می داشت ، که فتوای رسمی بودن فقه جعفری را صادر کرد . در روزگار او ، مناره های مساجد مونیخ و هامبورگ و لندن به ترنم اذان و شهادت بر ولایت علی(ع)ندا سر می دادند . در آن روزگار پر عظمت و پر جلالت نیز آیه الله سید محمد رضا گلپایگانی ، یکی از مدرسین عالی مقام ، و یکی از چهره های فقاهتی حوزه علمیه قم بود که چشمها به او دوخته شده ، و امیدها به او بسته می گشت .

او در آن روزگار ، یکی از کاندیداهای زعامت ، و

یکی از روزنه های امید مرجعیت شیعه به شمار می رفت . آن روز درست سال 1380 ه . ق بود .