فقهای نامدار شیعه صفحه 530

1-حضور علمی و فقاهت تام : عنصر اول ، فقاهت تام و کامل است که به تمام ابواب فقهی حضور علمی داشته باشد . این کار بدون مهارت چندین ساله تدریس وتالیف و تصنیف خارج فقه و اصول میسور کسی نخواهد بود . آن احاطه تام که اگر در!659 مشرق زمین ، در مغرب زمین حکم الهی را بخواهند از کسی سؤال بکنند ، او فورا بتواندپاسخ بدهد ، این یک احاطه تام به تمام ابواب فقه را طلب می کند و این احاطه تام نیزمحصول مهارتهای چندین ساله است که حضرت آیه الله العظمی اراکی سالیان متمادی با تدریس خارج فقه و اصول و پرورش شاگردان زیاد و مجتهدین و علمای بزرگ ، این احاطه تام را دارند . این اجتهاد مطلق و حضور علمی و فقاهت تام در تمام ابواب فقه .

2-تقوی ، عدالت و وارستگی : عنصر محوری دیگر ، «وارستگی است . زیرازمام دینی مردم به دست دین شناس امین است . دین امانت خداست ، چه اینکه بندگان خدا امانت الهی هستند . امانت جز به فرشتگان و انبیاء و ائمه(علیهم السلام)بالاصاله داده نخواهد شد که اینها امین وحی هستند و بعد از ارتحال آنها و یا در زمان غیبت آنها ، جز به فقیه دین شناس دیندار پارسای وارسته و منزه داده نخواهد شد . «امین دین بودن یعنی چیزی را که نمی داند نگوید و

برای خدا فتوی بدهد و آن چه را می داند کتمان نکند و تا نداند فتوی ندهد . این کار ، کار یک انسان امین وحی خدا است ، و این امانت وحی ، غیر از فرشتگان و ائمه و انبیاء(علیهم الصلوه و علیهم السلام)در عصر غیبت ، جز عالمان دیندار و فقیهان وارسته نصیب کسی نخواهد شد .

و این عنصر محوری دوم را نیز آیه الله العظمی اراکی به خوبی دارا است . زیراتقریبا یک قرن است که دارد امتحان می دهد . یعنی سن شریفشان الآن به 102 سال رسیده است . در حدود 90 سال است که در حوزه های علمی اراک و قم به فضیلت وپارسایی و تقوی و دینداری و نزاهت و صیانت نفس معروف و زبانزد هستند .

3-مرجعیت مایه هراس دشمنان و امید دوستان : عنصر محوری سوم آن است که کسی جای امام می نشیند که مرجعیت او کار امامت امام را در زمان غیبت بکند . ذات اقدس الله وقتی امامت علی بن ابیطالب امیر المؤمنین(علیه افضل صلوات المصلین)رامطرح می کند ، می فرماید : /الیوم یئس الذین کفروا من دینکم/فرمود : با خلافت وولایت و امامت علی بن ابیطالب(علیه السلام)کافران و منافقان و دشمنان دین نا امیدشدند . اگر امامت امام نقش تعیین کننده دارد ، که کافران و منافقان و دشمنان ناامیدمی شوند و متقابلا مؤمنان و موحدان خوشحال می شوند ، کسی می تواند به جای امام بنشیند و جانشین امام در عصر غیبت باشد که با مرجعیت او دشمن بترسد و ناامیدبشود و موحدان و محرومان الهی سراسر جهان خوشحال بشوند . وقتی علی بن ابیطالب(صلوات الله و سلامه علیه)در جریان غدیر به مقام امامت تکیه زد ، همانطوریکه آیه/الیوم اکملت

لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی/نازل شد ، جریان/الیوم یئس الذین کفروا من دینکم فلا تخشوهم و اخشون/نیز نازل شد . اگر کسی بخواهد به مرجعیت برسد و داعیه آن را داشته باشد که در زمان غیبت جانشین امام باشد و با مرجعیت او دشمن دین نهراسد ، معلوم می شود که او به جای امام ننشسته است . کرسی امامت طبعا رعب آور است و دشمنان را ناامید می کند و دوستان را امیدوارمی کند . اینهم عنصر محوری سوم .

4-توحید در ترس : عنصر محوری و اصل چهارم که در مرجعیت همیشه شرطبود و مخصوصا در جریان کنونی ، آن است که کسی مرجع می شود که دشمن ازمرجعیت او بهراسد ، چه اینکه در عنصر سوم و اصل سوم بیان شد ، کسی مایه هراس دشمن است که در ترس موحد باشد . یعنی هم از خدا بترسد و هم از غیر خدا نترسد .

آنکه اصلا نمی ترسد ، انسان متهور و بی باک ملحدی است که از هیچ کس نمی ترسد ، نه از خدا و نه از غیر خدا . آنکه هم از خدا و هم از غیر خدا می ترسد ، او در خشیت وخوف و ترس موحد نیست ، قهرا شایسته مرجعیت نخواهد بود .

آنکه می ترسد و فقط از خدای سبحان می ترسد ، نظیر امام راحل-رضوان الله تعالی علیه-او در زمان غیبت جای امام می نشیند و این وصف انبیاء و اولیاء است . ذات اقدس الله در سوره مبارکه احزاب ، انبیاء و مبلغان الهی و پیام آوران حق را چنین وصف می کند : /الذین یبلغون رسالات الله و یخشونه و لا یخشون احدا الا الله/یعنی انبیاء که مبلغان راستین الله هستند ، فقط از خدا می ترسند ،

از غیر خدا از احدی نمی ترسند ، نه ازشرق دیروز و نه از غرب امروز . نه از توطئه داخل ، نه از تحریک خارج . آنکه احیانااحتمال هراس می دهد و ترس را بر خود تحمیل می کند ، او به جای امام و پیغمبرنمی نشیند ، چون اوصاف نائب را از اوصاف منوب عنه باید شناسائی کرد . خدای سبحان مبلغان الهی را به توحید در ترس وصف کرد . فرمود : اینها موحد در ترس هستند . آن مرجعی که ملاحظه کار باشد ، هم از غرب بهراسد ، هم از توطئه بیگانگان بترسد ، او برای مرجعیت صلاحیت ندارد . زیرا او جای کسی نشسته است که از خدامی ترسد ، و بس . چنین کسی که هم از خدا و هم از غیر خدا می ترسد ، نمی تواند برکرسی نیابت تکیه کند . اینها ، یعنی مساله فقاهت از یک سو که از دیر باز معروف بود ، مساله تقوی و عدالت که این از دیرباز مشخص بود . این عنصر سوم و چهارم را نیزکاملا باید در نظر داشته باشیم . یعنی مرجعیت کسی را بپذیریم که بیگانگان از مرجعیت او می هراسند . مرجعیت کسی را بپذیریم که او جز از خدا از احدی نمی ترسد . و فعلا آن کسی را که ما می شناسیم ، حضرت آیه الله العظمی اراکی است . انسان یا خودش بایدمثل امام راحل(ره)شجاع و بطل میدان مبارزه باشد ، یا لااقل تایید کننده نظام و امام(ره)باشد . اگر آیه الله العظمی اراکی آن شهامت بی بدیل امام(ره)و آن شجاعت کم نظیر امام راحل(ره)را نداشت ، لکن امام شناس بود ، مؤید امام(ره) بود و هم اکنون مؤید