فقهای نامدار شیعه صفحه 78

ابن ادریس در نظر محققین

علامه نوری در فائده سوم از خاتمه مستدرک می نویسد : «ابو عبد الله محمد بن احمد بن ادریس عجلی حلی ، عالم بزرگوار و معروفی است که بزرگان فقها در اجازات خود به عظمت مقام علمی ، فهم و دقت او اعتراف کرده اند و او را ستوده اند . » (4)

ابن داود در رجال خود می گوید : «وی پیشوای فقهای حله ، در علوم متقن ودارای تصنیفات بسیار است . » (5)

فقیه بزرگ ، شهید اول(قدس سره)در اجازه خود او را با این عبارات : شیخ امام ،

علامه شیخ العلماء و رئیس المذهب ستوده است . (6)

محقق دوم نیز در اجازه قاضی صفی الدین می نویسد : «روایت می کنم تمام تصنیفات و روایات شیخ امام سعید محقق ، حبر العلماء ، فخر المله و الحق و الدین ، ابی عبد الله محمد بن ادریس حلی را . »

محدث عالی مقام ، شیخ حر عاملی در کتاب امل الآمل می نویسد : «دانشمندان متاخر ما ، ابن ادریس را بسیار ستوده اند و کتاب سرائر»او را با آنچه در آخر آن از کتاب!119 و اصول متقدمین نقل کرده است ، مورد اعتماد قرار داده اند . علامه حلی و سایر علماء ، احوال او را در کتب استدلالی خود نوشته و اکثر آن را پذیرفته اند . » (7)

همچنین دانشمند نامی ، شیخ یوسف بحرانی که از علمای معتدل اخباری است ، در«لؤلؤه البحرین می نویسد :

«وی فقیه و اصولی خالص و مجتهد صرف بود ، او نخستین کسی است که باب نکوهش از شیخ طوسی(ره)را به روی دیگران گشود ، و گر نه قبل از وی دانشمندانی که در عصر شیخ بودند ، غالبا به روش شیخ عمل می کردند ، تا آنکه نوبت به او رسید ، آن گاه محقق اول(مؤلف شرایع) ، و علامه حلی در موارد بسیاری به نکوهش وی(ابن ادریس)پرداختند ، او و آراء و اقوالش را به باد انتقاد و طعنه گرفتند . ولی حقیقت امر این است که فضل و بزرگواری او در میان شیعه منکر ندارد . بهترین تعبیر و تعریفی که درکتب مربوطه به این فقیه عظیم الشان دیده شده است ، چند سطر مختصر و دلپذیر ولطیف است که شهید سعید ، قاضی نور الله شوشتری در کتاب

نفیس مجالس المؤمنین نوشته است . این عبارت کوتاه ، به قدری مناسب و جالب و استوار به قلم آمده است که به خوبی می تواند معرف کامل فخر الدین محمد بن ادریس حلی باشد . او می نویسد :